چکیده

نخود مهم­ترین گیاه از خانواده حبوبات در حوزه مدیترانه، شبه قاره هند، غرب آسیا و شمال آفریقا است. بیماری پژمردگی نخود با عامل Fusarium oxysporum f. sp. ciceri یکی از مهم­ترین بیماری­های این گیاه در جهان به­شمار می­رود. این بیماری در تمام مناطق نخودکاری ایران گزارش شده است. بیماری همه ساله در تمام مناطق نخودکاری استان ایلام باعث خسارت فراوانی می­ شود بطوری­که در برخی از مزارع به 50 % تا 70 % هم میرسد. این تحقیق به منظور بررسی و تعیین تنوع ژنتیکی قارچ عامل بیماری زردی و پژمردگی نخود انجام گرفت. برای این منظور از مناطق نخودکاری استان شامل شش شهرستان از جمله آسمان­آباد، ایوان، بدره، چرداول، دره­شهر، سرابله نمونه­برداری صورت گرفت. پس از جداسازی، خالص­سازی و شناسایی قارچ عامل بیماری و معرفی F. oxysporum f. sp. ciceri به عنوان عامل غالب بیماری، بررسی تنوع ژنتیکی جدایه­ها با بهره گرفتن از پنج جفت نشانگر ریزماهواره صورت گرفت، نهایتاً در مجموع 17 آلل در بین جمعیت­ها مشاهده شد نتایج تجزیه واریانس مولکولی حاکی از تنوع بالای درون جمعیتی معادل 92 درصد و تنوع پایین بین جمعیت­های مناطق مختلف در حدود 8 درصد داشت. جریان ژنی (Nm) بالا و برابر 589/7 به­دست آمد. بنابراین تمایز ژنتیکی (Gst) به میزان کمی 0618/0 مشاهده گردید. دندروگرام رسم شده بر اساس فاصله ژنتیکی بین جمعیت­های مورد مطالعه در این تحقیق، نشان داد که جمعیت­های آسمان­آباد و سرابله در دو گروه جدا قرار گرفته­اند و نسبت به جمعیت-های دیگر تفاوت ژنتیکی بیشتری دارند. نتایج حاصل از این تحقیق در جهت کمک به متخصصین اصلاح نباتات و بیماری­شناسان گیاهی در جهت اصلاح ارقام نخود می­باشد.

کلیدواژه: نخود، Fusarium oxysporum f. sp. ciceri، تنوع ژنتیکی، ریزماهواره

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست مطالب
عنوان	صفحه
چکیده ..	د
فهرست مطالب ..	ه
فهرست جدول­ها ..	ی
فهرست شکل­ها .	ل
فصل اول
1-1-مقدمه .	2
فصل دوم
2-1- آشنایی با سیمای استان ایلام .	5
2-1-1- آب و هوای استان ایلام .. .	5
2-2- جایگاه تاریخی نخود ..	6
2-3- اهمیت و جایگاه نخود در جهان و ایران ..	6
2-4- گیاه­شناسی نخود ..	7
2-4-1- انواع نخود .. ..	7
2-4-2- ارزش غذایی دانه نخود …	8
2-5- موقعیت زراعی نخود در استان ایلام ..	8
2-6- بیماری­های نخود . .	8
2-6-1- بیماری پژمردگی فوزاریومی نخود ..	9
2-6-2- جنس فوزاریوم	10
2-6-2-1- طبقه ­بندی فوزاریوم ..	10
2-6-2-2- نامگذاری و طبقه ­بندی .	11
2-6-2-3- مرحله زادآوری جنسی	11
2-6-2-4- مرحله غیرجنسی	11
2-6-3- همه­گیری بیماری	12
2-6-3-1- علائم بیماری ..	12
2-6-3-2- چرخه بیماری .	13
2-6-3-3- شرایط محیطی	14
2-6-3-4- گسترش بیماری .	14
2-7- روش­های کنترل بیماری پوسیدگی ریشه نخود	15
2-7-1- روش زراعی .	15
2-7-2- روش شیمیایی ..	15
2-7-3- مبارزه بیولوژیکی	15
2-7-4- ارقام مقاوم .	15
2-8- تنوع بیماری­زایی و تنوع ژنتیکی .Fusarium ssp	16
2-8-1- بررسی تنوع ژنتیکی F. oxysporum با بهره گرفتن از نشانگرهای ..SSR	17
فصل سوم
3-1- نمونه­برداری	24
3-2- جداسازی قارچ عامل بیماری از بافت­های گیاهی آلوده	32
3-3- محیط کشت­های مورد استفاده	32
3-3-1- محیط کشت­های جداسازی	32
3-3-1-1- محیط کشت سیب­زمینی- دکستروز- آگار	32
3-3-1-2- محیط کشت پپتون- پنتاکلرونیتروبنزن- آگار	33
3-3-2- محیط کشت­های خالص­سازی ..	34
3-3-2-1- محیط کشت آب- آگار .	34
3-3-3- محیط کشت­های شناسایی	34
3-3-3-1- محیط کشت برگ میخک- آگار ..	34
3-3-3-2- محیط کشت مواد غذایی خاص ..	35
3-4- شناسایی قارچ عامل بیماری ..	35
3-5- تهیه کشت خالص و نگهداری جدایه­ها	36
3-5-1- روش تک اسپور کردن	36
3-5-2- روش نوک­هیف .	36
3-5-3- نگهداری کشت خالص قارچ .	37
3-6- محلول­های رنگی مورد استفاده برای رنگ­آمیزی و مشاهده­ قارچ	37
3-6-1- محلول اریتروزین	37
3-6-2- محلول آبی پنبه در آب	37
3-7- بررسی آزمون بیماری­زایی در گلخانه ..	38
3-8- آزمایش­های مولکولی . ..	38
3-8-1- استخراج DNA .	38
3-8-1-1- مراحل استخراج DNA ..	39
3-8-2- بررسی کیفیت استخراج	40
3-9- بررسی تنوع ژنتیکی جدایه­ با کمک نشانگرهای SSR ..	41
3-10- تجزیه و تحلیل داده ­ها .	43
فصل چهارم
4-1- نتایج جداسازی جدایه­ها .	45
4-1-1- مشخصات قارچ در محیط کشت PDA .	45
4-2- آزمون بیماری­زایی ..	46
4-3- نتایج تجزیه و تحلیل داده ­های مولکولی ..	47
4-3-1- توزیع فراوانی آلل­ها در جمعیت­ها و جایگاه­های ریزماهواره .	47
-3-2- ویژگی آغازگرهای استفاده شده برای جدایه­ها .	48
4-3-3- آزمون مانتل ..	51
4-3-4- گروه­بندی جدایه­های F. oxysporum ..	52
4-3-5- تجزیه به مختصات اصلی در جدایه­های F. oxysporum مورد مطالعه ..	55
4-4- تنوع ژنتیکی جمعیت­ها ..	57
4-4-1- اطلاعات تنوع ژنتیکی پنج جایگاه SSR برای جمعیت­ها .	57
4-4-2- درصد چندشکلی در جمعیت­های مورد مطالعه	58
4-4-3- بررسی فاصله ژنتیکی و شباهت ژنتیکی در جمعیت­ها ..	58
4-4-5- بررسی میزان جریان ژنی در جمعیت­ها	60
4-4-6- تجزیه به مختصات اصلی و رسم بای­پلات بر اساس نشانگر SSR	60
4-4-7- تجزیه واریانس مولکولی .	61
4-5- بحث .	62
4-5-1- نتیجه ­گیری کلی .. .. .	65
4-7- پیشنهادات .. .	66
فهرست منابع ..	67

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جدول­ها
عنوان و شماره	صفحه
جدول 3-1- مشخصات جدایه­های بدست آمده از مناطق مختلف	25
جدول 3-2- اجزای محیط کشت پپتون-پنتاکلرونیتروبنزن- آگار .	33
جدول 3-3- مواد تشکیل دهنده محیط کشت مواد غذایی خاص .	35
جدول 3-4- ترکیبات بافر استخراج DNA	39
جدول 3-5- مشخصات آغازگرهای ریزماهواره مورد استفاده	42
جدول 4-1- توزیع فراوانی آلل­ها در جمعیت­ها ..	48
جدول 4-2- ویژگی­های آغازگرهای استفاده شده .	48
جدول 4-3- شاخص نشانگری، نسبت چندگانه مؤثر و میزان چندشکلی (PIC)	49
جدول 4-4- اطلاعات مربوط به آلل­های موجود .	50
جدول 4-5- ضمیمه (شکل4-8) ..	55
جدول 4-6- تخمین تنوع ژنتیکی در جمعیت­ها	57
جدول 4-7- درصد چندشکلی در جایگاه­های ژنی	57
جدول 4-8- اندازه، مشخصات و فاصله ژنتیکی بین زوج جمعیت­ها	59
جدول 4-9- میزان جریان ژنی (Nm) و تمایز ژنتیکی GST در جمعیت­ها	60
جدول4-10- خصوصیات مؤلفه­ های حاصل از تجزیه به مختصات اصلی ..	61
جدول 4-11- تجزیه واریانس مولکولی (AMOVA) داده ­ها .	62
فهرست شکل­ها
عنوان و شماره	صفحه
شکل 2-1- چرخه بیماری زردی و پژمردگی نخود	13
شکل 3-1- موقعیت جغرافیایی مناطق نمونه­برداری شده ..	24
شکل 3-2- نمونه های آلوده به بیماری زردی و پژمردگی	25
شکل 3-3- بررسی کیفیت DNA ژنومی	41
شکل 4-1- پرگنه قارچ F. oxysporum f. sp. ciceri در محیط کشت PDA ..	45
شکل 4-2- تصاویر میکروسکوپی قارچ F. oxysporum f. sp. ciceri .	46
شکل 4-3- آزمون بیماری­زایی ..	47
شکل 4-4- باندهای DNA حاصل از تکثیر آغازگرهای SSR1	50
شکل 4-5- باندهای DNA حاصل از تکثیر آغازگرهای SSR2	51
شکل 4-6- باندهای DNA حاصل از تکثیر آغازگرهای SSR9	51
شکل 4-7- آزمون مانتل	52
شکل 4-8- دندروگرام ارتباط ژنتیکی به روش UPGMA	53
شکل 4-9- دندروگرام ارتباط ژنتیکی به روش الحاق مجاور .	54
شکل4-10- نمودار دوبعدی تجزیه به مؤلفه­ اصلی ..	56
شکل 4-11- نمودار سه بعدی تجزیه به مؤلفه­ های اصلی ..	56
شکل 4-12- دندروگرام ارتباط ژنتیکی ایجاد شده بوسیله UPGMA ..	59
شکل 4-13- نمودار دوبعدی پراکنش جمعیت­ها .	60
شکل 4-14- نمودار مربوط به تجزیه واریانس مولکولی جمعیت­ها .	62

مقدمه

نخود زراعی (Cicer arietinum L.) گیاهی خودگشن، دیپلوئید (2n=2x=16)، یکساله با ژنوم کوچک738mbp) ~) می­باشد [27]. نخود مهم­ترین گیاه از خانواده حبوبات در حوزه مدیترانه، شبه قاره هند ، غرب آسیا و شمال آفریقا است [57]. اصلی­ترین كشورهای تولید­كننده نخود در جهان به ترتیب هند، پاكستان، تركیه، ایران و استرالیا هستند [48].

نخود، منبع بسیار مناسبی برای روی، آهن و پروتئین است. همچنین به لحاظ میزان فیبرهای رژیمی، بسیار غنی بوده و میزان چربی اندكی دارد که از نوع اسید­های چرب غیر­اشباع می­باشد، انواع نخود به طور متوسط دارای 19 درصد پروتئین، 13 درصد چربی و 68 درصد كربوهیدرات می­باشند، همچنین به لحاظ تأمین میزان كلسیم مورد نیاز نیز حائز اهمیت است [96]. سطح زیر كشت نخود در ایران 640 هزار هكتار و تولید سالیانة آن در حدود 400 هزار تن است [85، 59، 29]. طبق آمارهای انتشار یافته از سوی سازمان خوار و بار جهانی میزان تولید جهانی این محصول در سال 2010 میلادی 10 میلیون تن بوده که سهم ایران از آن حدود 233686 تن بوده است [45].

