تابستان1393

 

 

 

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                           صفحه

چکیده………………………………………………………………………………………………………….. 1

فصل اول (کلیات تحقیق)

1.1مقدمه…………………………………………………………………………………………………….. 3

2.1بیان مساله………………………………………………………………………………………………. 4

3.1 اهداف تحقیق…………………………………………………………………………………………. 5

4.1 سوال های تحقیق…………………………………………………………………………………….. 6

5.1 مبانی نظری تحقیق…………………………………………………………………………………… 7

6.1 روش تحقیق…………………………………………………………………………………………. 10

7.1 جامعه و نمونه ی آماری…………………………………………………………………………… 10

8.1روش گرداوری وتجزیه و تحلیل  داده ها/اطلاعات…………………………………………. 10

9.1 قلمرو تحقیق………………………………………………………………………………………… 11

10.1 تعاریف مفهومی و عملیاتی اصطلاحات و متغیر ها………………………………………. 12

11.1 جمع بندی…………………………………………………………………………………………. 16

فصل دوم(ادبیات وپیشینه تحقیق)

1.2مقدمه…………………………………………………………………………………………………… 18

2.2 برنامه ریزی استراتژی……………………………………………………………………………… 19

3.2مدل های برنامه ریزی استراتژیک………………………………………………………………… 20

1.3.2.ماتریس گروه مشاوران بوستون……………………………………………………………….. 20

2.3.2. ماتریس GE…………………………………………………………………………………….. 21

3.3.2 مدل پورتر…………………………………………………………………………………………. 22

4.3.2 مدل کارت امتیاز متوازن(BSC)…………………………………………………………….. 23

5.3.2گسترش فعالیت های کیفی (QFD)………………………………………………………… 25

6.3.2مدل هفت s مک کنزی………………………………………………………………………….. 27

7.3.2مدل SWOT…………………………………………………………………………………….. 30

1.7.3.2تاریخچه مدل SWOT……………………………………………………………………… 30

2.7.3.2 تعریف مدل SWOT………………………………………………………………………. 31

4.2 ارتباط بین ماتریس SWOT و مدل BSC ………………………………………………… 34

5.2 حالات شکست و تجزیه و تحلیل اثرات آن،FMEA…………………………………….. 34

6.2حالات موفقیت و تجزیه و تحلیل اثرات آن،SMEA………………………………………. 36

7.2تحقیقات مرتبط………………………………………………………………………………………. 37

1.7.2 تحقیقات داخلی…………………………………………………………………………………. 37

2.7.2 تحقیقات خارجی……………………………………………………………………………….. 42

7.2 جمع بندی……………………………………………………………………………………………. 49

فصل سوم:روش اجرای تحقیق

1.3 مقدمه………………………………………………………………………………………………….. 51

2.3 روش تحقیق…………………………………………………………………………………………. 51

3.3 جامعه و نمونه آماری………………………………………………………………………………. 52

4.3 ابزار گردآوری اطلاعات…………………………………………………………………………… 53

5.3 پرسشنامه……………………………………………………………………………………………… 54

1.5.3روایی و پایایی ابزار گردآوری اطلاعات…………………………………………………… 55

6.3 معرفی ساختار و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات…………………………………………… 56

1.6.3 روش تجزیه و تحلیل SWOT…………………………………………………………….. 57

2.6.3 حالات شکست و تجزیه و تحلیل اثرات آن (FMEA)………………………………. 57

3.6.3 حالات موفقیت و تجزیه و تحلیل اثرات آن) (SMEA………………………………. 58

7.3 مراحل انجام پژوهش………………………………………………………………………………. 59

8.3 خلاصه………………………………………………………………………………………………… 60

فصل چهارم(روش تجزیه وتحلیل داده ها)

1.4مقدمه…………………………………………………………………………………………………… 62

2.4تجزیه و تحلیل با بهره گرفتن از آمار توصیفی……………………………………………………… 62

1.2.4جنسیت…………………………………………………………………………………………….. 63

2.2.4 سطح تحصیلات…………………………………………………………………………………. 64

3.2.4 سن…………………………………………………………………………………………………. 65

4.2.4 سمت شغلی …………………………………………………………………………………….. 66

5.2.4 منظر مالی…………………………………………………………………………………………. 67

6.2.4 منظر فرایندهای داخلی کسب و کار………………………………………………………… 68

7.2.4 منظر رشد و یادگیری ………………………………………………………………………….. 69

8.2.4 منظر مشتری ………………………………………………………… 70

 

 

3.4 تعیین و اولویت بندی نقاط قوت و ضعف شعب بانک مهر اقتصاد استان گیلان…… 71

 

1.3.4 اولویت بندی فاکتورها بر اساس اهمیت…………………………………… 71

 

2.3.4 اولویت بندی فاکتورهای منتخب بر اساس عملکرد……………………… 73

 

3.3.4 اولویت بندی نقاط قوت و ضعف بر اساس اختلاف ستون اول و دوم…………… 75

 

4.4 معرفی و اولویت بندی نقاط قوت وضعف شعب بانک مهر اقتصاد……………. 76

 

4.4 تعیین و اولویت بندی نقاط فرصت و تهدید محیط بیرونی برای …………………. 77

 

1.4.4معرفی اولویت های نقاط فرصت و تهدید محیط بیرونی برای شعب بانک مهر اقتصاد         80

5.4  جمع بندی…………………………………………………………………………………………… 84

فصل پنجم (نتیجه گیری وپیشنهادها)

1.5  مقدمه ………………………………………………………………………………………………… 86

2.5نتایج تحقیق…………………………………………………………………………………………… 86

1.2.5اطلاعات توصیفی………………………………………………………………………………… 86

2.2.5 منظر مالی…………………………………………………………………………………………. 87

3.2.5منظر فرایند داخلی کسب و کار……………………………………………………………….. 87

4.2.5 منظر رشد و یادگیری…………………………………………………………………………… 87

5.2.5 منظر مشتری………………………………………………………………………………………. 87

3.5 بررسی و تحلیل نتایج ماتریس SWOT……………………………………………………… 88

4.5 نتیجه گیری و ارائه پیشنهاداتی بر مبنای یافته های تحقیق…………………………………. 97

5.5 پیشنهادات برای تحقیقات آتی………………………………………………………………….. 100

6.5 محدودیت های تحقیق…………………………………………………………………………… 100

منابع و مواخذ…………………………………………………………………………………………….. 101

پیوست

پیوست 1 پرسشنامه…………………………………………………………………………………………. 106

پیوست 2 نتایج آلفای کرونباخ……………………………………………………………………………. 110

پیوست  3 آمار توصیفی تحلیل SPSS ………………………………………………………………. 112

پیوست  4 بخشی از تحلیل Exel جهت تدوین ماتریس SWOT……………………………. 115

 

فهرست جداول

جدول 1.2 ماتریس SWOT…………………………………………………………………………. 33

جدول2.2 گام های روش FMEA…………………………………………………………………. 35

جدول3.2 خلاصه ای از تحقیقات صورت گرفته در حوزه صنایع مختلف با مدل SWOT 48

جدول1.3 تعداد کل جامعه آماری به تفکیک پست سازمانی……………………………………. 52

جدول2.3 نام و تعدا شعب موجود در سطح استان گیلان……………………………………….. 53

جدول 3.3 ضریب پایایی متغیرها…………………………………………………………………….. 56

جدول4.3 گام های روش………………………………………………………………………………. 57

جدول 5.3 جمع بندی نهایی…………………………………………………………………………… 60

جدول1.4 جدول توزیع فراوانی جنسیت…………………………………………………………… 63

جدول 2.4 جدول توزیع فراوانی تحصیلات……………………………………………………….. 64

جدول 3.4 جدول توزیع فراوانی سن……………………………………………………………….. 65

جدول 4.4 جدول توزیع فراوانی سمت شغلی…………………………………………………….. 66

جدول 5.4) توصیف مؤلفه های متغیر منظر مالی………………………………………………….. 67

جدول 6.4) توصیف مؤلفه های متغیر منظرفرایندهای داخلیكسب و كار……………………. 68

جدول 7.4) توصیف مؤلفه های متغیر منظررشد و یادگیری…………………………………….. 69

جدول 8.4) توصیف مؤلفه های متغیر منظرمشتری……………………………………………….. 70

جدول 9.4اولویت بندی فاکتورهای درونی بر اساس میزان اهمیت……………………………. 72

جدول 10.4اولویت بندی فاکتورهای درونی بر اساس میزان عملکرد………………………… 74

جدول 11.4 اولویت بندی نقاط قوت و ضعف بر اساس اختلاف ستون اول و دوم……… 75

جدول 12.4 امتیاز و اولویت نقاط فرصت و تهدید را از دیدگاه مدیران، ………………….. 78

جدول 13.4 جدول SWOT بانک مهر اقتصاد استان گیلان در سال 1393……………… 82

 

