فهرست مطالب

عنوان                                                                                                         صفحه

چکیده………………………………………………………………………………………………………………….. 1

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………. 3

فصل اول: کلیات

اهداف و انگیزه……………………………………………………………………………………………………………………….        5

1-1.گیاه کرفس……………………………………………………………………………………………………… …7

1-1-1. نام های گیاه………………………………………………………………………………………………. …7

1-1-2. آثار فارماکولوژیکی……………………………………………………………………………………………………….       8

1-1-3. ریخت شناسی…………………………………………………………………………………………………………….        8

1-1-4. ترکیبات شیمیایی………………………………………………………………………………………………………..         8

1-1-5. ترکیبات آنتی اکسیدان………………………………………………………………………………………………….         9

1-1-6. دلایل استفاده از گیاه به عنوان منابع آنتی اکسیدان……………………………………………………………   9

1-1-7. اعمال مهم آنتی اکسیدان ها……………………………………………………………………………. 10

1-1-8. آنزیم های آنتی اکسیدان……………………………………………………………………………….. .10

1-1-8-1.سوپراکسید دیسموتاز (SOD)……………………………………………………………………. 10

1-1-8-2.کاتالاز……………………………………………………………………………………………………. 11

1-1-8-3.گلوتاتیون پراکسیداز(GSH)………………………………………………………………………. 11

1-1-9. پلی فنول…………………………………………………………………………………………………… 12

1-1-9-1-گروه های اصلی ترکیبات فنولی………………………………………………………………….. 13

1-1-10. فلاونوئیدها……………………………………………………………………………………………… 13

1-1-10-1.خواص آنتی اکسیدانی فلاونوئیدها……………………………………………………………… 13

1-1-10-2. شیمی گیاه فلاونوئیدها……………………………………………………………………………. 15

1-1-10-3. آپیژنین……………………………………………………………………………………………….. 16

1-1-10-4. فلاوونوئید ها معمولا به روش های زیر عمل می کنند…………………………………….. 16

1-1-10-5. فارماکودینامی فلاونوئیدها……………………………………………………………………….. 17

1-1-10-6. جهش زایی و سمیّت ژنی مصرف زیاد فلاونوئیدها……………………………………….. 17

1-1-11. رادیکال های آزاد……………………………………………………………………………………… 18

1-1-11-1. استرس اکسیداتیو………………………………………………………………………………….. 18

1-1-11-2. واکنش های رادیکال های آزاد………………………………………………………………….. 20

1-1-11-3. تقسیم بندی انواع رادیکال های آزاد…………………………………………………………… 21

1-1-11-4. انواع گونه های رادیکالی اکسیژن و نیتروژن…………………………………………………. 22

1-1-11-5. روش های مختلف تولید گونه های اکسیژن و نیتروژن……………………………………. 22

1-1-11-6. اثر رادیکال های آزاد بر روی چربی ها………………………………………………………. 23

1-1-11-7. سیستم های مقابله با آسیب رادیکال های آزاد………………………………………………. 23

1-2. کبد………………………………………………………………………………………………………………. 24

1-2-1. ساختمان کبد……………………………………………………………………………………………… 24

1-2-2. تشریح و آناتومی کبد……………………………………………………………………………………. 25

1-2-3. بافت شناسی کبد…………………………………………………………………………………………. 27

1-2-4. سلول های كبدی………………………………………………………………………………………….. 27

1-2-5. نقش سیستم لنفاوی در عملکرد کبد…………………………………………………………………. 30

1-2-6. ترمیم بافت در کبد افراد بزرگسال……………………………………………………………………. 31

1-2-7. اعمال ترشّحی و دفع كبد……………………………………………………………………………….. 31

1-2-7-1. متابولیسم و دفع گزنوبیوتیک ها…………………………………………………………………… 32

1-2-8. متابولیسم کربوهیدرات ها………………………………………………………………………………. 33

1-2-9. متابولیسم لیپید ها………………………………………………………………………………………… 34

1-2-10. اختلال هموستاز در بیماری های کبدی…………………………………………………………… 35