قارچ Fusarium oxysporum یک پاتوژن خاکزاد با دامنه میزبانی وسیع بوده كه باعث پژمردگی آوندی در گیاهان مختلف می­ شود [26]. بیماری پژمردگی فوزاریومی نخود با عاملF. oxysporum f. sp. ciceri مهم­ترین بیماری خاكزاد این گیاه در جهان خصوصًا در شبه قاره هند، حوزه مدیترانه و كالیفرنیا بشمار می­رود، كاهش عملكرد سالیانه نخود در اثر این بیماری از ١٠ تا ١٥ درصد متغیر است ولی بیماری می ­تواند در شرایط خاص كل محصول را از بین ببرد [68]. این بیماری در ایران نیز از اغلب مناطق نخود­كاری گزارش شده و میزان خسارت آن در برخی نقاط کشور تا ٢٢ درصد هم برآورد شده است [18]. بیماری زردی و پژمردگی نخود یكی از مهم­ترین بیماری­های نخود در استان ایلام می­باشد که در این استان همه ساله در تمام مناطق نخودکاری باعث خسارت فراوانی می­ شود، بطوری­که در برخی از مزارع به 50 %تا 70 % هم می­رسد [21]. از آنجایی­که نخود ارزش غذایی بسیار بالایی دارد و یكی از ارزان­ترین منابع تامین پروتئین گیاهی (بین 12 تا 31 درصد پروتئین) می­باشد و بیماری پژمردگی یکی از تهدید­های جدی برای این محصول محسوب می­ شود، از طرفی مبارزه با این بیماری همانند سایر بیماری­های خاكزاد مشكل است و کنترل این بیماری با بهره گرفتن از مواد شیمیایی مقرون به صرفه نخواهد بود، بنابراین طبق بررسی بیماری­شناسان گیاهی بهترین روش کنترلی این بیماری استفاده از بذر سالم و ارقام مقاوم می­باشد. یکی از راه­های رسیدن به ارقام مقاوم پایدار، شناخت قارچ عامل بیماری و بررسی تنوع ژنتیکی آن در مناطق کشت محصول مورد نظر است تا معرفی ارقام مقاوم با اطمینان بالایی صورت گیرد، تغییرات ژنتیکی در قارچ­های بیمارگر از جنبه تهیه ارقام مقاوم حائز اهمیت است، ردیابی این تغییرات با روش­های سنتی مستلزم صرف هزینه زیاد و از دست رفتن زمان خواهد بود. استفاده از روش­های مولکولی در تعیین تنوع ژنتیکی بین جمیت بیمارگر موجب کسب اطلاعات مربوط به وقوع نوترکیبی ژنتیکی آن­ها می­ شود [66]. یکی از روش­های مولکولی که برای تعیین تنوع ژنتیکی جمعیت­های بیمارگر به کار می­رود نشانگرهای ریزماهواره هستند، نشانگر­های ریزماهواره ابزار قوی به منظور طبقه ­بندی و مطالعه ژنتیک جمعیت­ها را فراهم می­ کنند [42، 35]. این نشانگر­ها جایگاه­های ترکیب­شده از

چکیده:

زمینه و هدف: امروزه اهمیت مسأله اضطراب کتابخا‌نه‌ای به عنوان عاملی بازدارنده در استفاده درست از کتابخانه‌ها به ویژه کتابخانه‌های دانشگاهی بر هیچ‌کس پوشیده نیست. پژوهش‌های گوناگونی به منظور ارائه راه‌کارهایی در جهت کاهش این نوع اضطراب انجام شده است؛ پژوهش حاضر نیز با هدف تعیین رابطه بین هوش هیجانی و اضطراب کتابخانه‌ای دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بوشهر و دانشگاه خلیج فارس، سعی دارد تا مهارت‌های هوش هیجانی را به عنوان یکی از راه‌کارهای کاهش اضطراب کتابخانه‌ای معرفی کند.

روش پژوهش: روش این پژوهش توصیفی پیمایشی و از نوع همبستگی می‌باشد. در مجموع 700 دانشجو از دانشگاه علوم پزشکی بوشهر (وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی) و دانشگاه خلیج فارس (وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری) به شیوه نمونه‌گیری طبقه‌ای تصادفی انتخاب شدند. داده‌ها با بهره گرفتن از پرسشنامه‌ هنجاریابی شده هوش هیجانی سیبریاشرینک و پرسشنامه بومی سازی شده اضطراب کتابخانه‌ای بوستیک، جمع‌ آوری شد و با بهره گرفتن از نرم‌افزار SPSS و آزمون­های آماری تی تک متغیّره، تی مستقل، آزمون اف، کروسکال والیس، من ویتنی، آزمون همبستگی پیرسون و آزمون رگرسیون خطی در سطح معناداری (05/0P value>) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد دانشجویان این دو دانشگاه از اضطراب کتابخانه‌ای پایین‌تر از سطح متوسط برخوردارند (73/91) و این اضطراب فقط در مؤلّفه “عوامل مکانیکی” بالاتر از سطح متوسط قرار دارد. با مقایسه دانشجویان دختر و پسر مشاهده شد که آنها در سطح معناداری 97/0 تفاوتی از نظر اضطراب كتابخانه‌ای ندارند؛ البته از نظر مقایسه مؤلّفه­ها، بین دانشجویان دختر و پسر فقط از نظر “عوامل ناشی از تعامل با كتابداران” تفاوت معناداری وجود دارد. سطح هوش هیجانی دانشجویان نیز بالاتر از حد متوسط قرار دارد (03/106) که بالاترین میزان هوش هیجانی مربوط به مؤلّفه مهارت‌های اجتماعی می‌باشد. با مقایسه دانشجویان دختر و پسر مشاهده شد که آنها در سطح معناداری 9/0 تفاوتی از نظر هوش هیجانی ندارند؛ البته از نظر مقایسه مؤلّفه­ها، دانشجویان دختر و پسر فقط از نظر “هوشیاری اجتماعی” تفاوت معناداری دارند. همچنین بین هوش هیجانی و اضطراب کتابخانه‌ای دانشجویان رابطه معکوس و معناداری وجود داشت (41/0- r =). این نتیجه در دانشگاه علوم پزشکی بوشهر (39/0- r =) و دانشگاه خیج فارس (43/0- r =) نیز به دست آمد. همچنین بین مؤلّفه‌های هوش هیجانی- به غیر از مؤلّفه خودانگیزی- و اضطراب کتابخانه‌ای و مؤلّفه‌های آن رابطه معکوس و معناداری وجود داشت.

نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌های پژوهش و وجود رابطه معنادار هوش هیجانی و اضطراب کتابخانه‌ای، به نظر می‌رسد توجه به هوش هیجانی برای کاهش سطح اضطراب دانشجویان هنگام استفاده از کتابخانه و درنتیجه بهره‌وری بهتر کتابخانه‌ مؤثر و ارزشمند باشد. در پایان پیشنهادهایی در سطح کتابداران و مدیران کتابخانه داده شده است.

 

کلیدواژه ­ها: اضطراب كتابخانه‌ای، هوش هیجانی، دانشگاه علوم پزشكی بوشهر، دانشگاه خلیج فارس بوشهر، دانشجویان.

 

فهرست مندرجات

فصل اول: مقدمه و کلیّات

1. بیان مسأله 2

1-1. مقدمه 2

1-2. تعریف مسأله 3

1-3. ضرورت اجرای پژوهش. 5

1-4. هدف‌ اصلی پژوهش. 6

1-5. هدف‌های فرعی پژوهش. 6

1-6. سؤال‌های پژوهش. 7

1-7. مبانی نظری 7

1-7-1. مفدمه 7

1-7-2. هوش 8

1-7-3. هوش هیجانی 8

1-7-4. مقایسه هوش هیجانی و بهره هوشی یا هوش شناختی 10

1-7-5. تاریخچه شكل‌گیری هوش هیجانی 11

1-7-6. آموزش جهت ارتقاء مهارت‌های هوش هیجانی 13

1-7-7. رویكردهای رایج در حوزه‌ هوش هیجانی و الگوی استفاده‌شده در پژوهش. 16

1-7-8. ویژگی‌های افراد با هوش هیجانی  بالا 18

1-7-9. هوش هیجانی وجنسیت 20

1-7-10. هوش هیجانی و اضطراب 21

1-7-11. اضطراب 23

1-7-12. انواع اضطراب 25

1-7-13. تاریخچه اضطراب کتابخانه‌ای 29

1-7-14. راه‌های کاهش اضطراب کتابخانه‌ای 31

1-7-15. هوش هیجانی و اضطراب کتابخانه‌ای 32

1-7-16. نتیجه‌گیری 34

1-8. مروری بر پژوهش‌های پیشین در داخل و خارج از ایران 35

1-8-1. پژوهش‌های انجام شده در خارج کشور 35

1-8-1-1. مطالعات حوزه هوش هیجانی.. 35

1-8-1-2. مطالعات حوزه اضطراب كتابخانه‌ای.. 38

1-8-2. پژوهش‌های انجام شده در داخل کشور 45

1-8-2-1. مطالعات حوزه هوش هیجانی.. 45

 

1-8-2-2. مطالعات حوزه اضطراب كتابخانه‌ای.. 48

1-8-3. نتیجه‌گیری 50

1-9. تعریف متغیّرهای نظری و عملیاتی پژوهش. 51

فصل دوّم:­ روش‌شناسی پژوهش

2. روش‌شناسی پژوهش. 53

2-1. مقدمه 53

2-2. روش‌شناسی پژوهش. 53

2-3. جامعه پژوهش و حجم نمونه 53

2-3-1. روش محاسبه حجم نمونه و تعداد آن 55

2-4. ابزارها و مراحل گردآوری اطلاعات 56

2-4-1. پرسشنامه سیبریاشرینک 56

2-4-2. مقیاس اضطراب کتابخانه‌ای بوستیک 57

2-5. روایی و پایایی ابزارهای گردآوری اطلاعات 60

2-5-1. روایی 60

2-5-2. پایایی 60

2-6. فرایند گردآوری داده‌ها 61

2-7. تجزیه و تحلیل آماری داده‌ها 61

2-7-1. آزمون فرض نرمال بودن متغیّرها 61

فصل سوم: تجزیه و تحلیل یافته‌ها

3. تجزیه و تحلیل یافته‌ها 64

3-1. مقدمه 64

3-2. توصیف متغیّرهای مورد مطالعه 64

3-2-1. تحلیل اطلاعات جمعیّت­شناختی 64

3-2-2. اطلاعات مربوط به نوع دانشگاه و دانشکده 66

3-3. پاسخ به سؤال‏های اصلی پژوهش. 66

  

4. بحث و نتیجه‌گیری 95

4-1. مقدمه 95

4-2. خلاصه یافته‌های مرتبط با سؤال‌ها و بحث پیرامون آنها 95

4-3. نتیجه‌گیری کلی 97

4-4.پیشنهادها 106

4-4-1. پیشنهادهای کاربردی پژوهش. 106

4-4-1-1. پیشنهادهای کاربردی برای کتابداران 106

4-4-1-2. پیشنهادهای کاربردی برای مدیران کتابخانه‌ها 107

4-4-2. پیشنهادهایی برای پژوهش‌ها و مطالعه‌های آینده 108

4-5. محدودیت‌های اجرای پژوهش. 109

 فهرست منابع 112

منابع فارسی 110

منابع انگلیسی 114

فهرست تصاویر وجداول

جدول 1-1.  سیر تحول مفهوم هوش هیجانی، برگرفته از مبانی نظری پژوهش… 12

تصویر 1-1. الگوی چهار مرحله‌ای تقویت سواد هیجانی شرایور. 15

جدول 1-2. ویژگی افراد با هوش هیجانی باالا. 19

جدول 2- 1. فراوانی رشته و دانشجویان شاغل به تحصیل در دانشگاه علوم پزشکی بوشهر و خلیج فارس به تفکیک دانشکده ­ها 54

جدول2-2. توزیع فراوانی و فراوانی نسبی آزمودنی‌ها بر حسب جنسیت، دانشگاه و دانشکده(N=655) 55

جدول 2-3. ضرایب آلفای كرونباخ برای متغیّرهای پژوهش… 61

جدول 2-4. نتایج آزمون کولموگروف- اسمیرنوف برای امتیاز کل و امتیاز مؤلّفه­های هوش هیجانی و اضطراب کتابخانه­ای.. 62

جدول 3-1. متغیّرهای مستقل و وابسته پژوهش به تفکیک… 64

جدول 3-2. توزیع فراوانی و فراوانی نسبی دانشجویان بر حسب جنسیت، دانشگاه و دانشکده 65

جدول 3-3. تصویری کلی از پاسخ‏های آزمودنی‌ها به گویه‏های مربوط به اضطراب کتابخانه‌ای.. 68

جدول 3-4. تی تک متغیره برای تعیین میزان اضطراب كتابخانه‌ای دانشجویان به تفکیک دو دانشگاه 69

 جدول 3-5. سطح‌بندی اضطراب كتابخانه‌ای بین دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بوشهر و دانشگاه خلیج فارس… 70

جدول 3-6. تی تک متغیره برای تعیین میزان اضطراب كتابخانه‌ای دانشجویان در مؤلّفه‌های مختلف… 70

جدول3-7. تی مستقل برای سنجش تفاوت مؤلّفه­های اضطراب كتابخانه‌ای دانشجویان دختر و پسر. 71

جدول 3-8. میانگین رتبه نمره‌های دریافتی مؤلّفه­های عوامل عاطفی و فقدان مهارت‌های كتابخانه‌ای به تفکیک جنسیت… 72

جدول 3-9. میانگین  نمره‌های دریافتی اضطراب كتابخانه‌ای و مؤلّفه­های آن به تفكیک دو دانشگاه­ 72

 جدول 3-10. میانگین رتبه نمره‌های دریافتی مؤلّفه­ فقدان مهارت‌های كتابخانه‌ای به تفکیک دو دانشگاه 73

جدول 3-11. میانگین رتبه نمره‌های دریافتی اضطراب كتابخانه‌ای و مؤلّفه­های آن به تفكیک دانشکده ­ها در علوم پزشكی بوشهر. 74

جدول 3-12. میانگین رتبه نمره‌های دریافتی اضطراب كتابخانه‌ای و مؤلّفه­های آن به تفكیک دانشکده ­ها در دانشگاه خلیج فارس… 75

جدول 3-13. تی تک متغیره برای تعیین میزان اضطراب كتابخانه‌ای در مؤلّفه‌های مختلف دانشجویان دانشگاه علوم پزشكی.. 75