فهرست نمودار

نمودار1.4 جدول توزیع فراوانی جنسیت……………………………………………………………… 63

نمودار 2.4 جدول توزیع فراوانی تحصیلات…………………………………………………………. 64

نمودار 3.4 جدول توزیع فراوانی سن………………………………………………………………….. 65

نمودار 4.4 جدول توزیع فراوانی سمت شغلی………………………………………………………. 66

نمودار 5.4) توصیف مؤلفه های متغیر منظر مالی……………………………………………………. 67

نمودار 6.4) توصیف مؤلفه های متغیر منظرفرایندهای داخلیكسب و كار………………………. 68

نمودار 7.4) توصیف مؤلفه های متغیر منظررشد و یادگیری………………………………………. 69

نمودار 8.4) توصیف مؤلفه های متغیر منظرمشتری………………………………………………….. 70

 

فهرست اشکال

شکل 1.1 فرایند تحقیق …………………………………………………………………………………. 9

شکل1.2 ماتریس گروه مشاوران بوستون………………………………………………………………………… 20

شکل 2.2 شبکه نه خانه ای برنامه ریزی GE……………………………………………………… 21

شکل 3.2 نیروهای رقابتی پورتر………………………………………………………………………… ……….. 23

شکل 4.2 زنجیره علت ومعلولی در میان مناظر کارت امتیاز متوازن…………………………… 24

شکل 5.2 فرایند مدیریت در BSC…………………………………………………………………… 25

شکل 6.2 نمونه ای از خانه کیفیت……………………………………………………………………. 27

شکل 7.2 مدل هفت عنصر مک کنزی……………………………………………………………….. 29

شکل 8.2 مدل SWOT……………………………………………………………………………….. 31

شکل 3.1 مراحل انجام پژوهش……………………………………………………………………….. 59

 

چکیده:

بانک ها، نقش مهمی در تحقق اهداف كلان اقتصادی و كمك به اجرای پروژه های استراتژیک كشور دارند، از طرفی هدف اساسی هر مؤسسة مالی به ویژه بانك‌ها جذب مشتری و به تبع آن جذب منابع در سطح جامعه و سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف اقتصاد می‌باشد.با توجه به اهمیت منابع انسانی و مالی در بانک ها و نیز استفادة بهینه از این منابع در مقابل فرصت ها و تهدیدات پیش رو، باید به برنامه‌‌ریزی استراتژیک در این بخش روی آورده شود. که در این پژوهش با تدوین ماتریس SWOT [1]به  ارزیابی محیط خارجی و داخلی شعب بانک مهر اقتصاد استان گیلان  پرداختیم. جامعه آماری پژوهش را مدیران  و کارشناسان عالی رتبه ی کل شعب در سطح استان گیلان که در مجموع 50 نفر می باشند، تشکیل دادند، و چون تعداد افراد جامعه محدود می باشد،بنابراین نمونه گیری انجام نشد و همه افراد جامعه به عنوان نمونه انتخاب شدند.جهت جمع آوری اطلاعات برای ارزیابی محیط داخلی شعب از پرسشنامه اول که در چهارچوب مدل BSC [2] تدوین گردیده بود استفاده شد و جهت ارزیابی محیط خارجی از پرسشنامه دوم با روش FMEA[3] برای شناسایی تهدید، و از مدل SMEA [4] ، برای شناسایی فرصت های بیرونی استفاده گردید، پس از تایید روایی پرسشنامه ها از طریق روش محتوایی و همچنین تایید پایایی آنها از طریق روش آلفای کرونباخ(86/0 α= برای پرسشنامه اول) و (84/0 α= برای پرسشنامه دوم) اطلاعات بدست آمده جهت تدوین ماتریس SWOT ، با روش های مذکور توسط نرم افزار Exel مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت، نتایج نشان داد بیشترین نقاط قوت در فاکتورهای مشتری و بیشترین نقاط ضعف شعب در منظر رشد و یادگیری و فرایند داخلی می باشد.استراتژی های تلفیقی پیشنهاد شده جهت بهره گیری از فرصت های محیطی و تعدیل تهدیدات با توجه به نقاط قوت و ضعف شعب در حوزه SO (6 استراتژی ) ، در حوزه wo (5 استراتژی) ، در حوزه ST (4 استراتژی)، و در حوزه WT (4 استراتژی ) می باشد،  با توجه به جایگاه استراتژیک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در کشور وحمایت آن از بانک مهر اقتصاد به عنوان یک فرصت ارزنده، محوریت استراتژی های تلفیقی جهت نفوذ  هر چه بیشتر در بازار رقابتی بانک ها و حفظ جایگاه فعلی،توانمندسازی منابع انسانی با آموزش های به روز در حوزه بانکداری و  ارتقا نظام پیشنهادات می باشد  و جهت قوت بخشیدن به منظرهای فرایند داخلی ارائه خدمات متنوع و نوین بانکی و اتصال به شبکه شتاب جهت ارائه خدمات پربارتر با توجه به پتانسیل های اقتصادی و فرهنگی استان پیشنهاد گردید.

کلید واژه: برنامه ریزی استراتژیک، ماتریس SWOT ، FMEA ، SMEA ، بانک مهر اقتصاد استان گیلان

 

فصل اول

کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

معرفی مدیریت عملکرد و کاربرد آن نقش با اهمیتی در سیستم بانکداری دارد،از این رو شناخت روش های نوین تدوین استراتژی بسیار موثر است(زهنر، علی،2009)[5] در این راستا فرموله کردن استراتژیک  و اجرای آن ، مسئولیت کلیدی مدیران اجرایی در هر سازمان تجاری است. توسعه استراتژی شامل آنالیز وضعیت موجود و وضعیت آرمانی است و سپس تصمیم ­گیری در خصوص تعیین اثربخش ترین راه برای نائل آمدن به­اهداف.نسبی.است.(کواتال،.2011)[6]باوجود­اهمیت­برنامه ­ریزی­استراتژیك­هنوز­در­بسیاری ازسازمانهاتأثیرحیاتی آن دررسیدن به اهداف سازمان به خوبی درك نشده وحتی دربعضی از مواقع مدیران آن را یک كار تجملی وپرهزینه می­دانند.(انصاری وهمکاران،1388)یکی­ازروش­های موثر تدوین استراتژی سازمان­ها فرایند ارزیابی محیط داخلی وخارجی سازمان می­باشد، فرایند ارزیابی محیط داخلی وخارجی سازمان،تحلیل درونی و بیرونی  نامیده می­ شود،كه نوعی مقیاس واقعبینانه و قابل اعتماد برای ارزیابی سازمان فراهم می آورد،زیرا شامل شناسایی زمینه ­های ضعف، قوت،تهدید ، و فرصت می­باشد. (رولی دجی و اتال، 1997)[7]لذا در این پژوهش قصد براین است که به تدوین استراتژی SWOT برای شعب بانک­مهر­اقتصاد استان گیلان برآییم.دراین فصل ضمن ارائه­ بیان­مسأله،موضوعات مربوط به اهداف تحقیق،چهارچوب نظری تحقیق،سوالهای تحقیق،روش شناسی تحقیق،قلمروتحقیق و تعاریف اصطلاحات و واژگان به کار رفته در تحقیق نیز شرح داده می شود.

