چکیده:

امروزه با توجه به گسترش فعالیت‌های مخرب محیط‌زیست و توسعه بیماری های مشترک بین انسان و حیوان منجر به کاهش سطع اعتماد مشتریان محصولات لبنی هم در روش تولید سنتی و صنعتی در جهان شده است. پژوهش مذکور به این خاطر صورت گرفته تا گامی موثر در حقظ سلامت انسان در جهت عرضه کالای باکیفیت و سازگار با محیط‌زیست بردارد. مطالعه موردی صنعت لبنیات در نظر گرفته شده است. هدف این پژوهش ضمن بررسی تاثیر مولفه های استراتژی بازاریابی سبز بر بهبود نشان تجاری به ارتباط مستقیم با آن نیز پرداخته شده است. با درنظر گرفتن جامعه نامحدود مصرف‌کنندگان مانیزان و گرفتن نمونه تصادفی 216 نفر ازمعادله کوکران، داشتن روایی و پایایی مناسب ضمن تأیید آلفای کرونباخ 0.86 استفاده از پرسش نامه 36 سوالی و تهیه سؤال چهارتای برای فرضیه های 9 گانه اقدام به توزیع نموده و با بهره گرفتن ازنرم افزار SPSS 21 و نرم افزار آموس 20(AMOS) اقدام به طراحی مدل معادلات ساختاری رگرسیون چند متغیره پس نرمال کردن داده ها صورت گرفت زیرا توزیع توسط آزمون اسمیرنوف-کلموگرف غیر نرمال بود چون داده ها کمتراز 0.05 بودند از آزمون اسپیرمن برای همبستگی بین داده ها استفاده شدوآزمون فریدمن جهت اولویت بندی فرضیه ها و آزمون یو من ویتنی تفاوت جنسیتی را سنجیده شد. نتایج منجر به همبستگی قابل قبول بین فرضیه ها و تاثیر گذار نبودن طراحی سبز، قیمت سبز و همچنین کاهش ضایعات در این پژوهش بود. اما با تأثیرگذاری بیشتر سایر مولفه ها ی استراتژی بازاریابی سبز بر بهبود نشان تجاری حکایت از آن داشت استراتژی بازاریابی سبز نه تنها منجر به بهبود نشان تجاری خواهد شد بلکه پایداری نشان تجاری را به همراه خواهد داشت. البته با بهره گرفتن از مواد اولیه سازگار با طبیعت و داشتن مسئولیت اجتماعی قوی در برابر سلامت مشتریان، زیرا لبنیات کالای مورد استفاده روزانه انسآن‌ هاست.

 کلید واژگان: بازاریابی سبز، استراتژی، نشان تجاری، پارادایم، محیط‌زیست

 فصل اوّل؛

کلّیات پژوهش

• بیان مسئله
• اهمیت و ضرورت پژوهش
• هدف کلی پژوهش
• اهداف فرعی پژوهش
• پرسش های پژوهش
• فرضیه های پژوهش
• روش پژوهش
• پیشینه پژوهش
• محدودیت پژوهش
• تعریف واژه‌ها و اصطلاحات

بیان مسئله:

امروزه اهمیت استراتژی بازاریابی سبز و تأثیر آن بر  بهبود نشان تجاری به دلیل حفاظت از محیط‌زیست، برخورداری از سلامت اجتماعی و پایداری آن می‌تواند قابل توجه باشد. زیرا استراتژی بازاریابی سبز گامی فراتر از آمیخته بازاریابی گذاشته از جمله تفاوتی که می‌شود قائل شد این است آمیخته بازاریابی به دنبال عرضه کالا و ایجاد تقاضا برای مشتری است. اما استراتژی بازاریابی سبز علاوه بر تأمین نیاز مشتری توجه به سلامت مشتری و تعهد به حفاظت از محیط‌زیست مَد نظر دارد. هنگام به‌کارگیری بازاریابی سبز بسیاری از افراد تمایل دارند که به طور کلی بر فعالیت‌های انفرادی خاصی از جمله ترفیع ویژگی‌های محصول یا طراحی محصولاتی که از نظر اکولوژیک کمتر مضرند تمرکز یابند. با توجه به وضع موجود صنعت لبنیات به دلیل ارتباط مستقیم آن با سلامت انسان و با رعایت استراتژی سبز محصولات تولیدی خود امید به این است بهبود ارتقاء نشان تجاری در آینده کوتاه مدت داشته باشد. مسئله‌ای که در این مورد حائز اهمیت چگونگی تأثیرگذاری استراتژی بازاریابی سبز بر بهبود ارتقاء نشان تجاری هست. جنبه‌های مجهول از این مسئله عبارت است از چگونگی تأثیرگذاری استراتژی باز را یابی سبز بر بهبود نشان تجاری، همچنین مستقیم بودن یا نبودن این ارتباط و مطلبی که در این بین مبهم است نحوه تأثیرگذاری مؤلفه‌های استراتژی بازاریابی سبز بر بهبود نشان تجاری هست. هویت برند مجموعه‌ای از ارتباطات منحصربه‌فرد یک برند در قالب شعارها، قول‌ها، و وعده‌هایی است که به مشتری می‌دهد و باعث ایجاد هویتی جدید و یا بهبود هویت قبلی می‌شود (دهدشتی، 1391 ). مدیریت برند به‌کارگیری فن‌های بازاریابی برای محصول یا خط محصولی خاص است مدیریت برند به دنبال افزایش ارزش برای مشتری و در نهایت، افزایش حجم فروش است. بازاریابان، مدیریت برند را ابزاری برای افزایش کیفیت مورد نظر مشتری و افزایش خرید و افزایش وفاداری در مشتریان می‌دانند (احمدی و همکاران، 1387 ). به جهت علاقه و اهمیت به موضوع سلامت افراد جامعه اقدام به انجام این پژوهش در صنعت لبنیات صورت می‌گیرد تا بتوان محصولات باکیفیت در جهت رسیدن به اهداف آرمانی صنایع لبنی گام اساسی برداشته شود.

1-2- اهمیت و ضرورت پژوهش:

شاید کسی تصور نمی‌کرد که روزی بازاریابی علاوه بر سودآوری و فروش نگران سلامت مصرف‌کننده نیز باشد. اما پویایی و رقابت شدید و افزایش نگارانی نسبت به محیط‌زیست و همچنین مقررات دولتی و افزایش آگاهی مصرف‌کنندگان شرکت‌ها را بر آن داشت که در سلامت جسمانی و روانی و پاکیزگی محیط مصرف‌کنندگان نیز تأمل کنند به هر حال به مرور زمان مفاهیمی نظیر بازاریابی سبز، بازاریابی محیطی و اجتماعی برای عمل به مسئولیت اجتماعی بنگاه‌ها وارد ادبیات بازاریابی شد (زرین جوی الوار, 1389). استراتژی بازاریابی سبز پا را فراتر از عرضه و تبلیغ محصول به

 مشتری گذاشته و آن اهمیت به سلامت انسان در کنار عرضه محصول هست که تصور ذهنی جدیدی راجع به بهبود نشان تجاری شرکت لبنی و دیگر شرکت‌های مرتبط با سلامت انسان ایجاد می کند. با توجه به مؤلفه‌های استراتژی بازاریابی سبز:1-طراحی سبز/توسعه محصولات جدید: اشلی در سال 1993 بیان نمود که 70 درصد محصولات طراحی ‌شده و فرایندهای تولیدی مرتبط از نظر محیطی مضرند. در طراحی سبز بایستی اصول زیر مد نظر قرار گیرند:

1-1 طراحی بر مبنای آینده‌نگری

 1-2 طراحی بر مبنای سلامت و ایمنی طراحی بر مبنای جداسازی آسان

1-3 طراحی بر مبنای سهولت بازیافت و پایین بودن آلودگی و استفاده از حداقل انرژی

 1-4 طراحی بر مبنای استفاده هرچه کمتر از مواد و اجزاء تشکیل‌دهنده کالا

 1-5 طراحی بر مبنای کاربرد ساده

 2- موضع سازی 3- قیمت‌گذاری 4- تدارکات سبز 5- بازاریابی ضایعات 6- ترفیع سبز 7- ائتلاف‌های سبز (معین نژاد، 1390). با توجه به شیوع بیماری تب مالت و به لحاظ اینکه در تابستان 1392 موضوع مورد نظر انتخاب شد همچنین وجود منطقه‌ای که در آن هم صنایع لبنی سنتی و صنعتی در کنار هم مشغول فعالیت هستند. محصولات خود را با نشان‌های تجاری گوناگونی به فروش می‌رساند. بیماری تب مالت ازجمله بیماری مشترک انسان و حیوان است که با محیط آلوده زندگی حیوانات اهلی در ارتباط است و منجر به خط افتادن سلامت انسان از طریق مصرف محصولات لبنی می‌شود. شرکت مانیزان را به این دلیل انتخاب شد مصرف‌کننده زیادی در استان کرمانشاه دارد و نشان تجاری این شرکت در بین مردم استان شناخته شده است. به دنبال پژوهشی برآمده‌ایم تا تأثیر استراتژی بازاریابی سبز را بر بهبود نشان تجاری این شرکت بررسی نماییم.

1-3- هدف كلی پژوهش:

اهداف آرمانی:حفظ سلامت انسان اهداف کلی:1- بررسی تأثیرگذاری مثبت استراتژی بازاریابی سبز بر بهبود برند 2- تأثیرگذاری مستقیم جداگانه مؤلفه‌های استراتژی بازاریابی سبز بر بهبود برند. اهداف ویژه و کاربردی:استفاده صنایع لبنی در بهره‌گیری استراتژی بازاریابی سبز بر بهبود برند تجاری خود.

1-4-اهداف فرعی:

1-4-1- تأثیرگذاری محصول سبز بر بهبود نشان تجاری

1-4-2 -تأثیرگذاری قیمت سبز بر بهبود نشان تجاری

1-4-3- تأثیرگذاری ترفیع سبز بر بهبود نشان تجاری

1-4-4-تأثیرگذاری طراحی سبز بر بهبود نشان تجاری

1-4-5- تأثیرگذاری كاهش ضایعات بر بهبود نشان تجاری

1-4-6- تأثیرگذاری ائتلاف سبز بر بهبود نشان تجاری

1-5-پرسش‌های پژوهش:

1-5-1-چگونه استراتژی های بازاریابی سبز بر بهبود نشان تجاری تأثیرگذار هستند؟

1-5-2- برای بهبود بخشیدن به نشان تجاری استراتژی بازاریابی سبز چقدر می‌تواند اثرگذار باشد؟

-6-فرضیه‌های پژوهش:

1-6-1- محصول سبز بر فعالیت‌های اجتماعی تأثیر دارد

1-6-2- قیمت سبز بر فعالیت‌های اجتماعی تأثیر دارد

1-6-3- ترفیع سبز بر فعالیت‌های اجتماعی تأثیر دارد

1-6-4- طراحی سبز بر فعالیت‌های زیست‌محیطی تأثیر دارد

1-6-5- کاهش ضایعات بر فعالیت‌های زیست‌محیطی تأثیر دارد

1-6-6– ائتلاف سبز بر فعالیت‌های زیست‌محیطی تأثیر دارد

1-6-7- فعالیت‌های اجتماعی بر بهبود نشان تجاری تأثیر دارند

1-6-8- فعالیت‌های زیست‌محیطی بر بهبود نشان تجاری تأثیر دارند

1-6-9- بهبود نشان تجاری ارتباط مستقیم با استراتژی بازاریابی سبز دارد.

1-7-روش پژوهش:

پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی هست و توسط پرسشنامه‌های استاندارد که موفقیت برند در آن‌ ها پژوهش صورت گرفته طراحی ‌شده است با لحاظ کردن روایی و پایایی آن اقدام به تحلیل پژوهش می‌شود.

 جامعه آماری: همه‌ی مصرف‌کنندگان محصولات لبنی شركت لبنیات مانیزان شهرستان اسلام‌آباد غرب

فرمول حجم نمونه:

نمونه‌ها از نوع تصادفی  می‌باشند.