جدول 3-14. تی تک متغیره برای تعیین میزان اضطراب كتابخانه‌ای در مؤلّفه‌های مختلف دانشجویان دانشگاه خلیج فارس… 76

جدول3-15. میانگین وزنی برای سنجش تفاوت مؤلّفه‌های اضطراب كتابخانه‌ای دانشجویان در هر دو دانشگاه 77

جدول 3-16. تصویری کلی از پاسخ‏های آزمودنی‌ها به گویه‏های مربوط به هوش هیجانی.. 78

جدول3-17. تی تک متغیره برای تعیین میزان هوش هیجانی دانشجویان به تفکیک دو دانشگاه 79

جدول3-18. تی تک متغیره برای تعیین میزان هوش هیجانی در مؤلّفه‌های مختلف در دانشجویان. 80

جدول3-19. تی مستقل برای سنجش تفاوت مؤلّفه­های هوش هیجانی دانشجویان دختر و پسر. 81

جدول 3-20. میانگین رتبه نمره‌های دریافتی مؤلّفه­های خودآگاهی و خودمدیریتی به تفکیک جنسیت… 82

جدول3-21. میانگین  نمره‌های دریافتی هوش هیجانی و مؤلّفه­های آن به تفكیک دو دانشگاه­ 82

جدول 3-22. میانگین رتبه نمره‌های دریافتی مؤلّفه­های خودانگیزی به تفکیک دو دانشگاه 83

 جدول 3-23. میانگین رتبه نمره‌های دریافتی هوش هیجانی و مؤلّفه­های آن به تفكیک دانشکده ­ها در دانشگاه علوم پزشكی بوشهر. 83

 جدول 3-24. میانگین رتبه نمره‌های دریافتی هوش هیجانی و مؤلّفه­های آن به تفكیک دانشکده ­هادر دانشگاه خلیج فارس… 84

 جدول 3-25. تی تک متغیره برای تعیین میزان هوش هیجانی در مؤلّفه‌های مختلف دانشجویان دانشگاه علوم پزشكی.. 85

جدول 3-26. تی تک متغیره برای تعیین میزان هوش هیجانی در مؤلّفه‌های مختلف دانشجویان دانشگاه خلیج فارس… 85

جدول3-27. میانگین وزنی برای سنجش تفاوت مؤلّفه‌های هوش هیجانی دانشجویان. 85

جدول 3-28. همبستگی بین مؤلّفه‌‌های هوش هیجانی و مؤلّفه‌‌های اضطراب كتابخانه‌ای دانشجویان دو دانشگاه 86

جدول 3-29. همبستگی بین مؤلّفه‌‌های هوش هیجانی و مؤلّفه‌‌های اضطراب كتابخانه‌ای دانشجویان دانشگاه علوم پزشكی بوشهر. 88

جدول 3-30.خلاصه مشخصه‌ های آماری رگرسیون تأثیر مؤلّفه‌‌های هوش هیجانی بر اضطراب کتابخانه‌ای دانشجویان علوم پزشکی.. 89

جدول 3-31. همبستگی بین مؤلّفه‌‌های هوش هیجانی و مؤلّفه‌‌های اضطراب كتابخانه‌ای دانشجویان دانشگاه خلیج فارس… 90

جدول 3-32. خلاصه مشخصه‌ های آماری رگرسیون تأثیر مؤلّفه‌‌های هوش هیجانی بر اضطراب کتابخانه‌ای دانشجویان خلیج فارس… 92

جدول 3-33. خلاصه مشخصه‌ های آماری رگرسیون تأثیر مؤلّفه‌‌های اضطراب کتابخانه‌ای بر هوش هیجانی دانشجویان  93

1. بیان مسأله

   • مقدمه

كتابخانه نهادی اجتماعی است كه در آن افراد به دنبال راهی برای برطرف كردن نیاز‌های اطلاعاتی خویش هستند. این نهاد، نقش مهمی در شناسایی نیازهای اطلاعاتی (اعم از نیازهای بالقوه و بالفعل)، فراهم‌آوری، بازیابی و دسترس‌پذیر ساختن محتوای منابع اطلاعاتی مورد نیاز كاربران بر عهده دارد. برای ایفای چنین نقشی علاوه بر وظایف معمول هر کتابخانه شامل فراهم‌آوری، سازمان‌دهی و دسترس‌پذیری منابع اطلاعاتی، بررسی موانع عاطفی و روان‌شناختی استفاده از كتابخانه می‌‌تواند در ارائه بهتر خدمات و استفاده هر ‌چه مناسب‌تر كاربران از كتابخانه تأثیر داشته باشد. این امر به این دلیل حائز اهمیت است كه یک كتابخانه به رغم داشتن مجموعه‌ای مناسب متشكل از انواع منابع اطلاعاتی، در صورت نداشتن محیطی آرام و بدون عوامل اضطراب‌زا، قادر نخواهد بود تا به طور شایسته كاربران خود را مورد حمایت قرار داده و خدمات مناسبی به آنها ارائه نماید. از این رو، موضوع اضطراب به عنوان یكی از عمده‌ترین موانع عاطفی

چکیده

هدف: آشنایی با راهکارهای ایجاد طرح‌های همکاری (امانت بین کتابخانه‌ای، اشتراک منابع) در کتابخانه‌های نهاد رهبری دانشگاه‌های غرب کشور از نظر، نوع دانشگاه، بودجه، امکانات و تجهیزات و نیروی انسانی می‌باشد. روش شناسی: از نوع کاربردی و روش توصیفی- پیمایشی می‌باشد و فایده‌ای که می‌تواند داشته باشد، باعث توسعه و پیشرفت کتابخانه‌های نهاد می‌شود.جامعه مورد مطالعه کتابخانه‌های نهاد رهبری واقع در استان‌های غرب کشور اعم از کردستان، ایلام، لرستان، کرمانشاه و همدان می‌باشند که در مجموع 27 کتابخانه را شامل شده است. ابزار گردآوری داده‌های این پژوهش، پرسشنامۀ محقق ساخته با 38 سؤال بسته و 1 سؤال باز و با مقیاس 3 تا 7 گزینه‌ای لیکرت بود که پایایی آن از طریق محاسبۀ آلفای کرونباخ معادل 88% برآورد گردید. پاسخ پرسش‌های اساسی تحقیق، از طریق تجزیه و تحلیل داده‌ها بوسیله نرم افزار  spssویرایش 20 بدست آمده است. یافته‌ها: نشان می‌دهد  4/44% پراکندگی کتابخانه‌ها مربوط به دانشگاه‌های دولتی می‌باشد. 9/25% از کتابخانه‌ها، بودجۀ اختصاصی برای تهیه منابع را خیلی کم و کم، ارزیابی نمودند. در رابطه با امکانات و تجهیزات کتابخانه‌ها جهت پیاده سازی طرح همکاری، ‌3/70 درصد‌ نظرات در انتخاب گزینه‌های کم و خیلی کم بوده است. 8/77% از نیروی انسانی کتابخانه‌ها را مردان تشکیل می‌دهند و در حال حاضر هر یک از این کتابخانه‌ها، یک نیروی کاری در اختیار گرفته‌اند. نتیجه‌گیری: کتابخانه‌ها در زمینه‌های مطرح شده، دچار چالش‌های جدی هستند. در فصل پنجم راهکارهایی در رابطه با چالش پیش روی کتابخانه‌ها ارائه شده است.

واژه‌های کلیدی: اشتراک منابع- امانت بین کتابخانه‌ای- دانشگاه‌های غرب کشور- طرح‌های همکاری- کتابخانه‌های نهاد رهبری

فهرست مطالب

عنوان                                                                                         شماره صفحه

چکیده

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1. مقدمه. 2

1-2. بیان مسئله…………………………………………………………………………………………………… 3

1-3. متغیرها 4

1-3-1. متغیرمستقل: راهکارها………………………………………………………………………… 4

1-3-2. متغیرتابع: طرح‌های همکاری (امانت بین کتابخانه ای،اشتراک منابع) 4

1-4. اهمیت وضرورت تحقیق.. 4

1-5. اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………………. 5

1-5-1. هدف اصلی…………………………………………………………………………………….. 5

1-5-2. اهداف فرعی…………………………………………………………………………………… 5

1-6. استفاده‌ی کاربردی ازتحقیق.. 6

1-7. فرضیه………………………………………………………………………………………………………… 6

1-8. سؤال اصلی تحقیق………………………………………………………………………………………… 6

1-8-1. سؤال‌های تحقیق.. 6

1-9. تعاریف مفهومی وعملیاتی………………………………………………………………………………. 7

1-9-1. تعریف مفهومی………………………………………………………………………………… 7

1-9-2. تعریف عملیاتی.. 8

فصل دوم مروری بر ادبیات تحقیق و پیشینه‌تحقیق

2-1. مقدمه…………………………………………………………………………………………………………. 9

2-2. تعریف همکاری.. 9

2-3. ایجادطرح همکاری بین کتابخانه‌ای.. 10

2-4. روش‌های همکاری………………………………………………………………………………………… 10

2-4-2. همکاری کتابخانه‌هادردانشگاه وروکلاو…………………………………………………… 12

2-5. شرایط لازم برای کسب موفقیت دربرنامه‌های همکاری بین کتابخانه‌ها 14

2-6. انواع همکاری‌های بین کتابخانه‌ای……………………………………………………………………… 15

ادامه‌ی فهرست مطالب

عنوان                                                                                شماره صفحه

2-7. اهداف همکاری بین کتابخانه‌ها 19

2-8. همکاری بین کتابخانه‌ای؛غنی کردن کتابخانه‌های کوچک………………………………………….. 21

2-9. همکاری بین کتابخانه‌هادرمان نه پیشگیری…………………………………………………………… 22

2-10. امانت بین کتابخانه‌ای…………………………………………………………………………………… 24

2-10-1. ایجادنظام امانت بین کتابخانه‌ای.. 26

2-10-2. رهنمودهای ایفلادرخصوص اصول اجرای امانت بین کتابخانه‌ای وخدمات تحویل مدرک درسطح بین‌الملل  27

2-10-3. اصول ورهنمودهای اجرایی……………………………………………………………….. 28

2-10-3-1. مزایای همکاری بین کتابخانه‌ها………………………………………………………… 28

2-10-3-2. مزایای کتابخانه‌های مشترک.. 29

2-10-4. پروتکل امانت بین کتابخانه‌ای: پیشرفت وپروژه‌ها 29

2-11. تأثیرنظام‌های رایانه‌ای برخدمات امانت بین کتابخانه‌ای.. 31

2-12. امانت بین کتابخانه‌ای درایران…………………………………………………………………………. 32

2-13. امانت بین کتابخانه‌ای درسایرکشورها 33

2-13-1. ایالات متحدۀآمریکا 33

2-13-1-1. کدامانت برای ایالات متحده،توسط کمیته امانت بین کتابخانه‌ای.. 34

2-13-1-2. پروژۀامانت بین کتابخانه‌ها وتحویل مدرک درآمریکای شمالی…………………. 35

2-13-1-3. مکزیک……………………………………………………………………………………… 35

2-13-1-4. انگلستان……………………………………………………………………………………. 35

2-13-1-5. استرالیا………………………………………………………………………………………. 36

2-13-1-6. هندوستان. 36

2-13-1-7. دانمارک…………………………………………………………………………………….. 37

2-14. اشتراک منابع……………………………………………………………………………………………… 37

2-14-1.  نکات اساسی درطرح‌های اشتراک منابع………………………………………………. 39

2-14-2. جایگاه اشتراک منابع درتوسعه خدمات کتابداری واطلاع رسانی………………….. 40

2-14-3. استفاده کنندگان چندگانه ازمنابع اطلاعاتی…………………………………………….. 41

ادامه‌ی فهرست مطالب

عنوان                                                                                         شماره صفحه

2-14-4. ضرورت ایجاددستگاه‌های اجرایی مناسب…………………………………………….. 42

2-14-5. اشتراک منابع، فراهم‌آوری مشترک………………………………………………………. 43

2-14- 5-1. تحویل مدرک واشتراک منابع. 44

2-14-6. محدودیت‌هایی که دراشتراک منابع پیش می‌آید. 44

2-15. پیشینه‌های تحقیق………………………………………………………………………………………… 45

2-15-1. مطالعات انجام شده درخارج ازایران……………………………………………………. 45

2-15-1-2. مطالعات انجام شده درداخل ایران……………………………………………………. 50

2-15-1-3. جمع‌بندی پیشینه‌های تحقیق…………………………………………………………… 58

فصل سوم: روش اجرای تحقیق

3-1. مقدمه…………………………………………………………………………………………………………. 61

3-2. روش تحقیق.. 61

3-3. جامعه آماری.. 62

3-4. حجم نمونه………………………………………………………………………………………………….. 62

3-5. روش نمونه‌گیری.. 62

3-6. ابزارگردآوری اطلاعات (روایی،پایایی)………………………………………………………………. 63

3-6-1. ابزارگردآوری اطلاعات………………………………………………………………………. 63

3-6-2. روایی……………………………………………………………………………………………. 63

 

3-6-3. پایایی……………………………………………………………………………………………. 63

3-7. روش تجزیه وتحلیل اطلاعات… 64

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها

4-1. مقدمه…………………………………………………………………………………………………………. 66

4-2. پرسش اساسی شماره 1: ویژگی‌های جمعیت شناختی جامعه موردمطالعه ازچه خصوصیاتی برخوردار است؟     67