[1] Strengths, Weaknesses, Opportunities , Threats

[2] Balanced Score Card

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست مطالب
عنوان	صفحه
فصل اول : کلیات طرح تحقیق…………………………………………………………………………………………………………	1
مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………….	2
1-1- بیان مساله تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………	6
1-2- اهمیت موضوع تحقیق و انگیزه انتخاب آن…………………………………………………………………………………….	9
1-3- هدفهای تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………	11
1-4- سوالات تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………	12
1-5- مدل تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………..	12
1-6- روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………	12
1-7- قلمرو تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………….	13
1-8- جامعه آماری و حجم نمونه…………………………………………………………………………………………………………..	13
1-9- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات…………………………………………………………………………………………………………..	13
1-10- تعاریف عملیاتی متغیرها و واژه های كلیدی……………………………………………………………………………………….	14
1-10-1- سرمایه انسانی…………………………………………………………………………………………………………………….	14
1-10-2- سرمایه ساختاری…………………………………………………………………………………………………………………….	14
1-10-3- سرمایه نوآوری………………………………………………………………………………………………………………………..	14
1-10-4- سرمایه سازمانی………………………………………………………………………………………………………………………..	14
1-10-5- سرمایه رابطه ای…………………………………………………………………………………………………………………….	14
1-11- محدودیت ها و مشکلات تحقیق………………………………………………………………………………………………….	15
فصل دوم : مروری بر ادبیات تحقیق……………………………………………………………………………………………………..	16
مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………	17
بخش اول : 2-1- مطالعه مبانی نظری سرمایه فکری………………………………………………………………………………..	18
2-1-1- تعاریف ارائه شده از سرمایه فکری…………………………………………………………………………………………..	19
2-1-1-1- سرمایه فکری از دیدگاه استیوارت…………………………………………………………………………………………	19
2-1-1-2- سرمایه فکری از دیدگاه بنتیس…………………………………………………………………………………………..	19
2-1-1-3- سرمایه فکری از دیدگاه ادوینسون و مالون……………………………………………………………………………………..	19
2-1-1-4- سرمایه فکری از دیدگاه بنتیس و هالند…………………………………………………………………………………………	19
2-1-1-5- سرمایه فکری از دیدگاه روس و همکاران……………………………………………………………………………………….	20
2-1-2- معرفی مدل های مختلف سرمایه فکری………………………………………………………………………………………………	22
2-1-2-1- مدل ادوینسون و مالون…………………………………………………………………………………………………………………	23
2-1-2-2- مدل بروکینگ……………………………………………………………………………………………………………………………..	25
2-1-2-3- مدل روس و همکاران………………………………………………………………………………………………………………….	26
2-1-2-4- مدل استیوارت…………………………………………………………………………………………………………………………….	28
2-1-2-5- مدل سالیوان………………………………………………………………………………………………………………………………	28
2-1-2-6- مدل بونفرر…………………………………………………………………………………………………………………………………	29
2-1-2-7- مدل بنتیس………………………………………………………………………………………………………………………………….	30
2-1-2-8- مدل لین……………………………………………………………………………………………………………………………………..	31
2-1-3- ابعاد سرمایه فکری بر اساس مدل های ارائه شده…………………………………………………………………………………	31
2-1-3-1- ابعاد سرمایه فکری بر اساس مدل ادوینسون و مالون………………………………………………………………………	31
2-1-3-2- ابعاد سرمایه فکری بر اساس مدل بروکینگ……………………………………………………………………………	32
2-1-3-3- ابعاد سرمایه فکری بر اساس مدل روس و همکاران…………………………………………………………………	32
2-1-3-4- ابعاد سرمایه فکری بر اساس مدل استیوارت…………………………………………………………………………..	33
2-1-3-5- ابعاد سرمایه فکری بر اساس مدل سالیوان…………………………………………………………………………………	34
2-1-3-6- ابعاد سرمایه فکری بر اساس مدل بونفرر………………………………………………………………………………..	34
2-1-3-7- ابعاد سرمایه فکری بر اساس مدل بنتیس…………………………………………………………………………………	35
2-1-3-8- ابعاد سرمایه فکری بر اساس مدل لین……………………………………………………………………………………..	35
2-1-4- شاخص های مؤثر بر سرمایه فکری…………………………………………………………………………………………..	36
2-1-5- زیرشاخص های مؤثر بر سرمایه فکری…………………………………………………………………………………….	38
بخش دوم : 2-2- تشریح فرایند تحلیل شبکه ای…………………………………………………………………………………….	44
2-2-1- معرفی فرایند تحلیل شبکه ای (ANP)……………………………………………………………………………………..	45
2-2-2- تفاوت فرایند سلسله مراتبی با فرایند تحلیل شبکه ای…………………………………………………………………..	46
2-2-3- مراحل روش تحلیل شبکه آی (ANP)………………………………………………………………………………………	47
بخش سوم : 2-3- معرفی واحد ستادی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی…………………………………………………….	53
2-3-1- معرفی واحد ستادی وزارت فرهنگ و ارشد اسلامی………………………………………………………………………	54
2-3-2- اهداف کلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی……………………………………………………………………………….	59
2-3-3- وضعیت نیروی انسانی واحد ستادی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی………………………………………………….	59
2-3-4- وظایف اساسی واحد ستادی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی……………………………………………………………	60
2-3-5- راهبردهای محتوایی واحد ستادی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی………………………………………………………	61
2-3-6- وضعیت تحصیل نیروی انسانی…………………………………………………………………………………………………	62
2-3-7- وضعیت نیروی انسانی در مقایسه با ساختار مصوب……………………………………………………………………	63
2-3-8- وضعیت نیروی انسانی از نظر جنسیت………………………………………………………………………………………….	63
بخش چهارم : 2-4- پیشینه تحقیق……………………………………………………………………………………………………….	64
2-4-1- مطالعات داخلی سرمایه فکری…………………………………………………………………………………………………..	65
2-4-2- مطالعات خارجی سرمایه فکری……………………………………………………………………………………………….	66
2-4-3- مطالعات انجام شده در زمینه فرایند تحلیل شبکه ای (ANP)……………………………………………………………	68
فصل سوم : روش شناسی تحقیق (متدولوژی تحقیق)………………………………………………………………………………	70
مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………	71
3-1- روش تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………	72
3-2- جامعه آماری………………………………………………………………………………………………………………………………	72
3-3- حجم نمونه و روش اندازه گیری…………………………………………………………………………………………………..	72
3-4- متغیرهای تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………..	72
3-5- ابزار جمع آوری اطلاعات………………………………………………………………………………………………………..	73
3-5-1- پایایی پرسشنامه…………………………………………………………………………………………………………………..	73
3-5-2- روایی (اعتبار) پرسشنامه……………………………………………………………………………………………………….	73
3-6- روش تجزیه و تحلیل داده ها……………………………………………………………………………………………………..	74
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق………………………………………………………………………………………	75
مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………	76
4-1- مراحل اجرای پژوهش………………………………………………………………………………………………………………	77
4-1-1- بررسی ادبیات تحقیق……………………………………………………………………………………………………………..	77
4-1-2- شناسایی عوامل های تعیین کننده سرمایه فکری…………………………………………………………………………….	77
4-1-3- انجام مقایسات زوجی عوامل های سرمایه فکری با بهره گرفتن از فرایند تحلیل شبکه ای………………………………	78
4-1-4- مدل اجرایی تحقیق………………………………………………………………………………………………………………….	82
4-1-5- مراحل انجام فرایند تحلیل شبکه ای……………………………………………………………………………………………….	82
فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات………………………………………………………………………………………………………	108
مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………….	109
5-1- نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………………….	110
5-2- پیشنهادات………………………………………………………………………………………………………………………………….	113
5-2-1- پیشنهادات حاصل تحقیق………………………………………………………………………………………………………………	113
5-2-2- پیشنهادات برای محققین بعدی……………………………………………………………………………………………………..	114
فهرست منابع و مآخذ……………………………………………………………………………………………………………………..	115
پیوست ها……………………………………………………………………………………………………………………………………… …..	121
چکیده انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………………………………….	138