1-2-10-1. آنزیم های رها شده از بافت کبدی بیمار……………………………………………………… 36

1-2-10-2. ویژگی بافتی………………………………………………………………………………………… 37

1-2-10-3. توزیع داخل سلولی آنزیم ها……………………………………………………………………. 38

1-2-10-4. فعایت نسبی در کبد و پلاسما………………………………………………………………….. 38

1-2-10-4. مکانیسم آزاد سازی……………………………………………………………………………….. 39

1-2-10-5. سرعت پاکسازی آنزیم ها از پلاسما…………………………………………………………… 40

1-2-11. انواع بیماری های کبد………………………………………………………………………………….. 40

1-2-11-1. مکانیسم ها و الگو های آسیب………………………………………………………………….. 41

1-2-12. آنزیم آلانین آمینو ترانسفراز (ALT) (GPT) (SGPT) (ALAT)……………………… 42

1-2-13. آنزیم آسپارات آمینوترانسفراز (AST)…………………………………………………………….. 43

1-2-14. آنزیم الكالین فسفاتاز (ALP)……………………………………………………………………….. 44

1-2-15. پروتئین تام……………………………………………………………………………………………….. 46

 

1-2-15-1. میزان پروتئین های خون……………………………………………………………………………. 46

1-2-16. اندازه گیری آلبومین پلاسما……………………………………………………………………………. 48

1-2-17. بیلی روبین پلاسما………………………………………………………………………………………. 48

1-2-17-1. بیلی روبین و انواع آن………………………………………………………………………………. 49

1-2-18. وظایف عملی پروتئین های پلاسما…………………………………………………………………. 49

1-2-19. ساخت پروتئین های پلاسما………………………………………………………………………….. 50

1-2-20. ازت اوره خون…………………………………………………………………………………………. 51

1-2-21. کراتینین………………………………………………………………………………………………….. 51

1-3. تتراکلرید کربن و سمّیت آن……………………………………………………………………………….. 53

1-3-1. مکانیسم ها ی فعال سازی متابولیکی تتراکلرید کربن…………………………………………….. 54

1-3-2. پراکسیداسیون چربی ها…………………………………………………………………………………. 56

1-3-3. نقص در ساخت پروتئین………………………………………………………………………………. 57

1-3-4. به هم خوردن تعادل کلسیم……………………………………………………………………………. 57

فصل دوم: مواد و روش ها

2-1. دستگاه‌ها و لوازم و تجهیزات مورد استفاده…………………………………………………………….. 60

2-2. تركیبات شیمیایی و مواد مصرفی…………………………………………………………………………. 61

2-3.دستگاه پرکولاتور……………………………………………………………………………………………………………62

2-4. روش تهیه عصاره هیدروالکلی گیاه کرفس…………………………………………………………….. 63

2-5. حیوانات مورد استفاده و نحوة ‌نگهداری آنها…………………………………………………………… 65

2-6. گروه بندی حیوانات…………………………………………………………………………………………. 66

2-7. روش دادن عصاره…………………………………………………………………………………………… 68

2-8. روش تجویز دارو……………………………………………………………………………………………. 68

2-9. خونگیری از قلب …………………………………………………………………………………………… 69

2-10. روش تعیین فعالیت آنزیم آسپارتات آمنیوترانسفراز (AST/GOT) و آنزیم الانین آمینوترانسفراز (GPT/ALT)……………… 70

2-11. روش تعیین فعالیت آنزیم الكالین فسفاتاز (ALP)……………………………………………….. 71

2-12. روش تعیین میزان ‌ آلبومین و بیلی روبین در سرم خون………………………………………….. 71

2-12. روش های تجزیه و تحلیل آماری………………………………………………………………………… 73

فصل سوم: نتایج

3-1. نتایج مربوط به غلظت آنزیم  AST در گروه های آزمایشی………………………………………. 75

3-2. نتایج مربوط به غلظت آنزیم  ALT در گروه های آزمایشی………………………………………. 78

3-3. نتایج مربوط به غلظت آلکالین فسفاتاز در گروه های آزمایشی……………………………………. 82

3-4. نتایج مربوط به غلظت آلبومین در گروه های آزمایشی………………………………………………. 85

3-5. نتایج مربوط به غلظت بیلی روبین توتال (T.Billi) در گروه های آزمایشی…………………… 88

3-6. نتایج مربوط به غلظت بیلی روبین مستقیم (D.Billi) در گروه های آزمایشی………………… 91