4-2-1. تعدادکارمندان وجنسیت آنهادرکتابخانه‌های نهادرهبری……………………………….. 67

4-2-2. نوع دانشگاه 68

4-2-3. سال تاسیس دانشگاه 69

ادامه‌ی فهرست مطالب

عنوان                                                                                         شماره صفحه

4-2-4. تعداداعضای کتابخانه‌های نهادرهبری……………………………………………………… 70

4-2-5. رشته تحصیلی مسئولین کتابخانه‌های نهادرهبری.. 71

4-2-6. سطح تحصیلاتی مسئولین کتابخانه‌های نهادرهبری…………………………………….. 72

4-3. پرسش اساسی شماره 2: وضعیت کنونی منابع وشیوه تهیه آن درکتابخانه‌های نهادرهبری ازچه ویژگی‌هایی برخوردار است؟. 73

4-3-1. انتخاب منابع کتابخانه به چه صورتی انجام می‌شود؟. 73

4-3-2. خریدمنابع برای کتابخانه به چه صورتی انجام می‌شود؟. 74

4-3-3. چندعنوان کتاب درکتابخانه موجوداست؟. 74

4-3-4. منابع موجوددرکتابخانه به چه نحوی ثبت می‌گردند؟. 75

4-3-5. آیامنابع چاپی والکترونیکی کتابخانه درارتباط بانیازهای آموزشی وپژوهشی دانشکده یادانشگاه می‌باشد؟       75

4-3-6.کدام یک ازمواردزیررابرای استفاده کنندگان کتابخانه مشترک هستید؟………………. 76

4-3-7. چه تعدادازنشریات ادواری راآبونه هستید؟. 77

4-3-8. گرایشات موضوعی کتابخانه رابه ترتیب اولویت ازعدد 1 تا 7 مشخص نمائید؟. 78

4-4. پرسش اساسی شماره 3: توانایی مالی کتابخانه‌های نهادرهبری درجهت ایجادطرح‌های همکاری تاچه میزان می‌باشد؟    80

4-4-1. آیاکتابخانه دارای بودجه اختصاصی می‌باشد؟. 80

4-4-2. بودجه اختصاص یافته برای تهیه منابع کتابخانه کافی است؟…………………………. 81

4-4-3. تاچه اندازه متمایل به همکاری درجهت مرتفع نمودن واختصاص منابع مالی درایجادطرح‌های همکاری بین کتابخانه‌ای درکتابخانه‌های نهادرهبری می‌باشید؟. 82

4-4-4. تاچه اندازه طرح‌های همکاری بین کتابخانه‌ای رامی‌شناسید؟. 83

4-5. پرسش اساسی شماره 4 : نیروهای انسانی کتابخانه‌های نهادرهبری تاچه میزان نسبت به اصول همکاری وپذیرش آن ازآمادگی لازمه بهره‌مند می‌باشند؟. 84

4-5-1. به نظرشما امانت بین کتابخانه‌ای تاچه اندازه درتأمین نیازهای اطلاعاتی کاربران مؤثراست؟ 84

 

ادامه‌ی فهرست مطالب

عنوان                                                                                         شماره صفحه

4-5-2. چنانچه طرح همکاری بین کتابخانه‌های نهادرهبری ایجادشودبرای حمایت همه جانبه جهت اجرایی شدن آن ازآمادگی لازم برخوردارهستید؟. 85

4-5-3. اگرسازمان نهادرهبری درجهت کمک به بالابردن کیفیت وتوسعه منابع اطلاعاتی به کنسرسیوم‌های اشتراک منابع دانشگاهی بپیوندد، به نظرشمادرجهت اهداف طرح‌های همکاری بین کنابخانه‌ها، طرح مناسبی خواهدبود؟ 86

4-5-4. درچارچوب قوانین ومقررات کتابخانه، شرایطی که برای ایجادطرح همکاری بین کتابخانه‌های نهادرهبری درنظرگرفته می‌شود رامی‌پذیرید؟. 87

4-6. پرسش اساسی شماره 5 : وضعیت امکانات وتجهیزات موجوددرکتابخانه‌های نهادرهبری تاچه میزان مناسب است؟ 89

4-6-1. چه تعداد دستگاه کامپیوتردرکتابخانه موجوداست؟. 89

4-6-2. آیاازنرم افزارکتابخانه‌ای استفاده می‌کنید؟. 90

4-6-3. برای دسترسی اعضاءبه کتابخانه ومنابع آن ازچه امکاناتی بهره‌برداری می‌کنید؟….. 90

4-6-4. آیا از وجودمنابع الکترونیکی (E- books) درکتابخانه برخوردارهستید؟………… 91

4-6-5. کتابخانه ازکدام امکانات وتجهیزات جانبی ذیل برخوردار است؟. 92

4-6-6. برای به اشتراک گذاری منابع دربین کنابخانه‌های نهادرهبری،ازکدام نوع مواردفناوری اطلاعاتی بهره‌مند هستید؟ 92

4-6-7. تاچه اندازه امکانات وتجهیزات موجود درکتابخانه‌های نهادرهبری را برای پیاده سازی طرح‌های همکاری مناسب ارزیابی می‌کنید؟. 93

4-7. پرسش اساسی شماره 6 : ساختارومقررات سازمانی نهاد رهبری تا چه میزان از ایجادطرح‌های همکاری استقبال وپشتیبانی می‌کند؟………………………………………………………………………………………………………………. 94

4-7-1. برای ایجاد هماهنگی درهمکاری‌های بین کتابخانه‌ای کدامیک ازمواردزیرضروری است؟به ترتیب اولویت ازعدد 1 تا 5 مشخص نمائید. 94

4-7-2. جهت برقراری همکاری مؤثربین کتابخانه‌هاکدامیک از شرایط واقدامات زیربایدتأمین گردد؟به ترتیب اولویت ازعدد 1 تا 4 مشخص نمائید. 95

4-7-3. انجمن‌های حرفه‌ای نقش مهم وتعیین کننده‌ای درتوسعه همکاری بین کتابخانه‌‌ای دارند. بانظریه موافق هستید؟ 97

ادامه‌ی فهرست مطالب

عنوان                                                                                         شماره صفحه

4-8. پرسش اساسی شماره 7: کدام زمینه‌ها درباب همکاری بین کتابخانه‌ها، از ارزش واولویت بیشتری برخوردار است؟ 98

4-8-1. کدام یک ازموارد زیردراستفاده مشترک ازمنابع مهم‌تراست؟به ترتیب اولویت ازعدد 1 تا 5 مشخص نمائید. 98

4-8-2. کدام یک ازموارد زیردرمورد فهرست‌نویسی تعاونی ازاهمیت بیشتری برخوردار است؟به ترتیب اولویت ازعدد 1 تا 4 مشخص نمائید. 99

4-8-3. کدام یک ازموارد زیردرموفقیت اشتراک منابع درکتابخانه‌ها ازاهمیت بیشتری برخوردار است؟به ترتیب اولویت ازعدد 1 تا 4 مشخص نمائید. 101

4-8-4. همکاری واشتراک منابع رادرخصوص چه نوع منابعی ضروری‌ترومهم‌ترمی‌دانید؟به ترتیب اولویت ازعدد 1 تا 6 مشخص نمائید………………………………………………………………………………………………….. 102

4-9. پرسش اساسی شماره 8 : چه راهکارهایی درخصوص ایجاد طرح‌های همکاری درکتابخانه‌های نهادرهبری قابل ارائه هستند؟. 103

4-9-1. کدامیک ازراهکارهای ذکرشده درخصوص ایجاد طرح‌های همکاری درکتابخانه‌های نهادرهبری مفید می‌باشد؟به ترتیب اولویت ازعدد 1 تا 6 مشخص نمائید……………………………………………………………. 104

4-9-2. باتوجه به ضرورت ایجادطرح‌های همکاری درکتابخانه‌های نهادرهبری،کدام یک ازگزینه‌های زیرراپیشنهاد می‌دهید؟به ترتیب اولویت ازعدد 1 تا 4 مشخص نمائید. 106

4- 10. سؤال بازتحقیق.. 107

4-11. آزمون فرضیه‌های پژوهش… 108

4- 11-1. آزمون فرضیه اول………………………………………………………………………….. 108

4- 11-2. آزمون فرضیه دوم………………………………………………………………………….. 108

فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادات

5-1. مقدمه…………………………………………………………………………………………………………. 112

5-2. یافته‌های تحقیق……………………………………………………………………………………………. 112

5-3. بحث ونتیجه‌گیری…………………………………………………………………………………………. 119

5-5. پیشنهادهای تحقیق………………………………………………………………………………………… 120

5-5-1. پیشنهادهای اجرایی…………………………………………………………………………… 120

ادامه‌ی فهرست مطالب

عنوان                                                                                         شماره صفحه

5-5-2. پیشنهادهایی برای آینده…………………………………………………………………………….. 120

5-6. محدودیت‌های پژوهش………………………………………………………………………………………. 121

5-6-1. محدودیت‌های در اختیار محقق………………………………………………………………….. 121

5-6-2. محدودیت‌های خارج از اختیار تحقیق………………………………………………………….. 121

منابع و مأخذ

فهرست منابع فارسی………………………………………………………………………………………………………………. 124

فهرست منابع انگلیسی………………………………………………………………………………………………………….. 128

پیوست‌

چکیده انگلیسی

فهرست جداول

عنوان                                                                                    شماره صفحه

جدول 4-1: توزیع فراوانی ودرصدتعدادکارمندان کتابخانه‌های مورد بررسی وجنسیت آنها 67

جدول 4-2 توزیع فراوانی ودرصدنوع دانشگاه‌های مورد بررسی به لحاظ کتابخانه‌های نهاد رهبری درغرب کشور 68

جدول 4-3: توزیع فراوانی ودرصد سال تاسیس دانشگاه‌های مورد بررسی به لحاظ کتابخانه‌های نهاد رهبری درغرب کشور 69

جدول 4-4: توزیع فراوانی ودرصدتعداداعضاءکتابخانه‌های نهادرهبری دردانشگاه‌های غرب کشور 70

جدول 4-5: توزیع فراوانی ودرصدرشته تحصیلی مسئولین کتابخانه‌های نهاد رهبری دردانشگاه‌های غرب کشور 71

جدول 4-6: توزیع فراوانی ودرصدسطح تحصیلاتی مسئولین کتابخانه‌های نهاد رهبری دردانشگاه‌های غرب کشور 72

جدول 4-7: توزیع فراوانی ودرصدشیوه انتخاب منابع واطلاعات توسط کتابخانه های نهاد رهبری دردانشگاه های غرب کشور. 73

های غرب کشور 74

جدول 4-9: توزیع فراوانی ودرصد تعداد عناوین کتب موجود در کتابخانه‌های نهادرهبری دانشگاه‌های غرب کشور. 74

جدول 4-10 : توزیع فراوانی ودرصدشیوه ثبت منابع موجوددرکتابخانه های نهاد رهبری دانشگاه های غرب کشور. 75

جدول 4-11:توزیع فراوانی ودرصدمیزان ارتباط منابع چاپی والکترونیکی بانیازهای آموزشی وپژوهشی درکتابخانه‌های نهاد رهبری دانشگاه‌های غرب کشور 75

جدول 4-12 : آزمون تی – استیودنت تک نمونه‌ای نتایج بدست آمده ازنظرات درباب ارتباط منابع چاپی والکترونیکی بانیازهای آموزشی وپژوهشی درکتابخانه‌های نهاد رهبری دانشگاه‌های غرب کشور. 76

جدول 4-13:توزیع فراوانی ودرصداشتراک مواد درکتابخانه‌های نهادرهبری غرب کشور 76

جدول 4-14: توزیع فراوانی ودرصدتعدادآبونمان نشریات ادواری درکتابخانه‌های نهاد رهبری دانشگاه‌های غرب کشور. 77

 

ادامه‌ی فهرست جداول

عنوان                                                                                         شماره صفحه

جدول 4-15: توزیع فراوانی ودرصدگرایشات موضوعی منابع درکتابخانه‌های نهاد رهبری دانشگاه‌های غرب کشور 78

جدول 4- 16: خروجی آزمون فریدمن جهت سنجش رتبه های میانگین گرایشات موضوعی منابع درکتابخانه‌های نهاد رهبری دانشگاه‌های غرب کشور 79

جدول 4-17:  توزیع فراوانی ودرصدبرخوردارای ودارابودن بودجه اختصاصی درکتابخانه‌های نهاد رهبری دانشگاه‌های غرب کشور. 80

جدول 4-18:  توزیع فراوانی ودرصدکفایت بودجه اختصاصی درکتابخانه‌های نهادرهبری دانشگاه‌های غرب کشور. 81

جدول 4-19 : آزمون تی – استیودنت تک نمونه‌ای نتایج بدست آمده ازنظرات، درباب کفایت بودجه اختصاصی درکتابخانه‌های نهاد رهبری دانشگاه‌های غرب کشور. 81

جدول 4-20:  توزیع فراوانی ودرصدتمایل به همکاری درجهت مرتفع نمودن واختصاص منابع مالی درایجادطرح‌های همکاری بین کتابخانه‌ای درکتابخانه‌های نهاد رهبری . 82