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جدول ها
عنوان	صفحه
جدول 2-1- تعاریف منتخب سرمایه فکری…………………………………………………………………………………………..	21
جدول 2-2- مقایسه و الگوهای سرمایه فکری(دسته بندی های متفاوت سنجش سرمایه فکری)………………………….	22
جدول 2-3- مقایسات زوجی بر اساس قالب تصمیم گیری ساعتی……………………………………………………………….	49
جدول 3-1- پایایی پرسشنامه سرمایه فکری (محاسبه آلفای کرونباخ)…………………………………………………………..	73
جدول 4-1- شناسایی شاخص ها و زیرشاخص های سرمایه فکری…………………………………………………………..	77
جدول 4-2- پرسشنامه مقایسات زوجی سنجش اهمیت شاخص های  سرمایه فکری…………………………………………	79
جدول 4-3- پرسشنامه مقایسات زوجی سنجش اهمیت زیرشاخص های سرمایه انسانی با زیرشاخص های سرمایه فکری…………	81
جدول 4-4- ماتریس مقایسات زوجی زیرشاخص های سرمایه انسانی نسبت به سرمایه انسانی……………………………..	85
جدول 4-5- محاسبه وزن های نسبی زیرشاخص های سرمایه انسانی نسبت به سرمایه انسانی………………………….	85
جدول 4-6- ماتریس مقایسات زوجی زیرشاخص های سرمایه انسانی نسبت به نگرش………………………………………..	85
جدول 4-7- محاسبه وزن های نسبی زیرشاخص های سرمایه انسانی نسبت به نگرش……………………………………….	86
جدول 4-8- ماتریس مقایسات زوجی زیرشاخص های سرمایه انسانی نسبت به شایستگی………………………………….	86
جدول 4-9- محاسبه وزن های نسبی زیرشاخص های سرمایه انسانی نسبت به شایستگی………………………………….	86
جدول 4-10- ماتریس مقایسات زوجی زیرشاخص های سرمایه انسانی نسبت به تامین نیروی انسانی……………………	86
جدول 4-11- محاسبه وزن های نسبی زیرشاخص های سرمایه انسانی نسبت به تامین نیروی انسانی…………………….	87
جدول 4-12- ماتریس مقایسات زوجی زیرشاخص های سرمایه انسانی نسبت به ارزیابی عملکرد…………………………	87
جدول 4-13- محاسبه وزن های نسبی زیرشاخص های سرمایه انسانی نسبت به ارزیابی عملکرد…………………………..	87
جدول 4-14- ماتریس مقایسات زوجی زیرشاخص های سرمایه انسانی نسبت به آموزش……………………………….	87
جدول 4-15- محاسبه وزن های نسبی زیرشاخص های سرمایه انسانی نسبت به آموزش…………………………………	88
جدول 4-16- ماتریس مقایسات زوجی زیرشاخص های سرمایه ساختاری نسبت به سرمایه ساختاری…………………	88
جدول 4-17- محاسبه وزن های نسبی زیرشاخص های سرمایه ساختاری نسبت به سرمایه ساختاری……………………	88
جدول 4-18- ماتریس مقایسات زوجی زیرشاخص های سرمایه ساختاری نسبت به فرهنگ سازمان…………………….	88
جدول 4-19- محاسبه وزن های نسبی زیرشاخص های سرمایه ساختاری نسبت به فرهنگ سازمان…………………….	88
جدول 4-20- ماتریس مقایسات زوجی زیرشاخص های سرمایه ساختاری نسبت به سیستم های اطلاعاتی…………….	89
جدول 4-21- محاسبه وزن های نسبی زیرشاخص های سرمایه ساختاری نسبت به سیستم های اطلاعاتی………………	89
جدول 4-22- ماتریس مقایسات زوجی زیرشاخص های سرمایه ساختاری نسبت به ارتباطات………………………….	89
جدول 4-23- محاسبه وزن های نسبی زیرشاخص های سرمایه ساختاری نسبت به ارتباطات……………………………	89
جدول 4-24- ماتریس مقایسات زوجی زیرشاخص های سرمایه نوآوری نسبت به سرمایه نوآوری……………………….	89
جدول 4-25- محاسبه وزن های نسبی زیرشاخص های سرمایه نوآوری نسبت به سرمایه نوآوری………………………….	90
جدول 4-26- ماتریس مقایسات زوجی زیرشاخص های سرمایه سازمانی نسبت به سرمایه سازمانی……………………..	90
جدول 4-27- محاسبه وزن های نسبی زیرشاخص های سرمایه سازمانی نسبت به سرمایه سازمانی………………………..	90
جدول 4-28- ماتریس مقایسات زوجی زیرشاخص های سرمایه سازمانی نسبت به توسعه سازمانی…………………..	90
جدول 4-29- محاسبه وزن های نسبی زیرشاخص های سرمایه سازمانی نسبت به توسعه سازمانی………………………	90
جدول 4-30- ماتریس مقایسات زوجی زیرشاخص های سرمایه سازمانی نسبت به  توانمندی های سازمانی…………	91
جدول 4-31- محاسبه وزن های نسبی زیرشاخص های سرمایه سازمانی نسبت به  توانمندی های سازمانی…………..	91
جدول 4-32- ماتریس مقایسات زوجی زیرشاخص های سرمایه سازمانی نسبت به تخصص گرایی…………………..	91
جدول 4-33- محاسبه وزن های نسبی زیرشاخص های سرمایه سازمانی نسبت به تخصص گرایی…………………….	91
جدول 4-34- ماتریس مقایسات زوجی زیرشاخص های سرمایه رابطه ای نسبت به سرمایه رابطه ای…………………….	91
جدول 4-35- محاسبه وزن های نسبی زیرشاخص های سرمایه رابطه ای نسبت به سرمایه رابطه ای………………………	92
جدول 4-36- ماتریس مقایسات زوجی شاخص های سرمایه فکری نسبت به هم……………………………………………	92
جدول 4-37- محاسبه وزن های نسبی شاخص های سرمایه فکری نسبت به هم………………………………………………..	92
جدول 4-38- سوپرماتریس ناموزون زیرشاخص های سرمایه فکری……………………………………………………………	96
جدول 4-39- سوپرماتریس موزون زیرشاخص های سرمایه فکری…………………………………………………………….	100
جدول 4-40- سوپرماتریس حدی زیرشاخص های سرمایه فکری…………………………………………………………………..	104
جدول 4-41- سوپرماتریس حدی شاخص های سرمایه فکری………………………………………………………………….	105
جدول 4-42- اولویت بندی شاخص های سرمایه فکری…………………………………………………………………………….	105
جدول 4-43- اولویت بندی زیرشاخص های سرمایه فکری…………………………………………………………………………	106
جدول 4-44- انتخاب مؤثرترین شاخص های سرمایه فکری…………………………………………………………………………	106
جدول 4-45- انتخاب مؤثرترین زیرشاخص های سرمایه فکری…………………………………………………………………	107
جدول 5-1- اولویت بندی شاخص های مؤثر بر سرمایه فکری…………………………………………………………………	111
جدول 5-2- اولویت بندی زیرشاخص های مؤثر بر سرمایه فکری……………………………………………………………..	112
جدول 5-3- نتایج پیشنهادهای حاصل تحقیق مربوط به شاخص های مؤثر بر سرمایه فکری………………………………	113
جدول 5-4- نتایج پیشنهادهای حاصل تحقیق مربوط به زیرشاخص های مؤثر بر سرمایه فکری……………………………..	114
جدول ب-1- تعیین اهمیت شاخص ها و زیرشاخص ها نسبت به همدیگر…………………………………………………..	125
جدول ب-2- سنجش اهمیت شاخص های سرمایه فکری……………………………………………………………………….	126
جدول ب-3- سنجش اهمیت زیرشاخص های سرمایه انسانی با زیرشاخص های سرمایه فکری………………………..	129
جدول ب-4- سنجش اهمیت زیرشاخص های سرمایه ساختاری با زیرشاخص های سرمایه فکری………………………..	130
جدول ب-5- سنجش اهمیت زیرشاخص های سرمایه نوآوری با زیرشاخص های سرمایه فکری…………………………	131
جدول ب-6- سنجش اهمیت زیرشاخص های سرمایه سازمانی با زیرشاخص های سرمایه فکری………………………….	132
جدول ب-7- سنجش اهمیت زیرشاخص های سرمایه رابطه ای با زیرشاخص های سرمایه فکری…………………………	132
جدول ب-8- سنجش اهمیت سرمایه انسانی با زیرشاخص های سرمایه فکری…………………………………………………	133
جدول ب-9- سنجش اهمیت سرمایه ساختاری با زیرشاخص های سرمایه فکری………………………………………………..	134
جدول ب-10- سنجش اهمیت سرمایه نوآوری با زیرشاخص های سرمایه فکری………………………………………………	135
جدول ب-11- سنجش اهمیت سرمایه سازمانی با زیرشاخص های سرمایه فکری…………………………………………….	136
جدول ب-12- سنجش اهمیت سرمایه رابطه ای با زیرشاخص های سرمایه فکری…………………………………………..	137
فهرست نمودارها
عنوان	صفحه
نمودار 2-1- چارت سازمانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی(ستاد)…………………………………………………………………..	82
فهرست اشکال
عنوان	صفحه
شکل 1-1- مدل تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………….	12
شکل 2-1- طرح ارزش بازار اسکاندایا ارائه شده توسط ادوینسون و مالون (سال 1997)………………………………………	24
شکل 2-2- مدل سرمایه فکری بروکینگ (سال 1997)……………………………………………………………………………………	26
شکل 2-3- مدل سرمایه فکری روس و همکاران (سال 1997)……………………………………………………………………..	26
شکل 2-4- طبقه بندی سرمایه های فکری روس و همکاران (سال 1997)………………………………………………………….	27
شکل 2-5- مدل سرمایه های فکری استیوارت (سال 1997)………………………………………………………………………………	28
شکل 2-6- مدل سرمایه های فکری سالیوان (سال 1996)…………………………………………………………………………………	28
شکل 2-7- مدل سرمایه های فکری بونفرر (سال 2002)………………………………………………………………………………….	29
شکل 2-8- چهارچوب چهار بعدی بونفرر (سال 2002)…………………………………………………………………………………	30
شکل 2-9- مدل سرمایه فکری بنتیس (سال 1998)………………………………………………………………………………….	31
شکل 2-10- مدل سرمایه فکری لین (سال 1999)……………………………………………………………………………………………	31
شکل 4-11- نمونه ای از شبکه غیرخطی و یک فرایند سلسله مراتبی…………………………………………………………………	47
شکل 4-1- مدل اجرایی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………	82
شکل 4-2- شاخص ها و زیرشاخص های سرمایه انسانی و روابط بین آن ها………………………………………………………	84

 

فصل اول :

کلیات طرح تحقیق

مقدمه :