نرم‌افزار سنجش داده‌ها :     spss21

1-8-پیشینه پژوهش:

پیشینه پژوهش اشاره به تلاش‌های پژوهشگرانی كه در گذشته را جع به موضوعات مشابه به پژوهش حاضر یعنی بررسی نقش استراتژی بازاریابی سبز بر بهبود نشان تجاری اشاره دارد. تاریخچه بازاریابی سبز به سال 1970 برمی‌گردد فارغ از توجهات دهه 70 در اواخر دهه 80 ایده‌ای به نام بازاریابی سبز ظهور خودش را اعلام کرد. در این موقع مرکز توجه مشتریان به سمت محصولات سبز گرایش پیدا کرد و پس از آن موضوع بازاریابی سبز مطرح و پژوهش‌های زیادی خصوصاً در کشورهای توسعه‌یافته انجام شد. تمرکز بازاریابی سبز در اواخر 1980 و اوایل 1990 درباره اندازه بازار سبز و خصوصیات مصرف‌کنندگان بود (معین نژاد، 1390) . برند سبب ایجاد ارزش برای مشتری و سازمان می‌شود. این ارزش چیست؟ تلاش برای پاسخ به این سؤال، مفهومی با عنوان ارزش ویژه برند را مطرح می‌کند که هم در ادبیات بازاریابی و هم در ادبیات مالی مطرح است (پارکر ، 2005).بنابراین، این مفهوم بیان‌کننده اجزاء و دارایی‌های است که برای برند ارزش آفرینی می‌کنند. در این رابطه مدل‌های بسیاری ارائه‌شده و اجزای گوناگونی تعریف شده است (دیواندری و همکاران، 1388). با توجه به ادبیات و پیشینه پژوهش‌های صورت گرفته این‌گونه می‌توان برداشت نمود که استراتژی بازاریابی سبز بر بهبود نشان تجاری پیشنهاد خوبی به رأی پژوهش می‌تواند محسوب گردد.كجوری(1389)، پژوهش در راستای ارزیابی عوامل تأثیرگذار بر ارزش ویژه نشان تجاری شرکت‌های بیمه می‌پردازد، روش تحقیق وی از نوع توصیفی است بدین منظور 200نفر از خریداران بیمه‌نامه بدنه اتومبیل چهار شركت خصوصی بیمه كه بیش‌ترین سهم از بازار بیمه بدنه اتومبیل را دارا هستند به عنوان نمونه آماری این پژوهش انتخاب گردید، نتایج تحقیق نشان داد کیفیت ادراک‌شده وفاداری به نشان تجاری و تداعی‌گرها بر ارزش ویژه نشان تجاری بیمه تأثیرگذار است و آگاهی از نشان تجاری، بر ارزش‌گذاری ویژه نشان تجاری به طور مستقیم مؤثر نیست (صحت & همكاران, 1391) . ارزش نام و نشان تجاری یک شاخص كلیدی تعیین وضعیت سلامت نام و نشان تجاری شناخته شده است . پژوهشی با موضوع تأثیر آمیخته‌های بازاریابی بر ارزش نام و نشان تجاری شركت بیمه کارآفرین از نوع توصیفی- پیمایشی دارد نتایج شرکت‌های بررسی‌شده نشان می‌دهد شدت توزیع، ترفیع شركت و قیمت به ترتیب ذکرشده بیش‌ترین میزان اثرگذاری را نسبت به سایر عناصر در ارزش نام و نشان تجاری شركت بیمه كارآفرین دارد. بریستین و زوریلا[1] ( 2011 ) به منظور بررسی راه‌های افزایش ارزش ویژه برند فروشگاه‌های زنجیره‌ای به بررسی متغیرهای تصویر فروشگاه و قیمت پرداختند. نتایج نشان داد كه تصویرفروشگاه به عنوان عاملی مهم برای خرده‌فروشان در افزایش ارزش ویژه برند فروشگاه آنان به حساب می‌آید. در این تحقیق رابطه تصویر باکیفیت، وفاداری و آگاهی نسبت به برند ، مثبت ومعنادار ارزیابی شده و نیز نتایج حاكی از رابطه مثبت قیمت با وفاداری و آگاهی و رابطه منفی قیمت باکیفیت است.