جدول 4-21 : آزمون تی – استیودنت تک نمونه‌ای نتایج بدست آمده ازنظرات،تمایل به همکاری درجهت مرتفع نمودن واختصاص منابع مالی درایجادطرح‌های همکاری بین کتابخانه‌ای درکتابخانه‌های نهاد رهبری. 82

جدول 4-22:  توزیع فراوانی ودرصدمیزان شناخت طرح‌های همکاری بین کتابخانه‌ای توسط کارمندان کتابخانه‌های نهاد رهبری. 83

جدول 4-23 : آزمون تی – استیودنت تک نمونه ای نتایج بدست آمده ازنظرات، درباب میزان شناخت طرح‌های همکاری بین کتابخانه ای توسط کارمندان کتابخانه های نهاد رهبری .. 83

جدول 4-24:  توزیع فراوانی ودرصدمیزان تاثیرامانت بین کتابخانه‌ای درتأمین نیازهای اطلاعاتی کاربران ازنظرکارمندان کتابخانه‌های نهاد رهبری غرب کشور 84

جدول 4-25 : آزمون تی – استیودنت تک نمونه ای نتایج بدست آمده ازمیزان تاثیرامانت بین کتابخانه‌ای درتأمین نیازهای اطلاعاتی کاربران ازنظرکارمندان کتابخانه‌های نهادرهبری غرب کشور 85

جدول 4-26:  توزیع فراوانی ودرصدمیزان آمادگی برای اجرایی شدن طرح همکاری بین کتابخانه‌های نهاد رهبری درغرب کشور 85

 

ادامه‌ی فهرست جداول

عنوان                                                                                         شماره صفحه

جدول 4-27 : آزمون تی – استیودنت تک نمونه‌ای نتایج بدست آمده ازمیزان آمادگی برای اجرایی شدن طرح همکاری بین کتابخانه‌های نهاد رهبری درغرب کشور 86

جدول 4-28:  توزیع فراوانی ودرصدمیزان آمادگی برای پیوستن به کنسرسیوم های اشتراک منابع درکتابخانه‌های نهادرهبری درغرب کشور 86

جدول 4-29 : آزمون تی – استیودنت تک نمونه ای نتایج بدست آمده ازمیزان آمادگی برای پیوستن به کنسرسیومهای اشتراک منابع درکتابخانه‌های نهاد رهبری غرب کشور 87

جدول 4-30:  توزیع فراوانی ودرصدمیزان پذیرش شرایط ایجاد طرحهای همکاری بین کتابخانه ای درچارچوب قوانین ومقررات ازطرف کارمندان کتابخانه‌های نهاد رهبری غرب کشور 87

جدول 4-31 : آزمون تی – استیودنت تک نمونه ای نتایج بدست آمده ازمیزان پذیرش شرایط ایجاد طرح‌های همکاری بین کتابخانه ای درچارچوب قوانین ومقررات ازطرف کارمندان کتابخانه‌های نهاد رهبری غرب کشور 88

جدول 4-32:  توزیع فراوانی ودرصداولویت‌ها درطرح‌های همکاری بین کتابخانه‌ای کتابخانه‌های نهاد رهبری غرب کشور 88

جدول 4-33: خروجی آزمون فریدمن جهت سنجش اولویت‌ها درطرح‌های همکاری بین کتابخانه‌ای کتابخانه‌های نهادرهبری غرب کشور 89

جدول 4-34:  توزیع فراوانی ودرصدمیزان تعداد دستگاه کامپیوترموجود درکتابخانه‌های نهاد رهبری غرب کشور 89

جدول 4-35:  توزیع فراوانی ودرصدمیزان استفاده ازنرم افزارکتابخانه‌ای درکتابخانه های نهاد رهبری غرب کشور 90

جدول 4-36:  توزیع فراوانی ودرصدامکانات دسترسی اعضاء به کتابخانه ومنابع آن درکتابخانه‌های نهاد رهبری غرب کشور 90

)درکتابخانه‌های نهاد رهبری غرب کشور 91

)درکتابخانه‌های نهاد رهبری غرب کشور 91

 

ادامه‌ی فهرست جداول

عنوان                                                                                         شماره صفحه

جدول 4-39:  توزیع فراوانی ودرصد برخورداربودن کتابخانه‌های نهاد رهبری دانشگاه‌های غرب کشور از امکانات وتجهیزات جانبی برای کتابخانه 92

جدول 4-40:  توزیع فراوانی ودرصد بهره مند بودن کتابخانه‌های نهاد رهبری دانشگاه‌های غرب کشورازمواردفناوری اطلاعاتی برای به اشتراک گذاری منابع کتابخانه 92

جدول 4-41:  توزیع فراوانی ودرصدارزیابی ازامکانات وتجهیزات موجود درکتابخانه‌های نهاد رهبری برای پیاده سازی طرح‌های همکاری مناسب. 93

جدول 4-42: آزمون تی – استیودنت تک نمونه‌ای نتایج بدست آمده ازامکانات وتجهیزات موجود درکتابخانه‌های نهاد رهبری برای پیاده سازی طرح‌های همکاری مناسب  93

جدول 4-43:  توزیع فراوانی ودرصدایجادهماهنگی درهمکاری بین کتابخانه‌ای درکتابخانه‌های نهاد رهبری دانشگاه‌های غرب کشور 94

جدول 4- 44:خروجی آزمون فریدمن جهت ایجادهماهنگی درهمکاری بین کتابخانه‌ای درکتابخانه‌های نهادرهبری دانشگاه‌های غرب کشور 95

جدول 4-45:  توزیع فراوانی ودرصدجهت برقراری همکاری مؤثربین کتابخانه‌هادرکتابخانه‌های نهاد رهبری دانشگاه‌های غرب کشورکه کدام یک از شرایط واقدامات تأمین شود 95

جدول 4- 46:خروجی آزمون فریدمن جهت برقراری همکاری مؤثربین کتابخانه‌هادرکتابخانه‌های    نهاد رهبری دانشگاه‌های غرب کشورکه یکی ازشرایط واقدامات تأمین شود 96

جدول 4-47: توزیع فراوانی ودرصدنقش انجمن‌های حرفه‌ای درتوسعه همکاری بین کتابخانه‌ای، کتابخانه‌های نهادرهبری دانشگاه‌های غرب کشور 97

جدول 4-48: آزمون تی – استیودنت تک نمونه ای نتایج بدست آمده ازنقش انجمن‌های حرفه‌ای درتوسعه همکاری بین کتابخانه‌ای، کتابخانه‌های نهادرهبری دانشگاه‌های غرب کشور 97

جدول 4-49:  توزیع فراوانی ودرصدمواردمهم دراستفاده مشترک ازمنابع درکتابخانه‌های نهادرهبری دانشگاه‌های غرب کشور 98

جدول 4- 50: خروجی آزمون فریدمن جهت مواردمهم دراستفاده مشترک ازمنابع درکتابخانه‌های نهادرهبری دانشگاه‌های غرب کشور 99

جدول 4-51:  توزیع فراوانی ودرصدمواردپراهمیت درموردفهرست نویسی تعاونی درکتابخانه‌های نهاد رهبری دانشگاه‌های غرب کشور 99

ادامه‌ی فهرست جداول

عنوان                                                                                         شماره صفحه

جدول 4- 52: خروجی آزمون فریدمن جهت درموردفهرست‌نویسی تعاونی درکتابخانه‌های نهادرهبری دانشگاه‌های غرب کشور 100

جدول 4-53:  توزیع فراوانی ودرصداولویت هادرمواردپراهمیت موفقیت اشتراک منابع درکتابخانه های نهادرهبری غرب کشور 101

جدول 4-54:خروجی آزمون فریدمن جهت سنجش مواردپراهمیت موفقیت اشتراک منابع درکتابخانه‌های نهادرهبری غرب کشور 101

جدول 4-55:  توزیع فراوانی ودرصدمنابع مهم درهمکاری واشتراک منابع کتابخانه‌های نهاد رهبری دانشگاه‌های غرب کشور 102

جدول 4- 56:خروجی آزمون فریدمن جهت منابع مهم درهمکاری واشتراک منابع کتابخانه‌های نهاد رهبری دانشگاه‌های غرب کشور 103

جدول 4-57:  توزیع فراوانی ودرصدراهکارهای موردنظردرایجادطرح‌های همکاری مابین کتابخانه‌های نهادرهبری دانشگاه‌های غرب کشور 104

جدول 4- 58 : خروجی آزمون فریدمن جهت راهکارهای موردنظردرایجادطرح‌های همکاری مابین کتابخانه‌های نهاد رهبری دانشگاه‌های غرب کشور 105

هادرخصوص پیشنهاد موارد برای ضرورت ایجاد طرح‌های همکاری درکتابخانه‌های نهادرهبری. 106

جدول 4- 60 : خروجی آزمون فریدمن جهت پیشنهاد موارد برای ضرورت ایجاد طرح‌های همکاری درکتابخانه‌های نهاد رهبری. 106

جدول 4- 61: آزمون همبستگی پیرسون بین میزان تحصیلات وشناخت نسبت به طرح‌های همکاری. 108

جدول 4- 62.آزمون تی– استیودنت جهت مقایسه میانگین عوامل مربوط به آمادگی وشناخت نسبت به طرح‌های همکاری. 109

 

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                         شماره صفحه

نمودار 4-1: توزیع فراوانی ودرصدتعدادکارمندان کتابخانه‌های مورد بررسی وجنسیت آنها درکتابخانه‌های نهاد رهبری غرب کشور. 68

نمودار 4-2: توزیع فراوانی ودرصد نوع دانشگاه های مورد بررسی به لحاظ کتابخانه‌های نهاد رهبری درغرب کشور 69

نمودار4-3: توزیع فراوانی ودرصدسال تاسیس دانشگاه‌های موردبررسی به لحاظ کتابخانه‌های نهاد رهبری در غرب کشور 70

نمودار 4-4: توزیع فراوانی ودرصد تعداداعضاءکتابخانه‌های نهاد رهبری دردانشگاه‌های غرب کشور. 71

نمودار 4-5: توزیع فراوانی ودرصدرشته تحصیلی مسئولین کتابخانه‌های نهاد رهبری دردانشگاه‌های غرب کشور 72

نمودار 4-6: توزیع فراوانی ودرصدسطح تحصیلاتی مسئولین کتابخانه‌های نهادرهبری دردانشگاه‌های غرب کشور 73

نمودار 4-7: توزیع فراوانی ودرصداشتراک مواد درکتابخانه های نهاد رهبری غرب کشور. 77

نمودار 4-8: توزیع فراوانی ودرصدگرایشات موضوعی منابع درکتابخانه‌های نهاد رهبری دانشگاه‌های غرب کشور 80

مقدمه

گسترش دانش بشری، محدودیت امکانات مالی و فیزیکی کتابخانه ­ها و افزایش روزافزون بهای منابع اطلاعاتی، کتابخانه ­ها را در زمینه تهیه‌ی منابع اطلاعاتی مورد نیاز کاربران خود با مشکل مواجه ساخته است؛ به گونه­ ای که امروزه هیچ کتابخانه­ای نمی ­تواند نیازهای اطلاعاتی مراجعان خود را به تنهایی برآورده سازد. و خودکفا بودن کتابخانه ­ها، به مفهوم در اختیار داشتن همه‌ی مدارک، نه امکان پذیر و نه مقرون به صرفه است. از این رو سیاست کتابخانه ­ها از مالکیت بر منابع، به دسترسی به منابع اطلاعاتی تغییر کرده است. همکاری بین کتابخانه­ای اصطلاحی جامع برای طیف گسترده‌ای از فرایندهایی است که درجریان آن گروهی از کتابخانه ­ها برای بهره ­برداری بیشتر از منابع خود در شکل­های گوناگون مانند فهرست نویسی تعاونی، تبادل اطلاعات کتاب‌شناختی، فهرستگان، اشتراک منابع ، امانت بین کتابخانه­ای آی. ال.ال[1] و مانند آن با یکدیگر به همکاری می­پردازند. همکاری بین کتابخانه­ای ممکن است یک منظوره و یا چند منظوره باشد. در همکاری یک منظوره، کتابخانه ­های عضو تنها از یک نوع همکاری مانند فهرست نویسی تعاونی و یا امانت بین کتابخانه­ای بهره می­برند. در حالی که در همکاری چند منظوره، این کتابخانه ­ها در دو یا چند زمینه با یکدیگر همکاری می­ کنند. سابقه همکاری بین کتابخانه­ای در جهان ظاهراً به نخستین کنفرانس کتابداران در 1853 باز می­گردد که در آن پیشنهادی مبنی بر فهرستگان ملی ان، یو، سی[2] مطرح گردید، اما اقدامات اساسی و برنامه ­ریزی شده در این زمینه پس از جنگ جهانی دوم آغاز شد. همکاری بین کتابخانه­ای از جنبه­ های مختلف قابل تأمل و بررسی است. مهم‌ترین آنها همکاری در سازماندهی منابع و مجموعه‌سازی است (بهمن آبادی، 1389، 1).