در جهان کنونی که دوره تحولات لجام گسیخته و به قول تافلر دوره جابجایی قدرت می باشد بحث مدیریت سرمایه فکری و دارایی های ناملموس سازمان بعد از موضوعات مهندسی مجدد دهه 80 و مدیریت کیفیت فراگیر دهه 90 به عنوان پدیده ای مهم، به صورت همه جانبه ای افق تحولات مدیریت را تحت تاثیر قرار داده است. در این میان جدیدترین پارادایمی که بحث فوق را در مدیریت سازمان ها تحت پوشش قرار می دهد، بحث مدیریت سرمایه فکری است. استیوارت اعتقاد دارد، سرمایه فکری مجموعه ای از دانش، اطلاعات، دارایی های فکری، تجربه، رقابت و یادگیری سازمانی است که می تواند برای ایجاد ثروت به کار گرفته شود. در واقع سرمایه فکری تمامی کارکنان، دانش سازمانی و توانایی های آن را برای ایجاد ارزش افزوده در بر می گیرد و باعث منافع رقابتی مستمر می شود. (قلیچ لی و مشبکی، 1385) بنابراین سرمایه فکری در پی آن است که در سازمان ها، دارایی های فکری، دانش، تجربه و یادگیری سازمانی جهت نیل به توسعه همه جانبه بشتر از پیش مورد توجه قرار گیرد. پس بر خلاف تصورات رایج، صرف وجود فناوری را متضمن توسعه می دانستند، دانش و به اشتراک گذاشتن آن در سازمان ها و سرمایه های انسانی تضمین کننده بهبود عملکرد و توسعه می باشد. مدیریت سرمایه فکری بیش از هر چیزی مدیریت پدیده های اجتماعی است. یکی از مفاهیم مهم و فرا رشته ای در بحث مدیریت پدیده های اجتماعی، مفهوم سرمایه اجتماعی است. پاتنام، سرمایه اجتماعی را مجموعه ای از مفاهیمی مانند اعتماد، هنجارها و شبکه ها می داند که موجب ایجاد ارتباط و مشارکت بهینه اعضای یک اجتماع شده و در نهایت منافع متقابل آنان را تامین خواهد کرد. از نظر وی اعتماد و ارتباط متقابل اعضا در شبکه، به عنوان منابعی هستند که در کنش های اعضای جامعه موجود است. (پاتنام، 2000)

شاید پژوهش، ارزیابی و کنترل منابع انسانی در مقایسه با منابع دیگر سازمان دشوارتر باشد چرا که کمیاب ترین و پیچیده ترین منابع در اقتصاد دانش محور امروزی همان منابع انسانی هستند، میباشد. اغلب مدیران استراتژی های خود را بر روی عوامل ملموس و مشهود سازمان مانند تکنولوژی و استفاده از منابع فیزیکی و مالی متمرکز می کنند که این امر با توجه به ویژگی های امروزی اقتصاد جهانی و ظهور پدیده هایی هم چون جهانی شدن و رشد روزافزون تکنولوژی و استفاده از فناوری های نوین در ارائه محصولات جدید و متنوع نمی تواند به تنهایی سبب ایجاد مزیت رقابتی برای سازمان ها شود. بنابراین سازمان ها برای دستیابی به مزیت رقابتی و رشد بقای خود به عواملی دیگری مانند سرمایه انسانی و فکری تمرکز می کنند. اهمیت این موضوع را می توان از آن جهت دانست که مک کنزی در سال1990 با انتشار کتاب جنگ برای استعدادها این نکته را بیان می کند که مدیران عالی سازمان ها تاکید فزاینده‌ای بر روی نیازهای سازمانشان به جذب موثر، ایجاد انگیزه، توسعه و حفظ استعدادها دارند. با توجه به مطالب گفته شده امروز سرمایه انسانی بیش از هر منبع ملموس دیگری برای سازمان ها اهمیت یافته است. در گذشته اعتقاد بر این بود که سرمایه و منابع مادی روند توسعه ی اقتصادی و اجتماعی کشور را تعیین می کند. اما در جهان کنونی سرمایه انسانی کارآمد در این امر، تاثیر اصلی را به عهده دارد. منابع انسانی کارآمد باعث افزایش سرمایه، بهره برداری از منابع مختلف جامعه، ساخت و تولید روزافزون می گردد. کشوری که نتواند مهارت ها و دانش مردمانش را توسعه دهد و از آن در توسعه ملی به نحو مؤثری بهره برداری کند، قادر نیست هیچ چیز دیگری را توسعه بخشد. سرمایه انسانی شامل عواملی  نظیر دانش کارکنان، توانایی و نگرش آنان است. در نتیجه این عوامل، کارکنان به عملکردی ترغیب می شوند، که مشتریان بابت آن حاضرند پول بپردازند. سرمایه مشتری و سرمایه ساختاری هر دو، به سرمایه انسانی وابسته هستند. در واقع سرمایه انسانی شکل عملیاتی دو بخش دیگر سرمایه فکری (ساختاری و رابطه ای) است. سرمایه انسانی مهم ترین دارایی یک سازمان و منبع خلاقیت و نوآوری است. سرمایه انسانی شامل تمامی قابلیت های فردی، استعدادها، دانش و تجربه کارکنان سازمان و مدیران می باشد. مواردی نظیر شایستگی، قابلیت ها، ارتباطات و ارزش کارکنان است، سرمایه انسانی حاصل جمع دانش حرفه ای کارکنان، توانایی های رهبری، ریسک پذیری و توانایی های حل مساله است. سرمایه انسانی دارای قابلیت های ویژه، ساختار سازمانی منعطف، تکنولوژی اطلاعات و نوآوری و خلاقیت از عوامل مهم برای سازمان می باشند. (کریمی و همکاران، 1386) این در حالی است که سرمایه انسانی از الزامات و مهم ترین عامل برای چابک سازی سازمان ها می باشد. واژه ی سرمایه انسانی، در دهه 1990 به عنوان بنیان اصلی سرمایه فکری به شکل چشمگیری توجه همگان را به خود جلب نمود. سرمایه فکری منابع پنهان (نامشهود) سازمان است که به طور کامل در گزارشات حسابداری سنتی نشان داده نمی شود، نه سرمایه انسانی و نه سایر اجزای تشکیل دهنده سرمایه فکری در سیستم قابل رویت نیستند. برآوردها نشان داده اند که دارایی های نامشهود به طور متوسط 60 تا 75 درصد ارزش سازمان را تشکیل می دهند. موجودی سرمایه انسانی (شامل مهارت ها، دانش و توانایی های افراد)، سرمایه اجتماعی (شامل ارتباطات ارزشمند بین افراد) و سرمایه سازمانی (شامل فرایندها و جریان عادی سازمان)، سرمایه فکری را تشکیل می دهند. سرمایه های انسانی تحت عنوان دانش فردی، مهارت ها، توانایی ها و تجارب موجود در کارکنان یک سازمان برای خلق ارزش و حل کردن مسائل کسب و کار تعریف شده است، سرمایه انسانی از نقطه نظر فردی میتواند به دو دسته سخت و نرم تقسیم شود. شایستگی کارکنان شامل دانش (دانش فنی و تئوری های دانشگاهی)، مهارت ها (توانایی کارکنان در تکمیل ماموریت های کاری)، استعدادها و ابتکار کارکنان بخش

 

فهرست مطالب

چکیده…………………………………………………………………………………………………………………….. 1

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1) مقدمه…………………………………………………………………………………………………………….. 3

1-2) بیان مسأله……………………………………………………………………………………………………….. 3

1-3) ضرورت و اهمیت تحقیق…………………………………………………………………………………… 7

1-4) اهداف تحقیق…………………………………………………………………………………………………… 8

1-5) فرضیه ­های تحقیق……………………………………………………………………………………………… 9

1-6) تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای اصلی تحقیق…………………………………………………….. 9

1-7) قلمرو تحقیق…………………………………………………………………………………………………… 11

فصل دوم: ادبیات و مبانی نظری تحقیق

2-1)مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………13

بخش اول: نگرش شغلی……………………………………………………………………………………………… 14

2-1-1) تعریف نگرش شغلی……………………………………………………………………………………… 15

2-1-2) جایگاه نگرش شغلی در مباحث رفتار سازمانی  و راهکارهای تغییر در آن…………………… 16