3-7. مقایسه نتایج مربوط به  وزن موشهای صحرایی در پایان آزمایش در گروه های آزمایشی…… 93

فصل چهارم: بحث و نتیجه گیری

4-1. بحث……………………………………………………………………………………………………………. 98

4-2. نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………….. 107

4-3.پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………. 108

فهرست منابع

منابع فارسی…………………………………………………………………………………………………………. 110

منابع لاتین………………………………………………………………………………………………………………………….112

Abstract…………………………………………………………………………………………………………. 122

فهرست جداول

جدول2 -1: گروه بندی نمونه ها بر اساس مصرف عصاره هیدروالکلی گیاه کرفس و تتراکلرید کربن…………………………………….. 66

جدول 3-1 مقایسه میانگین غلظت آنزیم AST در گروه کنترل و شاهد………………………………………..76

جدول 3-2: اثر تزریق درون صفاقی(IP) عصاره هیروالکلی گیاه کرفس بر میزان غلظت آنزیم آسپارتات آمینوترانسفراز……………………………….. 77

جدول 3-3 : مقایسه میانگین غلظت آنزیم ALT در گروه کنترل و شاهد……………………………………..79

جدول3-4: اثر تزریق درون صفاقی(IP) عصارههیدروالکلی گیاه کرفس بر میزان غلظت آنزیم آلانین آمینوترانسفراز  80

جدول 3-5: مقایسه میانگین غلظت آنزیم آلکالین فسفاتاز در گروه کنترل و شاهد…………………………82

جدول 3-6: اثر تزریق درون صفاقی(IP) عصاره هیدروالکلی گیاه کرفس با مقادیر مختلف بر میزان غلظت آنزیم آلکالین فسفاتاز…………………………….. …..83

جدول 3-7: مقایسه میانگین غلظت آلبومین در گروه کنترل و شاهد…………………………………………….85

جدول 3-8: اثر تزریق درون صفاقی(IP) عصاره هیدروالکلی گیاه کرفس با مقادیر مختلف بر میزان غلظت آلبومین   86

جدول 3-9: مقایسه میانگین غلظت بیلی روبین توتال در گروه کنترل و شاهد………………………………..88

جدول3-10: اثر تزریق درن صفاقی(IP) عصاره هیدروالکی گیاه کرفس با مقادیر مختلف بر میزان غلظت بیلی روبین توتال……………………… 89

جدول 3-11: مقایسه میانگین غلظت بیلی روبین مستقیم در گروه کنترل و شاهد…………………………..91

جدول3-12: اثر تزریق درون صفاقی(IP) عصاره هیدروالکلی گیاه کرفس با مقادیر مختلف بر میزان بیلی روبین مستقیم………………………… 92

جدول 3-13: مقایسه میانگین وزن موش های صحرایی در گروه کنترل و شاهد……………………………94

جدول3-14: اثر تزریق درون صفاقی(IP) عصاره هیدروالکلی گیاه کرفس با مقادیر مختلف بر میزان وزن………………………… 95

فهرست نمودارها

نمودار (3-1): نتایج مربوط به میانگین غلظت آنزیم AST در گروه کنترل و شاهد…………………………76

نمودار (3-2): نتایج مربوط به میانگین غلظت آنزیم AST……………………………………………….. …………78

نمودار(3-3): نتایج مربوط به میانگین غلظت آنزیم ALT در گروه کنترل و شاهد………………………….80

نمودار (3-4): نتایج مربوط به میانگین غلظت آنزیم ALT ……………………………………………………….81

نمودار(3-5): نتایج مربوط به میانگین غلظت آنزیم ALP در گروه کنترل و شاهد……………………….83

نمودار (3-6): نتایج مربوط به میانگین غلظت آلکالین فسفاتاز ………………………………………………………84

نمودار(3-7): نتایج مربوط به میانگین غلظت آلبومین در گروه کنترل و شاهد…………………………………86

نمودار (3-8): نتایج مربوط به میانگین غلظت آلبومین …………………………………………………………………87

نمودار(3-9): نتایج مربوط به میانگین غلظت بیلی روبین توتال  در گروه کنترل و شاهد………………….89

نمودار (3-10): نتایج مربوط به میانگین غلظت بیلی روبین توتال …………………………………………………90