به نظر می‌رسد همکاری در بین کتابخانه‌ها در هر نوع و اندازه‌ای که باشد تفاوت ندارد. اگر کتابخانه‌های همکار با هم، هم موضوع باشند یعنی اکثر منابع و اطلاعات موجود در کتابخانه‌ها در یک حوزه‌ی خاص باشد بهتر می‌توانند در طرح‌های همکاری مشارکت داشته باشند و حتی الامکان در به اشتراک گذاری منابع خود نیز راه‌‌هایی در پیش بگیرند. تا ضمن بهره‌مندی از مزایا و امکانات مشارکت در همکاری، به کاربران و استفاده کنندگان خود خدمات بهتر ارائه دهند. در مورد اشتراک منابع، هنگامی که منابع خود را به اشتراک می‌گذارند کاربران هر کتابخانه می‌توانند از منابع و اطلاعات دیگر کتابخانه‌ها نیز استفاده نمایند. از طریق مجموعه‌سازی، خدمات تحویل مدرک، امانت بین کتابخانه‌ای و اشتراک منابع در کتابخانه‌های کوچک، مانند کتابخانه‌های نهاد رهبری دانشگاه‌ها به مجموعه اطلاعات، در رابطه با انتظارات و نیاز جامعه کمک می‌شود. و این پدیده، در بین کتابخانه‌ها سبب می‌شود به شبکه‌ای نمودن آنها نیز در آینده‌ی نزدیک بتوان اندیشید. که از طریق شبکه، اطلاعات و منابع سریع‌تر و قابل دسترس‌تر در اختیار کاربران قرار گیرد. جامعه‌ی استفاده کننده در این کتابخانه‌ها را دانشجویان، اساتید و پژوهشگران تشکیل می‌دهند که با این اقدام کارایی کتابخانه‌ها در جهت تهیه منابع و اطلاعات مورد نیاز آنان به صورت شایسته انجام می‌شود.

1-2. بیان مسئله

در این پایان نامه ابتدا توضیحاتی پیرامون نانوفناوری و بررسی نظری و تولید نانوسیم­ها ارائه شده و سپس­ به بررسی نظری و تجربی مقاومت الکتریکی سیم­های ریز با اندازه­ های زیر میکرومتر پرداخته­ایم. در ادامه چندین روش تولید نانوساختارها را مرور کرده و بطور خاص به بررسی ساختار و نحوه­ تولید قالب­های آلومینای آندیک متخلخل پرداخته­ایم. سپس با توجه به امکانات موجود در آزمایشگاه لایه­نشانی بخش فیزیک دانشگاه شیراز، این قالب­ها را جهت تولید نانوسیم­ها برگزیده­ایم. سپس این قالب­ها را با شرایط مختلف از قبیل الکترولیت­ها و ولتاژهای آندایز مختلف تولید نموده و روش انباشت الکتروشیمیایی را برای تولید نانوسیم درون حفره­های این قالب­ بکار بردیم. الکتروانباشت شیمیایی جهت تولید نانوسیم­ها با سه روش استفاده از ولتاژ مستقیم، تناوبی و پالسی انجام می­گیرد. ما هر سه روش را امتحان کرده و موفق به تولید نانوسیم­های Ag، Zn، Sn و Ag-Zn شدیم. سپس نتایج حاصل را با بهره گرفتن از تصاویر میکروسکوپی SEM و آنالیز پرتوی x (XRD) تایید کردیم. همچنین با قرار دادن نمونه­های Zn و Sn درون کوره اقدام به اکسایش آن­ها نموده و الگوی پراش نانوسیم­های ZnO و SnO2 را نیز تهیه نمودیم. در ادامه سعی گردید تا امکان تهیه­ مقاومت الکتریکی از آرایه­­­ی نانوسیم­های موجود در این قالب بررسی گردد. برای این کار اتصال الکتریکی با دو طرف قالب­های حاوی نانوسیم­های Zn برقرار گردید و مقادیر مقاومت بدست آمده ثبت شد. همچنین محاسباتی برای یافتن مقاومت الکتریکی هر نانوسیم Zn بعد از اکسایش در c3000 انجام پذیرفت و مقداری تقریبی برای مقاومت نانوسیم­های ZnO ارائه گشت.

فهرست مطالب

 

 

عنوان                                                                                                                      صفحه

 

فصل اول:مقدمه

1-1- مقدمه­ای بر نانوتکنولوژی………………………………………………………………………………………………. 2

1-2- روش­های ساخت آرایه­ای از نانوسیم­ها………………………………………………………………………… 3

1-3- ساخت قالب­های حفره­دار……………………………………………………………………………………………… 3

1-4- پرکردن حفره­ها به روش الکتروانباشت شیمیایی……………………………………………………….. 4

1-5- هدف از این پایان نامه …………………………………………………………………………………………………….. 4

 

فصل دوم: نانوفناوری

2-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………… 7

2-2- دسته­بندی نانوساختارها………………………………………………………………………………………………… 8

2-2-1- فراورده­های نانوی یک بعدی………………………………………………………………………………. 8

2-2-2- فراورده­های نانوی دو بعدی………………………………………………………………………………… 9

2-2-3- فراورده­های نانوی سه بعدی………………………………………………………………………………. 9

2-3- تجهیزات شناسایی نانومواد……………………………………………………………………………………………. 9

2-3-1- میکروسکوپ الکترونی عبوری(TEM)……………………………………………………………….. 10

2-3-2- میکروسکوپ الکترونی روبشی(SEM)……………………………………………………………….. 12

2-3-2-1- بزرگ­نمایی………………………………………………………………………………………………… 12

2-3-2-2- آماده ­سازی نمونه………………………………………………………………………………………. 12

2-3-3- میكروسكوپ روبشی تونل زنی(STM)……………………………………………………………….. 13

2-3-4- تولید و خواص اشعه­ی ایکس……………………………………………………………………………. 15

2-4- نانوسیم­ها……………………………………………………………………………………………………………………….. 17

2-4-1- انواع نانوسیم­ها……………………………………………………………………………………………………. 17

2-4-2- کاربرد نانوسیم­ها…………………………………………………………………………………………………. 18

عنوان                                                                                                                      صفحه

 

2-4-2-1- کاربردهای اپتیکی…………………………………………………………………………………….. 18

2-4-2-2- کاربردهای الکترونیکی……………………………………………………………………………… 19

2-4-2-3- کاربرد الکتروشیمیایی………………………………………………………………………………. 19

2-4-2-4- کاربردهای مغناطیسی……………………………………………………………………………… 19

2-4-2-5- کابردهای حسگری……………………………………………………………………………………. 20

 

فصل سوم:خواص الکتریکی مواد کپه­ای و محدود شده

3-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………… 22

3-2- ساختار فضایی جامدات و شبکه­ های بلوری…………………………………………………………………. 22

3-3- مواد نیمه­هادی………………………………………………………………………………………………………………. 23

3-3-1- الگوی نوار انرژی نیمه­هادی­ها……………………………………………………………………………. 23

3-4- برخی از خواص و تعاریف در حوزه­ رسانش مواد بالک…………………………………………… 24

3-4-1- خلوص………………………………………………………………………………………………………………….. 24

3-4-2- حامل­ها………………………………………………………………………………………………………………… 24

3-4-3- جرم موثر……………………………………………………………………………………………………………… 25

3-4-4- مسافت آزاد میانگین…………………………………………………………………………………………… 25

3-4-5- سطح فرمی و پارامترهای مرتبط با آن……………………………………………………………… 26

3-4-6- چگالی حالات سیستم………………………………………………………………………………………… 27

3-4-7- مقاومت الکتریکی………………………………………………………………………………………………… 28

3-4-7-1- علت مقاومت……………………………………………………………………………………………… 29

3-4-7-1-1- در فلزات…………………………………………………………………………………………. 29

3-4-7-1-2- در نیمه­هادی­ها و عایق­ها……………………………………………………………… 29

3-4-7-1-3- در مایعات یونی/الکترولیت­ها…………………………………………………………. 30

3-5- برخی از خواص و تعاریف در حوزه­ رسانش در مواد با مقیاس ریز………………………… 30

3-5-1- چگالی حالات سیستم­های نانومقیاس………………………………………………………………. 30

3-5-2- مقاومت در مقیاس­های ریز…………………………………………………………………………………. 31

3-5-3- رسانش در سیم­های ریز…………………………………………………………………………………….. 32

3-5-3-1- رسانش در نانوسیم­ها در ناحیه­ی با اثرات کوانتمی………………………………. 32

3-5-3-2- پیشینه­ی محاسبه­ی رسانندگی در ابعاد ریز نزدیک به

مسافت آزاد میانگین……………………………………………………………………………………………………… 33

عنوان                                                                                                                      صفحه

 

3-5-3-3- رسانش در نانوسیم­های بس­بلور با ابعاد نزدیک

به مسافت آزاد میانگین……………………………………………………………………………………………….. 34

3-5-3-4- اندازه ­گیری تجربی مقاومت ویژه­ی نانوسیم طلا…………………………………….. 36

3-5-3-5- محاسبات نظری مقاومت ویژه­ی نانوسیم­ها…………………………………………….. 37

3-5-3-6- محاسبات تئوری مقاومت ویژه­ی نانوسیم طلا……………………………………….. 39

3-5-4- نانوسیم­های نیمه­هادی……………………………………………………………………………………….. 41

3-5-4-1- نانوسیم ZnO……………………………………………………………………………………………. 42

 

فصل چهارم: نانوحفره و کاربردهای آن

4-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………. 44

4-2- آندایز آلومینیوم……………………………………………………………………………………………………………… 45

4-3- انواع فیلم اکسیدی آندیک……………………………………………………………………………………………. 45

4-4- ساختار کلی آلومینای آندیک متخلخل………………………………………………………………………… 46

4-5-سینتیک ساخت آلومینای آندیک متخلخل خود نظم یافته……………………………………….. 47

 

4-5-1- آندایز در رژیم­های جریان ثابت و پتانسیل ثابت………………………………………………. 47

4-5-2- نرخ رشد و انحلال فیلم اکسیدی………………………………………………………………………. 49

4-5-3- آندایز به روش سخت و نرم……………………………………………………………………………….. 50

4-5-4- آندایز پالسی آلومینیوم……………………………………………………………………………………….. 52

4-6- مکانیسم رشد فیلم متخلخل در حضور میدان……………………………………………………………. 54

4-7- رشد حالت پایدار آلومینای متخلخل……………………………………………………………………………. 56

4-8- قطر حفره……………………………………………………………………………………………………………………….. 57

4-9- فاصله­ی بین حفره­ای…………………………………………………………………………………………………….. 58

4-10- ضخامت دیواره…………………………………………………………………………………………………………….. 59

4-11- ضخامت لایه­ی سدی………………………………………………………………………………………………….. 60

4-12- تخلخل…………………………………………………………………………………………………………………………. 60

4-13- چگالی حفره………………………………………………………………………………………………………………… 61

4-14- رشد خود شکل­یافته و رشد با الگو هدایت شده ی آلومینای متخلخل با

نظم بالا …………………………………………………………………………………………………………………………………….. 62

4-15- آندایز دو طرفه…………………………………………………………………………………………………………….. 65

4-16- بهم زدن محلول حین آندایز……………………………………………………………………………………… 66

عنوان                                                                                                                      صفحه

 

4-17- مراحل پیش آندایز……………………………………………………………………………………………………… 66

4-17-1- چربی­زدایی نمونه…………………………………………………………………………………………….. 66

4-17-2- آنیل کردن نمونه……………………………………………………………………………………………… 67

4-17-3- پالیش کردن نمونه…………………………………………………………………………………………… 67

4-18- مقاومت لایه­ی سدی…………………………………………………………………………………………………… 68

4-19- مراحل پس از آندایز…………………………………………………………………………………………………… 68

4-19-1- حل کردن آلومینیوم پشت نمونه……………………………………………………………………. 68

4-19-2- برداشتن لایه­ی سدی………………………………………………………………………………………. 69

4-19-3- نازک­سازی لایه­ی سدی…………………………………………………………………………………… 70

4-20- ساخت نانوساختارها به­کمک قالب AAO………………………………………………………………… 70

4-20-1- نانونقاط، نانوسیم­ها و نانولوله­های اکسید فلز……………………………………………………….. 72

 

فصل پنجم: روش­های تولید نانوساختارها

5-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………… 74

5-2- فرایند لیتوگرافی و محدودیت­ها…………………………………………………………………………………… 74

5-3- روش­های غیرلیتوگرافی………………………………………………………………………………………………… 75

5-3-1- انباشت بخار فیزیکی(PVD)………………………………………………………………………………. 76

5-3-1- 1- کند و پاش………………………………………………………………………………………………. 76

5-3-1-2- تبخیر پرتوی الکترونی……………………………………………………………………………… 76

5-3-2- انباشت بخار شیمیایی(CVD)…………………………………………………………………………… 77

5-3-3- انباشت سل-ژل…………………………………………………………………………………………………… 77

5-3-4- انباشت الکتروفورتیک (EPD)……………………………………………………………………………. 77

5-3-5- انباشت الکتروشیمیایی……………………………………………………………………………………….. 78

5-3-6- انباشت لیزر پالسی (PLD)………………………………………………………………………………… 78

5-4- روش­های ساخت آرایه­ای از نانوسیم­ها………………………………………………………………………… 79

5-4-1- اصول کلی انباشت الکتروشیمیایی……………………………………………………………………. 79

5-4-2- روش­های مختلف الکتروانباشت…………………………………………………………………………. 80

5-4-2-1- آندایز با ولتاژ مستقیم……………………………………………………………………………… 81

5-4-2-2- انباشت با ولتاژ تناوبی………………………………………………………………………………. 81

5-4-2-3- انباشت با ولتاژ پالسی………………………………………………………………………………. 83

عنوان                                                                                                                      صفحه