2-1-3) ابعاد نگرش شغلی………………………………………………………………………………………… 18

2-1-4) عوامل مؤثر بر نگرش شغلی…………………………………………………………………………….. 20

2-1-5) تأثیر باورها بر نگرش شغلی و باز مهندسی آن……………………………………………………… 26

2-1-6) انواع نگرش شغلی………………………………………………………………………………………… 26

2-1-7) تعریف رضایت شغلی……………………………………………………………………………………. 27

2-1-8) نظریه­ های رضایت شغلی………………………………………………………………………………… 29

2-1-9) عوامل مؤثر بر رضایت شغلی…………………………………………………………………………… 32

2-1-10) روش­های اندازه ­گیری رضایت شغلی……………………………………………………………….. 36

2-1-11) پیامدهای رضایت شغلی……………………………………………………………………………….. 42

2-1-12) تعریف تعهد سازمانی………………………………………………………………………………….. 44

2-1-13) فرایند ایجاد تعهد سازمانی……………………………………………………………………………. 46

2-1-14) اهمیت تعهد سازمانی و راه­كارهای افزایش آن……………………………………………………. 47

2-1-15) مدل­ها و نظریه­ های تعهد سازمانی…………………………………………………………………… 49

2-1-16) عوامل مؤثر بر تعهد سازمانی………………………………………………………………………….. 57

2-1-17) نتایج و پیامدهای تعهد سازمانی……………………………………………………………………… 62

بخش دوم: سکوت سازمانی…………………………………………………………………………………………. 63

2-2-1) تعریف سکوت سازمانی…………………………………………………………………………………. 64

2-2-2) علل و انگیزه سکوت سازمانی………………………………………………………………………….. 65

2-2-3) عوامل ایجاد کننده سکوت سازمانی……………………………………………………………………. 67

2-2-4) انواع سکوت و پیامدهای آن…………………………………………………………………………….. 69

2-2-5) مدل­های سکوت سازمانی………………………………………………………………………………… 72

2-2-6) روش­های غلبه بر سکوت سازمانی……………………………………………………………………. 75

بخش سوم: پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………………….. 77

2-3-1) پیشینه مطالعاتی در داخل کشور……………………………………………………………………….. 78

2-3-2) پیشینه مطالعاتی در خارج از کشور……………………………………………………………………. 81

فصل سوم: روش اجرای تحقیق

3-1) مقدمه…………………………………………………………………………………………………………….. 85

3-2) روش اجرای تحقیق…………………………………………………………………………………………… 85

3-3) جامعه آماری……………………………………………………………………………………………………. 86

3-4) برآورد حجم نمونه و روش نمونه گیری…………………………………………………………………. 86

3-5) روش ها و ابزار جمع آوری داده ها………………………………………………………………………. 87

3-6) نحوه  توزیع وجمع آوری پرسش نامه ها………………………………………………………………… 88

3-7) روایی و پایائی ابزار اندازه گیری…………………………………………………………………………… 89

3-7-1) روایی پرسش نامه…………………………………………………………………………………………. 89

3-7-2) پایایی پرسش نامه…………………………………………………………………………………………. 89

3-8) روش های تجزیه و تحلیل داده ها………………………………………………………………………… 90

 

فصل چهارم: جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده ­های تحقیق

4-1) مقدمه…………………………………………………………………………………………………………….. 93

4-2) توصیف ویژگی های جمعیت شناختی پاسخ دهندگان………………………………………………… 94

4-3) توصیف متغیر های تحقیق…………………………………………………………………………………… 98

4-4) آزمون کولمو گروف –اسمیرنوف(k-s )…………………………………………………………………. 104

4-5) بررسی مدل تحقیق……………………………………………………………………………………………. 105

4-5-1) بررسی مدل تحقیق در حالت استاندارد………………………………………………………………. 105

4-5-2) بررسی مدل تحقیق در حالت اعداد معنی داری…………………………………………………….. 106

4-5-3) بررسی شاخص های معنی داری و برازش مدل کلی تحقیق…………………………………….. 107

4-6) تحلیل مسیر های غیر مستقیم حاصل از مدل ساختاری تحقیق………………………………………. 108

4-7) آزمون فرضیه ها……………………………………………………………………………………………….. 109

فصل پنجم: نتیجه ­گیری و پیشنهادات تحقیق

5-1) مقدمه…………………………………………………………………………………………………………….. 111

5-2) نتایج آمار توصیفی…………………………………………………………………………………………….. 111

5-2-1) توصیف  جمعیت شناختی  پاسخ دهندگان………………………………………………………….. 111

5-2-2) توصیف مؤلفه های  متغیر جو سکوت سازمانی ادراک شده …………………………………….. 111

5-2-3) توصیف متغیر رفتار سکوت کارکنان…………………………………………………………………… 113

5-2-4) توصیف متغیر نگرش شغلی…………………………………………………………………………….. 114

5-3) نتایج آزمون فرضیه ­ها…………………………………………………………………………………………. 115

5-4) پیشنهادات در راستای نتایج تحقیق………………………………………………………………………… 117

5-5) محدودیت­های تحقیق………………………………………………………………………………………… 118

5-6) پیشنهاداتی برای محققین آینده……………………………………………………………………………… 118

 

فهرست جداول

جدول 2-1): میزان اختلاف ابعاد تعهد…………………………………………………………………………… 52

جدول 2-2): مثال­هایی از انواع خاص سکوت…………………………………………………………………. 71

جدول 3-1): جامعه آماری و حجم نمونه……………………………………………………………………….. 86

جدول 3-2): متغیرها و ابعاد آن ها و سؤالات مرتبط با متغیرها…………………………………………….. 88

جدول 3-3): آلفای کرانباخ…………………………………………………………………………………………. 90

جدول 4-1): توصیف جنسیت پاسخ دهندگان………………………………………………………………….. 94

جدول 4-2): توصیف سن پاسخ دهندگان……………………………………………………………………….. 95

جدول 4-3): توصیف تحصیلات پاسخ دهندگان………………………………………………………………. 96

جدول 4-4): توصیف سابقه کار پاسخ دهندگان………………………………………………………………… 97

جدول 4-5): توصیف جو سکوت سازمانی ادراک شده………………………………………………………. 98

جدول 4-6): توصیف متغیر نگرش سرپرستان به سکوت…………………………………………………….. 99

جدول 4-7): توصیف متغیر نگرش مدیران ارشد به سکوت  ………………………………………………. 100

جدول 4-8): توصیف متغیر فرصت های ارتباط……………………………………………………………….. 101

جدول 4-9): توصیف متغیر رفتار سکوت کارکنان…………………………………………………………….. 102

جدول 4-10): توصیف متغیر نگرش شغلی…………………………………………………………………….. 103

جدول 4-11): آزمون كولموگروف- اسمیرنف…………………………………………………………………. 104

جدول 4-12): شاخص های معنی داری و برازش مدل……………………………………………………… 107

جدول 4-13): جدول اثرات مستقیم، غیر مستقیم و اثرکل بر تعهد سازمانی…………………………….. 108

جدول 5-1) توصیف نگرش مدیر ارشد به سکوت……………………………………………………………. 111

جدول 5-2) توصیف نگرش سرپرستان به سکوت…………………………………………………………….. 112

جدول 5-3) توصیف فرصت ارتباطی……………………………………………………………………………. 113

جدول 5-4) توصیف رفتار سکوت……………………………………………………………………………….. 113

جدول 5-5) توصیف تعهد سازمانی………………………………………………………………………………. 114

جدول 5-6) توصیف رضایت شغلی…………………………………………………………………………………………..114

 

فهرست نمودارها

نمودار 4-1): نمودار میله ای جنسیت پاسخ دهندگان…………………………………………………………. 94

نمودار 4-2): نمودار میله ای سن پاسخ دهندگان………………………………………………………………. 95

نمودار 4-3): نمودار میله ای تحصیلات پاسخ دهندگان………………………………………………………. 96

نمودار 4-4): نمودار میله ای سابقه کار پاسخ دهندگان……………………………………………………….. 97

نمودار 4-5): هیستوگرام  متغیر جو سکوت سازمانی ادراک شده…………………………………………… 98

نمودار 4-6): هیستوگرام  متغیر نگرش سرپرستان به سکوت………………………………………………… 99

نمودار 4-7): هیستوگرام  متغیر نگرش مدیران به سکوت……………………………………………………. 100

نمودار 4-8): هیستوگرام  متغیر فرصت های ارتباط…………………………………………………………… 101

نمودار 4-9): هیستوگرام  متغیر رفتار سکوت کارکنان………………………………………………………… 102

نمودار 4-10): هیستوگرام  متغیر نگرش شغلی………………………………………………………………… 103

نمودار 4-11): آزمون مدل تحقیق (حالت استاندارد)…………………………………………………………. 105

نمودار 4-12): آزمون مدل تحقیق (حالت اعداد معنی داری)……………………………………………….. 106

 

فهرست اشکال

شکل 1-1): مدل مفهومی تحقیق…………………………………………………………………………………… 7

شکل 2-1): اجزای رابطه نگرش- رفتار  ……………………………………………………………………….. 19

شکل 2-2): عوامل مؤثر بر نگرش شغلی………………………………………………………………………… 25

شکل 2-3): تعهدات پنج­گانه……………………………………………………………………………………….. 49

شکل 2-4): ابعاد تعهد سازمانی……………………………………………………………………………………. 54

شکل 2-5): عوامل مؤثر بر تعهد سازمانی……………………………………………………………………….. 60

شکل 2-6): مدل مارپیچ سکوت…………………………………………………………………………………… 74

 