نمودار(3-11): نتایج مربوط به میانگین غلظت بیلی روبین مستقیم  در گروه کنترل و شاهد……………..92

نمودار (3-12): نتایج مربوط به میانگین غلظت بیلی روبین مستقیم ……………………………………………….93

نمودار(3-13): نتایج مربوط به میانگین وزن موش های صحرایی  در گروه کنترل و شاهد……………..95

نمودار (3-14): نتایج مربوط به میانگین وزن موش های صحرایی در پایان آزمایش………………………..       96

فهرست شکل ها

شکل (1-1): گیاه کرفس………………………………………………………………………………………………………………… 7

شکل (1-2-): ساختار فلاونوئیدها…………………………………………………………………………………………..  16

شکل (1-3-): آسیب بافتی توسط رادیکال ها……………………………………………………………………………   21

شکل (1-4): ساختمان هپاتوسیت ها و سلول های کبدی……………………………………………………………     29

شکل (1-5): کبد اندامی است که متابولیسم کربوهیدرات را انجام می دهد……………………………………       34

شکل (1-6): متابولیسم لیپیدها………………………………………………………………………………………………… 35

شکل(2-1):دستگاه پرکولاتور…………………………………………………………………………………………………..63

شکل (2-2): نحوه عصاره گیری………………………………………………………………………….. ………………….64

شکل (2-3): تصویر قفس های نگهداری مو……………………………………………………………………………..   65

شکل (2-4): طرز گاواژ………………………………………………………………………………………………………….          67

شکل (2-5): نحوه تزریق تتراکلریدکربن و روغن زیتون……………………………………………………………..    69

چکیده:

مشکلات استفاده از داروهای شیمیایی و آثار بجامانده از عوارض جانبی بعضی از داروها منجر به فزونی استفاده از گیاهان دارویی شده است. یافتن دارویی موثر در درمان این اختلالات مورد توجه محققین و پزشکان می باشد. گیاه کرفس (Apium graveolens) از خانوادهApiaceae) ) است که در ایران از این گیاه استفاده غذایی می نمایند و بر این باورند که خواص دارویی مفیدی نیز دارد. لذا این مطالعه با هدف بررسی اثرات محافظت کبدی گیاه کرفس بر مسمومیت القایی ناشی از مصرف تتراکلریدکربن (CCl4) درموش های سفید بزرگ آزمایشگاهی نر از نژاد اسپیراگوداولی انجام شد. بنابراین تعداد 40 سر موش به تعداد مساوی به پنج گروه هشت تایی تقسیم شدند. یک گروه به عنوان کنترل و در چهار گروه دیگر توسط CCl4  سمیت کبدی (هپاتوتوکسیک) ایجاد شد. از این چهار گروه، یک گروه به عنوان شاهد و در سه گروه دیگر روزانه به ترتیب 200، 400 و 600 میلی گرم به ازاء هر کیلو گرم وزن حیوان از عصاره هیدروالکلی کرفس به صورت دهانی (گاواژ) داده شد. چهل روز بعد از شروع مطالعه در کلیه گروه ها آنزیم های آلانین آمینوترانسفراز (ALT)، آسپارتات امینوترانسفراز (AST) و آلکالین فسفاتاز (ALP) و همچنین غلظت های سرمی آلبومین، بیلی روبین توتال و مستقیم که از شاخص های آسیب های کبدی هستند اندازه گیری و با بهره گرفتن از آزمون آماری ANOVA و T-testتجزیه و تحلیل گردید. تزریق درون صفاقی تتراکلریدکربن باعث افزایش فعالیت های AST ,ALT ,ALP و کاهش غلظت آلبومین و افزایش غلظت بیلی روبین توتال و مستقیم در مقایسه باگروه کنترل شد. مصرف عصاره گیاه کرفس سبب گردید این فاکتور به طور معنی داری(05/0P≤) به وضعیت نرمال نزدیک شود. نتایج حاصل از این مطالعه نشان می دهد عصاره هیدروالکلی گیاه کرفس در برابر آسیب های کبدی ایجاد شده توسط تتراکلریدکربن دارای اثرات محافظتی است، که احتمالاً بواسطه اثر آنتی اکسیدانی ترکیبات پلی فنلی آن در مهار فعالیّت CCl4 و