 

5-4-3- شرایط تاثیر گزار بر الکتروانباشت……………………………………………………………………… 84

5-4-4- الکتروانباشت آرایه­های نانوسیم چندلایه………………………………………………………….. 85

5-4-5- الکتروانباشت نانوسیم­های نیمه­هادی­………………………………………………………………… 86

 

فصل ششم: روش کار

6-1- تهیه­ نمونه­ها بعنوان قالب ………………………………………………………………………………………… 88

6-1-1- مراحل پیش آندایز……………………………………………………………………………………………… 88

6-1-1-1- انتخاب نمونه­ اولیه………………………………………………………………………………… 88

6-1-1-2- تمیز کردن نمونه……………………………………………………………………………………… 89

6-1-1-3- بازپخت نمونه……………………………………………………………………………………………. 89

6-1-1-4- پالیش کردن نمونه­…………………………………………………………………………………… 89

6-1-2- آندایز نمونه………………………………………………………………………………………………………….. 92

6-1-2-1- سوار کردن نمونه……………………………………………………………………………………… 93

6-1-2-2- خنک کردن نمونه……………………………………………………………………………………. 93

6-1-2-3- آندایز در V130………………………………………………………………………………………. 94

6-1-2-4- آندایز در v86………………………………………………………………………………………….. 95

6-1-2-5- حل کردن آلومینا……………………………………………………………………………………… 95

6-1-2-6- آندایز در 104 و v8/68………………………………………………………………………… 96

6-1-3- مراحل پس از آندایز…………………………………………………………………………………………… 96

6-1-3-1- نازک­سازی نمونه………………………………………………………………………………………………….. 99

6-1-3-2- گشاد کردن حفره­ها………………………………………………………………………………….. 99

6-1-3-3- حل کردن لایه­ی آلومینیوم…………………………………………………………………….. 100

6-1-3-4- باز کردن ته حفره­ها…………………………………………………………………………………. 100

6-2- انباشت در قالب……………………………………………………………………………………………………………… 100

6-2-1- الکتروانباشت به روش مستقیم………………………………………………………………………….. 100

6-2-1-1- آماده ­سازی نمونه جهت انباشت مستقیم……………………………………………….. 100

6-2-1-2- روش کار……………………………………………………………………………………………………. 102

6-2-2- الکتروانباشت به روش تناوبی…………………………………………………………………………….. 102

6-2-2-1- آماده ­سازی نمونه جهت انباشت تناوبی…………………………………………………… 103

6-2-2-2- روش کار……………………………………………………………………………………………………. 103

عنوان                                                                                                                      صفحه

 

6-2-2-2-1- الکتروانباشت نانوسیم­های Sn………………………………………………………. 104

6-2-2-2-2- الکتروانباشت نانوسیم­های Zn………………………………………………………. 106

6-2-2-2-3- الکتروانباشت نانوسیم­های نقره…………………………………………………….. 109

6-2-2-2-4- الکتروانباشت نانوسیم­های Ag/Zn ……………………………………………… 111

6-2-3- الکتروانباشت به روش پالسی……………………………………………………………………………… 113

6-2-3-1- آماده ­سازی نمونه جهت انباشت پالسی…………………………………………………… 113

6-2-3-2- روش کار…………………………………………………………………………………………………… 113

6-2-3-2-1- الکتروانباشت پالسی نانوسیم­های Zn…………………………………………… 113

6-3- آماده ­سازی نمونه­ها جهت تهیه­ تصویر SEM ……………………………………………………. 116

6-4- آماده ­سازی نمونه­ها جهت تهیه­ تصویر XRD…………………………………………………….. 117

6-5- اکسید کردن نمونه­ها……………………………………………………………………………………………….. 118

6-6- مقاومت­سنجی نمونه­ها…………………………………………………………………………………………….. 120

6-6-1- مقاومت­سنجی بدون انحلال لایه­ی سدی…………………………………………………………. 120

6-6-2- مقاومت­سنجی با انحلال لایه­ی سدی از روی کار…………………………………………….. 120

6-6-3- مقاومت­سنجی با انحلال لایه­ی سدی از پشت کار…………………………………………… 121

6-7- تخمین مقدار مقاومت تقریبی تک نانوسیم Zn………………………………………………………….. 125

 

فصل هفتم: بحث و نتیجه گیری

بحث و نتیجه ­گیری……………………………………………………………………………………………………………………. 128

 

فهرست منابع و مأخذ………………………………………………………………………………………………………………… 131

فهرست جدول ها

 

 

عنوان                                                                                                                      صفحه

 

جدول (2-1)  روش­های رایج تولید نانومواد……………………………………………………………………………….. 8

جدول (3-1)  نیمه­هادی­هایی که امروزه مورد استفاده قرار می­گیرند……………………………………… 23

جدول (3-2)  مقاومت ویژه­ی تقریبی مواد مختلف…………………………………………………………………….. 30

جدول (3-3)  انرژی جنبشی و چگالی حالات برای ابعاد مختلف مواد نیمه­هادی………………….. 30

جدول (6-1)  آندایزهای انجام گرفته با اهداف انباشتی و شرایط آن­ها…………………………………… 91

جدول (6-2)  شرایط ولتاژ و فرکانس­ در آزمایش­های انباشت –آندایز انجام شده

در آزمایشگاه برای انباشت قلع…………………………………………………………………………………………………….. 104

جدول (6-3)  خلاصه­ای از آزمایش­های انجام شده جهت تشکیل نانوسیم­های Zn و

شرایط آندایز و انباشت آن­ها………………………………………………………………………………………………………… 107

جدول (6-4)  مقاومت دوسر نمونه­های انباشتی با روکش طلا قبل و بعد از اکسایش…………… 123

 

فهرست شکل ها

 

 

عنوان                                                                                                                      صفحه

 

شکل (2-1)  اساس كار میكروسكوپ الکترونی عبوری……………………………………………………………… 11

شکل (2-2)  نمایی کلی از اجزای اصلی میکروسکوپ الکترونی روبشی………………………………….. 13

شکل (3-1)  چگالی حالات برحسب انرژی الکترون­ها برای سیستم سه بعدی………………………. 28

شکل (3-2)  نمایشی از ابعاد مواد نیمه­هادی و نمودارهای چگالی حالات آن­ها…………………….. 31

شکل (3-3)  تشریح تفاوت بین پراکندگی آینه­ای و پخشی سطح. ………………………………………… 35

سشکل (3-4)  توضیح منشاء پراکندگی مرز-دانه……………………………………………………………………… 36

شکل (3-5)  نمودار اندازه ­گیری شده بصورت تجربی از وابستگی مقاومت ویژه

به عرض سیم ………………………………………………………………………………………………………………………………… 37

شکل (3-6)  نمودار محاسبه شده از وابستگی مقاومت ویژه به عرض سیم بر پایه­

پراکندگی سطح FS ……………………………………………………………………………………………………………………… 39

شکل (4-1)  (الف) ساختار آلومینای آندایز شده­ی متخلخل …………………………………………………… 46

شکل (4-2)  (الف) نمودار رشد اکسید متخلخل در رژیم جریان ثابت (ب) رژیم

پتانسیل ثابت (پ) مراحل جوانه­زنی و رشد حفره­ها در دو رژیم……………………………………………….. 48

شکل (4-3)  نمودار رویهم افتادن فرایندهای رخ داده در طول رشد اکسید متخلخل

تحت رژیم آندایز پتانسیل ثابت……………………………………………………………………………………………………. 49

شکل (4-4)  (الف) طرح پالس استفاده شده در آندایز پالسی با پتانسیل­های UMA

دنبال شده با UHA در مدت زمان­هایMA ז و HAז ………………………………………………………………………… 53

شکل (4-5)  نمودار الگووار توزیع جریان در شروع و گسترش رشد حفره­ها بر

آلومینای آندایزی……………………………………………………………………………………………………………………………. 55

شکل (4-6)  نمایی از حرکت یون­ها و انحلال اکسید در محلول سولفوریک اسید…………………. 57

شکل (4-7)  الف) نمونه­ اولیه­ی AL قبل از الکترپالیش ……………………………………………………… 63

شکل (4-8)  نمایشی از الگودهی سطح آلومینیوم با بهره گرفتن از یک الگوی خارجی………………. 64

شکل (4-9)  تصویر SEM از (a) قالب AAO با الگوی دایره­ای ……………………………………………… 64

عنوان                                                                                                                      صفحه

 

شکل (4-10)  نمایش الگووار مراحل تشکیل ساختار ساندویچی

PAA/AL2O3/PAA …………………………………………………………………………………………………………………… 65

شکل (4-11)  نمایش طرح­واری از تولید مواد نانوساختار با بهره گرفتن از آلومینای

آندیک متخلخل ……………………………………………………………………………………………………………………………… 71

شکل (5-1)  منحنی جریان لحظه­ای فرایند الکتروانباشت و مراحل مکانیسم رشد

نانوسیم­ها. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 81

شکل (5-2)  مراحل تهیه­ آرایه­ای از نانوسیم­ها از طریق الکتروانباشت مستقیم…………………. 82

شکل (5-3)  نمایش دو نوع پالس مربعی و سینوسی برای الکتروانباشت شیمیایی……………….. 84

شکل (5-4)  نمایی از مراحل تهیه­ نانوسیم­های سولفیدی با استفاده

از قالب آلومینای آندیک متخلخل و روش انباشت الکتروشیمیایی متناوب………………………………. 86

شکل (6-1)  دستگاه پانج موجود در آزمایشگاه لایه­نشانی جهت برش ورقه­ی

آلومینیوم به شکل قرص­هایی با قطر cm2/1…………………………………………………………………………….. 89

شکل (6-2)  سمت راست قبل از سوار شدن فلنچ بر روی راکتور و سمت چپ

بعد از سوار شدن آن………………………………………………………………………………………………………………………. 90

شکل (6-3)  نمودار پالیش یک قطعه آلومینیوم در محلول پرکلریک اسید و اتانول

به نسبت حجمی یک به چهار……………………………………………………………………………………………………… 91

شکل (6-4) (الف) چینش سیستم آندایز شامل منبع تغذیه، کسی، نمایشگر رایانه،

سیستم خنک کننده، سیم­های رابط و غیره ……………………………………………………………………………… 92

شکل (6-5)  نمودار جریان، ولتاژ و بار برحسب زمان در آندایز با اسید اکسالیک M3/0

در v130……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 94

شکل (6-6)  نمودار جریان، ولتاژ و بار برحسب زمان در آندایز با اکسالیک M4/0

و سولفوریک M02/0 در V130…………………………………………………………………………………………………. 94

شکل (6-7)  نمودار جریان، ولتاژ و بار در آندایز با مخلوط اسید اکسالیک M05/0

و فسفریک M02/0 با ولتاژ V104 که تا مقدار بار حدود Q3 ادامه یافته است. ………………….. 95

شکل (6-8)  الف) نمودار آندایز v130 و نازک­سازی متعاقب تا v12 (نازک­سازی از

حدود s1850 شروع شده است…………………………………………………………………………………………………… 97

شکل (6-9)  دستگاه قابل برنامه ­ریزی ولتاژ و فرکانس ac/dc مدل EC1000S

موجود در آزمایشگاه لایه­نشانی……………………………………………………………………………………………………… 98

شکل (6-10)  الف) نمونه­ آندایز شده که بر واشر چسبیده شده

(از طرف سطح آندایزی) و واشر نیز به شیشه چسبیده است. ………………………………………………….. 101

نانوبلور­های فلزات نوبل به خوبی خصوصیات پلاسمون­های سطحی جایگزیده را نشان می­دهند. پلاسمون­های سطحی نوسان جمعی الکترون­ها در فلزات می­باشند. هدف از این پایان نامه، بررسی برهم کنش پلاسمون­های ناشی از نانوبلور­های کروی، مکعبی و میله­ای شکل با مولکول­های بدون جذب و مقایسه آن با نتایج تجربی می­باشد. از این خصوصیت می­توان برای ساخت حسگر­های ضریب شکست در ابعادنانو استفاده کرد. برانگیخته شدن پلاسمون­های سطحی جایگزیده، خود را به عنوان یک افزایش قابل توجه در طیف خاموشی نانوبلور، در طول موج تشدید پلاسمونی نشان می­دهد. بنابراین برای بررسی برهم کنش پلاسمون-مولکول، نیازمند بررسی عوامل موثر بر طول موج تشدید پلاسمونی، از طریق طیف خاموشی آن می­باشیم. این کار برای سه نوع نانوبلور معرفی شده انجام و نتایج با نتایج تجربی در دسترس مقایسه شده ­اند. علاوه بر این، این کار برای نانوبلور­ها با لایه­ای بر روی آن، به منظور بررسی تاثیر یک لایه پلیمری یا پروتئینی بر سطح نانوبلور انجام شده است. نتایج به دست آمده نشان می­ دهند که طول موج تشدید پلاسمونی به شکل، ساختار و ابعاد نانوبلور و همچنین ضریب شکست محیط اطراف وابسته می­باشد. برای نانوبلور پوشیده شده نیز ضخامت و ضریب شکست لایه بر روی آن عوامل موثر بر طول موج تشدید پلاسمونی می­باشند

فهرست مطالب

 