چکیده

هدف تحقیق حاضر مطالعه رابطه بین جو  سکوت سازمانی ادراک شده با نگرش شغلی است. روش تحقیق از نوع توصیفی و هدف آن کاربردی است و روش گردآوری داده ­ها میدانی و ابزار آن پرسش نامه است.  جامعه آماری تحقیق حاضر کارکنان بنیاد شهید و امور ایثارگران استان گیلان با تعداد 378 نفر است. برای انتخاب نمونه­ آماری از روش نمونه گیری در دسترس استفاده می­ شود و با توجه به محدود بودن تعداد افراد جامعه با بهره گرفتن از جدول مورگان حجم نمونه به تعداد 191 نفر برآورد گردید. تعداد 230 پرسش نامه بین کارکنان بنیاد شهید و امور ایثارگران استان گیلان توزیع گردید که با توجه به برگشت 202 پرسش نامه نرخ بازگشت87 درصد می باشد. این مطالعه شامل 4فرضیه می باشد:1-بین نگرش مدیران ارشد به سکوت و رفتار سکوت کارکنان بنیاد شهید و امور ایثارگران رابطه وجود دارد.2-بین نگرش سرپرستان به سکوت و رفتار سکوت کارکنان بنیاد شهید و امور ایثارگران رابطه وجود دارد.3-بین فرصت های ارتباطی و رفتار سکوت کارکنان بنیاد شهید و امور ایثارگران رابطه وجود دارد.4-بین رفتار سکوت کارکنان و نگرش شغلی کارکنان بنیاد شهید و امور ایثارگران رابطه وجود دارد. با تجزیه و تحلیل داده ­ها با بهره گرفتن از روش معادلات ساختاری مشخص گردید در سطح 95% اطمینان  باورهای مثبت مدیران و سرپرستان به سکوت سازمانی و هم چنین فرصت های ارتباطی منجر به از بین رفتن سکوت در جامعه آماری مورد تحقیق می شود. هم چنین هرچقدر سکوت سازمانی در جامعه کم تر باشد تعهد و رضایت شغلی کارکنان بالا می رود. بنابراین تمامی فرضیات تحقیق تأیید شد. در این مطالعه میزان رابطه نگرش مدیر ارشد به سکوت با رفتار سکوت کارکنان 34/0، میزان رابطه نگرش سرپرستان  به

ب

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                                                             صفحه

چکیده تحقیق                                                                                                                                                              1

فصل اوّل : کلیات تحقیق

(1-1مقدمه                                                                                                                                                                3

(2-1بیان مسأله                                                                                                                                                          3

3-1)ضرورت و اهمیت تحقیق                                                                                                                                        6

(4-1 اهداف تحقیق                                                                                                                                                     7

1-5)فرضیه های تحقیق                                                                                                                                                  7

1-6) تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیر های تحقیق                                                                                                               8

1-7)قلمروی تحقیق                                                                                                                                                       12

فصل دوّم : بررسی ادبیّات و پیشینه تحقیق

(1-2  بخش اوّل : تمایل به ترك خدمت

(1-1-2 مقدمه                                                                                                                                                          14

(2-1-2 تعاریف تمایل به ترك خدمت                                                                                                                          14

2-1-3)تاریخچه و سیر تحول تمایل به ترك خدمت                                                                                                             15

2-1-4)مدلهای مرتبط با  تمایل به ترك خدمت                                                                                                                   20

2-1-5) آثار،تبعات و مزایای تمایل به ترك خدمت                                                                                                              26

2-1-6)عوامل موثر بر تمایل به ترك خدمت                                                                                                                      29

2-1-6-1) متغیرهای جمعیت شناختی                                                                                                                 29

2-1-6-2) متغیرهای اقتصادی                                                                                                                                          29

2-1-6-3) متغیرهای اجتماعی                                                                                                                                          29

2-1-6-4) متغیرهای عوامل روانی                                                                                                                                     29

2-1-6-5) نقش سایر متغیرها در تمایل به ترك خدمت                                                                                                         30

2-1-7) عوامل تأثیرگذار جهت جلوگیری از تمایل به ترك خدمت                                                                                         33

2-2) بخش دوم: حمایت سازمانی

2-2-1) مقدمه                                                                                                                                                              36

2-2-2)تعاریف حمایت سازمانی ادراك شده و اهمیت آن                                                                                                      36

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                                                             صفحه

2-2-3) پیش شرطها و پیامدهای حمایت سازمانی ادراك شده                                                                                 40

2-2-3-1) انصاف و مساوات                                                                                                                                           40

2-2-3-2) حمایت سرپرست                                                                                                                                            41

2-2-3-3) پاداشهای سازمانی و زمینه های شغلی                                                                                                                  41

2-2-4)عوامل تنش زا در ارتباط با نقشهای كاركنان                                                                                                              42

2-2-5)پیامدهای حمایت سازمانی ادراك شده                                                                                                                     43

2-2-5-1)تعهد سازمانی                                                                                                                                                  43

2-2-5-2) تأثیرات شغلی                                                                                                                                                43

2-2-5-3) التزام و درگیری شغلی                                                                                                                                     43

2-2-5-4) عملكرد                                                                                                                                                        44

2-2-5-5) فشار شغلی                                                                                                                                                    44

2-2-5-6) تمایل به ماندن در سازمان                                                                                                                                 44

2-2-5-7) رفتارهای بازخوردی                                                                                                                                        44

2-3) بخش سوم: تعهد سازمانی

2-3-1)مقدمه                                                                                                                                                               47

2-3-2) تعاریف و مفاهیم تعهد سازمانی                                                                                                                             47

2-3-3) ضرورت و اهمیت توجه به تعهد سازمانی                                                                                                                 50

2-3-4) انواع تعهد                                                                                                                                                        52

2-3-5) ابعاد تعهد                                                                                                                                                         54

2-3-6) بررسی دیدگاه های موجود در زمینه كانونهای تعهد سازمانی                                                                                        55

2-3-7) مدلهای تعهد سازمانی                                                                                                                                          56

2-3-8) الگوی چند بعدی تعهد                                                                                                                                        56

2-3-8-1) مدل ارایلی و چاتمن                                                                                                                                        56

2-3-8-2) مدل می یر و آلن                                                                                                                                           57

2-3-8-3) مدل آنجل و پری                                                                                                                                           58

 

فهرست مطالب

 

 

عنوان                                                                                                                                                             صفحه

2-3-8-4) مدل مایر و شورمن                                                                                                                                         59

2-3-8-5) مدل پنلی و گولد                                                                                                                                            59

2-3-9) عوامل مؤثر در تعهد سازمانی كاركنان                                                                                                                    59

2-3-9-1) نظام اداری                                                                                                                                                    60

2-3-9-1-1) نفوذ شخص مدیر                                                                                                                                        60

2-3-9-1-2) رهبری توکیلی                                                                                                                                           60

2-3-9-1-3) رهبری کار محور همراه با هیجان کم                                                                                                               60

2-3-9-1-4) تجربه مدیریت فردی                                                                                                                                    61

2-3-9-2) شالوده سازمانی                                                                                                                                              61

2-3-9-2-1) گستره سازمانی                                                                                                                                           61

2-3-9-2-2) فضای سازمانی                                                                                                                                            62

2-3-9-2-3) ساختار سازمانی                                                                                                                                          62

2-3-10) متغیرهای مؤثر بر تعهد سازمانی                                                                                                                           62

2-3-11) راهكارهایی برای افزایش تعهد سازمانی                                                                                                 66

2-4) بخش چهارم : عدالت سازمانی

2-4-1) مقدمه                                                                                                                                                              69

2-4-2) عدالت                                                                                                                                                             69

2-4-3) مفهوم عدالت                                                                                                                                                    71

2-4-4) اهمیت رعایت عدالت                                                                                                                                          71

2-4-5) عدالت سازمانی                                                                                                                                                  72

2-4-6) كانونهای عدالت سازمانی                                                                                                                                     75

2-4-7) ابعاد عدالت                                                                                                                                                       75

2-4-7-1) عدالت توزیعی                                                                                                                                               76

2-4-7-1-1) نظریه برابری آدامز                                                                                                                                       78

2-4-7-1-2) پیامدهای ادراكات نابرابری                                                                                                                            80

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                                                             صفحه

2-4-7-2) عدالت رویه ای                                                                                                                                              80

2-4-7-2-1) مدلهای عدالت رویه ای                                                                                                                 83

2-4-7-2-1-1) مدل ابزاری(نفع شخصی)                                                                                                                           83

2-4-7-2-1-2) مدل رابطه ای (ارزش گروهی)                                                                                                                    83

2-4-7-2-1-3) مدل قضاوت عادلانه لونتال                                                                                                                         84

2-4-7-2-1-4) مدل ساشكین و ویلیامز                                                                                                                              85

2-4-7-2-2) تشابه عدالت توزیعی و رویه ای                                                                                                                      86

2-4-7-3) عدالت مراوده ای                                                                                                                                            86

2-4-7-3-1) تئوری مبادله اجتماعی                                                                                                                                  87

2-4-7-3-2) تفاوت عدالت رویه ای با عدالت مراوده ای                                                                                                        88

2-4-7-4) عدالت اطلاعاتی                                                                                                                                             88

2-4-7-4-1) قوانین عدالت سازمانی                                                                                                                                  89

2-4-7-5) عدالت احساسی                                                                                                                                              89

2-4-7-6) عوامل مؤثر بر درك عدالت                                                                                                                             90

2-4-7-6-1) پیامدهای  سازمانی                                                                                                                                       90

2-4-7-6-2) رویه های سازمانی                                                                                                                                       90

2-4-7-6-3) خصوصیات ادراك كننده                                                                                                                             90

2-4-7-7) نتایج درك عدالت                                                                                                                                          90

2-4-7-7-1) عملكرد كاری                                                                                                                                            90

2-4-7-7-2) رفتار شهروندی سازمانی                                                                                                                                91

2-4-7-7-3) رفتار خلاف انتظار و ترك شغل                                                                                                                     91

2-4-7-7-4) واكنشهای نگرشی و احساسی نسبت به پیامدهای خاص،سازمان و سرپرست                                                               91

2-4-7-8)موانع تحقق عدلات در سازمان                                                                                                                            92

2-4-7-8-1) تعریف نشدن اهداف و استراتژیها بر محور عدالت                                                                                               92

2-4-7-8-2) محیط و تأثیر آن بر رفتارهای عادلانه                                                                                                               93

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                                                             صفحه

2-4-7-8-3) فناوری و عدالت سازمانی                                                                                                                              94

2-4-7-8-4) اندازه سازمان و امكان اجرای عدالت در آن                                                                                                       94

2-4-7-8-5) ساخت قدرت و كنترل                                                                                                                  95

2-4-7-8-6) فرهنگ و زبان                                                                                                                                            95

2-5) بخش پنجم: پیشینه تحقیقات انجام شده

2-5-1) تحقیقات داخلی                                                                                                                                 97

2-5-2) تحقیقات خارجی                                                                                                                                               101

فصل سوم: روش اجرای تحقیق

3-1) مقدمه                                                                                                                                                                 107

3-2) روش اجرای تحقیق                                                                                                                                                107

3-3) توصیف آزمودنی های تحقیق (جامعه و نمونه آماری)                                                                                                   109

3-3-1) جامعه آماری                                                                                                                                                    109

3-3-2) نمونه                                                                                                                                                               109

3-4) جمع آوری داده ها و اطلاعات                                                                                                                                 110

3-5) معرفی دقیق پرسشنامه و نحوه طراحی سؤالات آن                                                                                                         110

3-6) اعتبار و پایایی ابزار پرسشنامه                                                                                                                                   111

3-6-1) روایی                                                                                                                                                              111

3-6-2) پایایی                                                                                                                                                              112

3-7) معرفی تكنیک های آماری جهت تجزیه و تحلیل داده ها                                                                                                113

3-7-1) مدل معادلات ساختاری                                                                                                                                       113

3-7-2) مراحل مدل معادلات ساختاری                                                                                                                              114

3-7-3) شاخصهای مدل                                                                                                                                                 118

3-7-4) نرم افزار لیزرل                                                                                                                                                 119

فصل چهارم:تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق

4-1) مقدمه                                                                                                                                                                 122

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                                                             صفحه

4-2) توصیف ویژگی های جمعیت شناختی پاسخ دهندگان                                                                                                    123

4-3) توصیف متغیرهای اصلی تحقیق                                                                                                                127

4-4) بررسی مدل تحقیق                                                                                                                                 133

4-4-1) بررسی مدل تحقیق در حالت استاندارد                                                                                                                    133

4-4-2) بررسی مدل تحقیق در حالت معنی داری                                                                                                                  136

4-4-3)  بررسی شاخصهای معنی داری و برازش مدل کلی تحقیق                                                                                            137

4-5) آزمون فرضیه ها                                                                                                                                                   138

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادها

5-1) مقدمه                                                                                                                                                                 142

5-2) نتایج آمار توصیفی                                                                                                                                                                142

5-2-1) آمار توصیفی کلی متغیرها                                                                                                                                   142

5-2-2) آمار توصیفی سوالات متغیرها                                                                                                                               143

5-3) نتایج آمار استنباطی                                                                                                                                               148

5-4) مقایسه نتیجه تحقیق حاضر با تحقیقات مشابه                                                                                                150

5-5) پیشنهادها در راستای فرضیه های تحقیق                                                                                                                      151

5-6) محدودیت های تحقیق                                                                                                                                            153

5-7) پیشنهادها برای تحقیقات آتی                                                                                                                                   154

 

چكیده تحقیق

اهمیت و توجه به حفظ و نگهداری نیروی انسانی به عنوان منابع ارزشمند سازمان، مورد عنایت خاص پژوهشگران و مدیران است.سازمان هایی که بتوانند دلایل و عوامل موثر در ترک خدمت کارکنان را درک کنند،می توانند قبل از کناره

پاییز 1391

 

 

 

 

فهرست مطالب

 

فصل اول. 1

کلیات پژوهش… 1

1-1 مقدمه. 2

1-2 بیان مساله و موضوع پژوهش… 3

1-3 اهمیت و ضرورت موضوع پژوهش: 4

1-4 اهداف تحقیق.. 5

1-4-1 هدف اصلی.. 5

1-4-2- اهداف فرعی.. 5

1-5 سوالات پژِوهش… 5

1-5-1 سوال اصلی پژوهش… 5

1-5-2 سوال های فرعی پژوهش… 5

1-6 فرضیه های پژوهش… 6

1-6-1 فرضیه اصلی پژوهش… 6

1-6-2 فرضیه های فرعی پژوهش… 6

1-7 قلمرو زمانی تحقیق.. 6

1-8 قلمرو مکانی.. 6

1-9 تعریف واژه ها و اصطلاحات پژوهش… 6

فصل دوم. 9

.. 9

2-1 مقدمه. 10

بخش اول : ادبیات پژوهش… 10

2-2 فرهنگ بازارمحوری چیست.. 10

2-3 مفهوم مشتری محوری.. 18

2-4 مفهوم رقیب محوری.. 20

2-5 مفهوم هماهنگی بین وظیفه ای.. 21

2-6 عملکرد مالی چیست.. 21

2-6-1 معیارهای حسابداری.. 22

2-6-2 معیارهای مبتنی بر اطلاعات حسابداری.. 22

2-6-3 مفهوم سود. 22

2-6-4 مفهوم نقدینگی.. 23

2-6-5 مفهوم نرخ بازگشت سرمایه. 23

2-7 مفهوم اثر بخشی.. 24

2-8 مفهوم تسلط شرکت بربازار 25

 

بخش دوم : پیشینه ی پژوهش… 25

2-9 رابطه ی بین فرهنگ بازارمحوری و عملکرد بازرگانی.. 25

بخش سوم : چهارچوب نظری پژوهش… 32

2-10 مفهوم سازی بازار محوری و استخراج مدل تحقیق.. 32

فصل سوم. 39

روش اجرای تحقیق.. 39

3-1 مقدمه. 40

3-2 روش پژوهش… 40

3-3 جامعه آماری ، حجم نمونه و روش های نمونه گیری.. 41

3-4 روش و ابزار گردآوری داده ها و اطلاعات.. 43

3-5 تعاریف نظری و عملی متغیر های مستقل. 45

3-5-1 فرهنگ بازار محوری.. 45

3-6 تعاریف نظری و عملی متغیرهای وابسته. 46

3-6-1 عملکرد بازرگانی.. 46

3-6 روایی و پایایی پرسشنامه. 47

3-6-1 روایی (اعتبار ) ابزار اندازه گیری.. 47

3-6-2 پایایی (اعتماد )ابزار اندازه گیری.. 49

3-7 روش های تجزیه و تحلیل داده ها 50

فصل چهارم. 53

تجزیه و تحلیل داده ها 53

4-1 مقدمه. 54

4-2 آزمون فرضیات.. 55

4-2-1 بررسی و آزمون فرضیه فرعی اول. 55

4-2-2 بررسی و آزمون فرضیه فرعی دوم. 56

4-2-3 بررسی و آزمون فرضیه فرعی سوم. 57

2-4-4 بررسی و آزمون فرضیه اصلی.. 58

فصل پنجم. 59

نتیجه گیری و پیشنهادات.. 59

5-1 خلاصه. 60

5-1-1 سوال های فرعی پژوهش… 60

5-2 نتایج پژوهش… 61

5-3 بحث و تفسیر. 62

5-4 محدودیت های پژوهش… 62

5-5 پیشنهادات.. 62

فهرست منابع فارسی.. 65

فهرست منابع انگلیسی.. 65

« ضمائم». 69

. 69

 

فصل اول

 

کلیات پژوهش

 

1-1 مقدمه

بازاریابی یکی از شاخه های مهم دانش مدیریت است که وظیفه اصلی آن شناخت نیازها و خواسته های انسانی و رفع آنها از طریق فرایند مبادله منابع می باشد . زیرا جوامع امروزی بیش از هر زمان دیگری از یکسو با نیازهای نامحدود انسان ها و از سوی دیگر با کمبود منابع مواجه می باشند و مدیران باید با این منابع محدود پاسخگوی نیازهای نامحدود افراد باشند. بنابراین در اینجا دانش مدیریت به یاری علم اقتصاد شتافته و با ابزارها و مهارت های مدیریتی سعی در تخصیص بهینه منابع محدود به نیازهای نامحدود بشری می نماید .

در عصر رقابت کنونی که بازارها هر لحظه به رقابت آزاد و کامل نزدیک و نزدیک تر می شوند و هر لحظه تنوع موسسات ،محصولات افزوده می شود ، بازارهایی موفق هستند که فرصت ها و تهدیدها را شناخته و با بهره گرفتن از مزیت های استراتژیک و برنامه ی استراتژیک بلندمدت ، کالاهای رقابتی تولید نموده و از این طریق در ارضای بهینه ی خواسته ها و نیازهای مشتریان گوی سبقت را از رقبا بربایند .