عنوان                                                                                                                      صفحه

 

فصلاول: 1

1-1- معرفیکلی: 2

1-1-1- انواعپلاسمونها: 4

1-2- تاریخچه: 6

1-3- کاربردهایپلاسمونیک… 9

فصلدوم: 12

2-1- خواصنوریفلزات.. 13

2-1-1 معادلاتماکسولوانتشارامواجالکترومغناطیسی: 13

2-1-2- مدلدرود-سامرفلد: 16

2-1-3- انتقالبیننواری: 18

2-2- پلاسمونهایانتشاری: 20

2-2-1-موجمحوشونده: 20

2-2-2- پلاریتون-پلاسمونسطحی.. 22

2-3- برانگیختگیپلاریتون-پلاسمونهایسطحی: 26

2-3-1- جفتشدگیبااستفادهازمنشور: 26

2-3-2- جفتشدگیبهوسیلهتوری: 28

2-3-3- برانگیختگیمیداننزدیک: 30

2-4- نانوپلاسمونیک… 31

2-5- حسگرزیستی: 32

2-5-1- ساختحسگرزیستیبااستفادهازپلاسمونسطحیجایگزیده 37

2-5-2- حسگرآنسامبلی.. 38

2-5-3- حسگرتکنانوبلور 38

فصلسوم: 41

3-1- انواعمولکول: 42

3-2- تشدیدپلاسمونیوابستهبهضریبشکست: 44

3-3- جفتشدگیتشدید: 45

3-3- افزایشسطحیپراکندگیرامان(SERS): 48

3-3-1- پراکندگیرامان: 48

3-3-2- افزایشسطحی: 50

3-4- افزایشپلاسمونیفلورسانس: 51

فصلچهارم: 55

4-1- تصحیحمدلدرودبرایابعادنانو. 56

4-2- پراکندگی،جذبوخاموشی.. 59

4-2-1- تقریبدوقطبی: 61

4-2-2- تئوریسطحمقطعنوریبرایپراکندگیامواجالکترومغناطیسی: 62

4-3- تقریبدوقطبیبرایسهشکلنانوبلور 65

4-3-1- پذیرفتاریالکتریکییکذره 65

4-3-2- خواصکلی.. 68

4-3-3- تانسورقطبشپذیری.. 71

4-3-4- محاسبهسطحمقطعخاموشیدرتقریبدوقطبی: 72

4-3-5- ثابتدیالکتریکمتوسط.. 73

4-3-6- تقریبدوقطبیبرایکره: 74

4-3-7- تقریبدوقطبیبراینانومیله: 75

4-3-8- تقریبدوقطبیبرایمکعب: 76

4-4- تئوریمی: 77

4-4-1-بسطموجتختدرهارمونیکهایکرویبرداری: 82

4-4-2- میدانهایداخلیوپراکندهشده: 85

4-4-3- توابعوابستهزاویهای: 87

4-4-4- ضرایبپراکندگی: 88

 

4-4-5- محاسبهسطحمقطع: 90

4-4-6- تئوریمیبرایکرهپوشیدهشده: 91

4-5- اصلهویگنس: 92

4-6- محاسبهسطحمقطعخاموشیبرایاستوانهمحدود. 98

4-6-1- امواجاستوانهای: 98

4-6-2- بسطموجتختدرهارمونیکهایاستوانهایبرداری: 100

4-6-3- پراکندگیازاستوانهمحدودبااستفادهازتقریباستوانهنامحدود. 102

4-6-5- محاسبهسطحمقطعخاموشی: 105

فصلپنجم: 113

5-1: تاثیرساختارنانوبلوربرطولموجتشدیدپلاسمونی.. 114

5-1-1- نانوکره: 115

5-1-2: نانومکعب.. 117

5-1-3- نانومیله. 118

5-2- تاثیرابعادنانوکریستالبرطولموجتشدیدپلاسمونی.. 120

5-2-1- نانوکره 120

5-2-2- نانومکعب: 123

5-2-3- نانومیله. 124

5-3- تاثیرضریبشکستبرطولموجتشدیدپلاسمونی: حساسیتضریبشکست.. 126

5-3-1- نانوکره 127

5-3-2- نانومکعب.. 129

5-3-3- نانومیله. 130

5-4- تاثیرلایهپوشانندهبرطولموجتشدیدپلاسمونی.. 133

5-4-1- تاثیرضخامتلایهپوشانندهبرطولموجتشدیدپلاسمونی.. 134

5-4-2- تاثیرضریبشکستلایهپوشانندهبرطیفخاموشی. 137

5-5- نتایجوپیشنهادات.. 139

5-5-1- نتایج. 139

5-5-2- پیشنهادات.. 141

فهرستمنابع. 142

پیوستI: 150

ABSTRACT. 155

 

 

فهرست جدول­ها

 

 

عنوان و شماره                                                                                                        صفحه

جدول 4- 1:مقادیرnوcبرایمکعب… 77

جدول 5- 1: پارامترهایمدلدرود-سامرفلدبرایفلزاتطلاونقره. 114

جدول 5- 2: مقادیرطولموجتشدیدپلاسمونیبرایدوروشمورداستفادهبرایکرهباقطر 15 نانومتر. 116

جدول 5- 3: مقادیرطولموجتشدیدپلاسمونیشکل 5-2.. 117

جدول 5- 4: مقادیرطولموجتشدیدپلاسمونیبرایشکل 5-3.. 118

جدول 5- 5: مقادیرطولموجتشدیدپلاسمونیبرایدوروشمورداستفادهبرایکرهباقطر 15 نانومتر. 119

جدول 5- 6: مقادیربهدستآمدهبرایشعاعبهینهدرشکلهای (5-7) و (5-8). 123

جدول 5- 7: مقادیرطولموجتشدیدپلاسمونیبراینانومیلهبانسبتطولبهعرضمتفاوتومقایسهبانتایجتجربی.. 126

جدول 5- 8: مقادیرمحاسبهشدهبرایحساسیتضریبشکستبراینانوکرهباقطر 15 نانومتر. 128

جدول 5- 9: مقادیرمحاسبهشدهبرایحساسیتضریبشکستبراینانومکعبباطول 44 نانومتر. 130

جدول 5- 10: مقادیرمحاسبهشدهبرایحساسیتضریبشکستبراینانومیله. 133

جدول 5- 11: مقادیرطولموجتشدیدپلاسمونیبرایکرهومیلهپوشاندهشده. 138

فهرست شکل­ها

 

 

عنوان                                                                                                                      صفحه

 

شکل1‑1: نمودارتعدادمقالاتحاویواژهپلاسمونسطحیدرهرسال.. 7

شکل 2- 1: نمودارقسمتحقیقی (بالا) وموهومی (پایین) تابعدیالکتریکفلزطلا.. 19

شکل 2- 2: سطحمشترکدومحیطباضریبشکستمتفاوت… 23

شکل 2- 3:نمودارمعادلهپاشندگیپلاریتون-پلاسمونسطحیبرایدیالکتریکهواوشیشه. 25

شکل 2- 4: نمودارپاشندگیپلاریتون-پلاسمونسطحیبراینشاندادنچگونگیبرانگیختگیآنهابااستفادهازمنشور. 27

شکل 2- 5: استفادهازمنشوربرایبرانگیختگیپلاریتون-پلاسمونسطحی. 28

شکل 2- 6: استفادهازتوریبرایبرانگیختگیپلاریتون-پلاسمونسطحی.. 29

شکل 2- 7: نمایششماتیکروشبرانگیختگیمیداننزدیک…. 30

شکل 2- 8: نمایششماتیکتولیدپلاسمونسطحیجایگزیده. 31

شکل 2- 9: راست: عملکردحسگربااستفادهازمدولاسیونطولموج. چپ: عملکردحسگربااستفادهازمدولاسیونزاویهای.. 34

شکل 2- 10: اصولساختحسگربرپایهپلاریتون-پلاسمونسطحی. 36

شکل 2- 11: تغییراتطولموجتشدیدپلاسمونینسبتبهضخامتلایهپروتئینی.. 37

شکل 2- 12: نتایجبهدستآمدهبرایحسگرتکنانوبلور. 39

شکل 3- 1: نمودارشماتیکضریبشکستسهنوعمولکولمعرفیشده. 43

شکل 3- 2:طیفخاموشیبرایششنانومیلهبانسبتطولبهعرضمتفاوتوتاثیرمولکولهاینوعدوم. 46

شکل 3- 3: نمودارجابجایپلاسمونیبرحسبفاصلهمولکولازسطحنانوبلور. 47

شکل 3- 4: a)شکلشماتیکپراکندگیرامان. b)تابشاستوکس. c)تابشآنتیاستوکس…. 49

شکل 3- 5:A) نانوآنتنطلایبوتیدرقالبپلاسمابهصورتشماتیک. B) افزایششدتمیدانالکتریکیاطرافنانوآنتن. C) افزایششدتفلورسانسبرحسباندازهگافبوتی   52

شکل 4- 1: شکلشماتیکبرخوردموجالکترومغناطیسیبههدفومیدانپراکندهشدهدرسطحکرهفرضیبهشعاعr. 63

شکل 4- 2:نمایششماتیکتعریفتابعدیالکتریکبرایذرهولایهرویآن.. 73

شکل 4- 3:شکلشماتیکنانومیله. 75

شکل 4- 4: نمودارمقادیرnوcبرایمکعب [84]. 77

جدول 4- 1:مقادیرnوcبرایمکعب… 77

شکل 4- 5: پراکندگیالکترومغناطیسیبوسیلهمنبعJدرداخلحجمفرضی.. 93

شکل 5- 1: منحنیطیفخاموشینانوکرهباقطر 15 نانومتر. 115

شکل 5- 2: منحنیطیفخاموشینانوکرهباترکیباتمتفاوتنقره. 116

شکل 5- 3: منحنیطیفخاموشینانومکعبباترکیباتمتفاوتنقره. 118

شکل 5- 4: طیفخاموشینانومیلهبانسبتطولبهعرض4/2 برایفلزاتطلاونقره. 119

شکل 5- 5: طیفخاموشینانوکرهباشعاع هایمتفاوتبرایفلزاتطلاونقرهبااستفادهازروشدوقطبی.. 121

شکل 5- 6: طیفخاموشینانوکرهباشعاع هایمتفاوتبرایفلزاتطلاونقرهبااستفادهازتئوریمی.. 121

شکل 5- 7: منحنیمقدارببیشینهطیفخاموشینسبتبهشعاعنانوکرهبااستفادهازتئوریمی.. 122

شکل 5- 8: منحنیمقداربیشینهطیفخاموشینسبتبهشعاعنانوکرهباترکیباتمتفاوتطلاونقره. 122

شکل 5- 9: طیفخاموشینانومکعبباابعادمتفاوتبرایفلزاتطلاونقره. 124

شکل 5- 10: طیفخاموشینانومیلهبانسبتهایطولبهعرضمتفاوتبااستفادهازتقریبدوقطبی.. 125

شکل 5- 11: طیفخاموشینانومیلهبانسبت هایطولبهعرضمتفاوتبااستفادهازاصلهویگنس…. 125

شکل 5- 12: طیفخاموشینانوکرهبرایدوضریبشکستمتفاوتبرایمحیط… 127

شکل 5- 13: منحنیجابجاییپلاسمونینسبتبهتغییراتضریبشکستمحیطاطرافبرایمحاسبه. 128

شکل 5- 14: طیفخاموشینانومکعببرایدوضریبشکستمتفاوتبرایمحیط… 129

شکل 5- 15: منحنیجابجاییپلاسمونینسبتبهتغییراتضریبشکستمحیطاطرافبرایمحاسبهحساسیتضریبشکستبراینانومکعب    130

شکل 5- 16: طیفخاموشینانومیلهبرایدوضریبشکستمتفاوتمحیطبااستفادهازتقریبدوقطبی.. 131

شکل 5- 17: طیفخاموشینانومیلهبرایدوضریبشکستمتفاوتمحیطبااستفادهازاصلهویگنس…. 131

شکل 5- 18: منحنیجابجاییپلاسمونینسبتبهتغییراتضریبشکستمحیطاطرافبرایمحاسبهحساسیتضریبشکستبراینانومیلهبااستفادهازتقریبدوقطبی   132

شکل 5- 19:منحنیجابجاییپلاسمونینسبتبهتغییراتضریبشکستمحیطاطرافبرایمحاسبهحساسیتضریبشکستبراینانومیلهبااستفادهازاصلهویگنس     132

شکل 5- 20: طیفخاموشینانوکرهپوشاندهشدهباضخامتهایمتفاوتازلایه. 134

شکل 5- 21: منحنیجابجاییپلاسمونیبرحسبتغییراتنسبتضخامتلایهبهشعاعنانوکرهباشعاع 40 نانومتر. 135

شکل 5- 22: منحنیجابجاییپلاسمونیبرحسبتغییراتنسبتضخامتلایهبهشعاعنانوکرهباشعاعهایمختلفنانوکره. 136

شکل 5- 23: طیفخاموشینانومکعبپوشاندهشدهباضخامت هایمتفاوتازلایه. 137

شکل 5- 24: طیفخاموشینانوکرهپوشاندهشدهباضریبشکست هایمتفاوت… 138

شکل 5- 25: طیفخاموشینانومیلهپوشاندهشدهباضریبشکست هایمتفاوت… 138

مقدمه

 

 

1-1- معرفی کلی: