بخش سوم؛ روابط خانواده در دوره‌ نوجوانی و نقش آن در تعارضات

خانواده یک سازمان اجتماعی کوچک است که روابط اعضای آن، به ویژه روابط والدین با فرزندان، مهم‌ترین عنصر شکل دهنده این سازمان است. رشد مطلوب و سالم فرزندان در تمام ابعاد مرهون ارتباط مؤثر و مطلوب والدین با فرزندان است. تحلیل‌های نظری و تجربی بسیاری به ارتباط مؤثر والدین با فرزندان اختصاص دارد که برای آن اهمیت و ارزشی خاص قائل شده‌اند. از سویی دیگر مطالعات فراوانی به تأثیر کیفیت رابطه‌ والد- فرزند بر هریک از اعضای خانواده به عنوان یک رابطه‌ دو جانبه توجه ‌داشته‌اند.

بدیهی است زندگی از دوران بلوغ آغاز نمی‌شود بلکه در طی سال‌های کودکی شکل می‌گیرد ‌و کودک فرا می‌گیرد که چگونه با محیط اطراف خود و با اشخاص دیگر ارتباط احساسی برقرار کند. کودکانی خوشبخت هستند که در خانواده هایی با ثبات به سر می‌برند و ارتباط نزدیکی بین والدین و آنان وجود دارد. در خانواده هایی که آرامش و ثبات برقرار است؛ روابط نزدیک والد- فرزندی وجود دارد و والدین با فرصت‌های بی شماری که برای فرزندان خود فراهم می‌کنند زمینه لازم را برای زندگی موفقیت آمیز فرزندان تدارک می‌بینند.

روابط والدین- نوجوان از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا این رابطه زمینه اصلی برای اجتماعی شدن کودکان محسوب می‌شود (آقا محمدیان، ۱۳۸۶). از سوی دیگر، احتمال زیادی وجود دارد که نوجوانان نسبت به مراقبانی که رابطه‌ گرم و صمیمی‌ای با آن‌ ها دارند در مقایسه با اشخاصی که از آن‌ ها انتقاد می‌کنند ارتباط ‌نزدیک‌تری برقرار کنند و از این اشخاص طلب یاری کنند (روگر، مالکی و دماری^[۴۸]، ۲۰۰۸). بررسی­ های صورت گرفته بر شرایط دوره نوجوانی نشان می­دهد که روابط با والدین پیش‌بینی کننده بهتری برای رضایتمندی از زندگی نوجوانان محسوب می‌شود. با این وجود نوجوانان اغلب دیدگاهی منفی نسبت به عملکرد خانواده به ویژه والدین خود دارند (آقا محمدیان، ۱۳۸۶).

نحوه ارتباط نوجوان با پدر، مادر، خواهران و برادران و همچنین نوع الگوهای تربیتی والدین در بروز مشکلات رفتاری دختران مؤثر هستند. ویژگی استقلال طلبی نوجوان در ارتباط با والدین نیز اغلب به شکل تعارض جلوه گر می‌شود. نوجوان از والدین خود انتقاد می‌کند و محبت آنان را لوس بازی می‌داند، بیشتر تمایل دارد به والدینش از دید دوستان و همسالان نگاه کند که در نتیجه ممکن است برای آن‌ ها مشکلاتی را به وجود آورد (احمدی، ۱۳۸۷). کانون خانواده‌ای که بر اثر تعارض و جدال بین اعضای آن، آشفته است محیط امن روحی و روانی که در خانواده باید وجود داشته باشد را از اعضای آن می‌گیرد و باعث به وجود آمدن مشکلاتی برای همه می‌شوند. اگر با تعارض به وجود آمده در بین اعضای خانواده به درستی برخورد شود به رشد رابطه بین اعضای خانواده کمک می‌کند ولی اگر طرفین درگیر در تعارض نحوه برخورد با تعارض را ندانند؛ نه تنها مشکل موجود رفع نخواهد شد بلکه به تداوم رابطه هم آسیب می‌رساند (مرادی و ثنایی، ۱۳۸۵).

الگوی سیستم‌های خانواده چارچوب قابل توجهی را برای بررسی تعامل‌ها و روابط در خانواده فراهم می‌کند. در حالی که فروید^[۴۹] و اریکسون خانواده را به صورت مجموعه‌ای از افراد در نظر گرفتند، این الگو خانواده را به صورت سیستم‌های چندگانه روابط با تغییر یافتن نقش‌ها و ارتباط‌ها در نظر می‌گیرند. هر رابطه درون یک خانواده از ثبات برخوردار است و مبادلات ویژه‌ای بین ویژگی‌های مشترک، تعاملات و الگوهای ارتباطی وجود دارد (کارتر و مک کولدریک و ویت بوورن^[۵۰]، ۲۰۰۸). بر اساس الگوی سیستم‌های خانواده، مهم‌ترین تغییر در شخص یا روابط او نشان دهنده وجود سیستم خانواده است. نوجوانان در دوران بلوغ با ارزش‌ها، نقش‌ها و سیستم ارتباطی خانواده خود درگیر هستند. نوجوانان بیش از کودکان کم سن و سال، تمایل دارند تا فرصت‌هایی را برای تصمیم ­گیری درباره خود و پافشاری بر تصمیم‌هایشان داشته باشند تا از طریق آن بتوانند به خودگردانی دست یابند. الگوی سیستم‌های خانواده کمک می‌کند تا نقش عواملی نظیر عدم رضایت در میانسالی و تعارضات مربوط به زناشویی را دریابیم و نسبت به روابط و تعارضات والدین- نوجوان آگاه شویم(آقامحمدیان، ۱۳۸۶).

مشکلات رفتاری همچون، پرخاشگری، ‌بزهکاری و سایر مسائل… نمایانگر اختلالاتی در روابط بین والدین و نوجوان است. از آنجا که دلبستگی به خانواده ارتباط معکوسی با دلبستگی به همسالان ناهنجار دارد، هر قدر نوجوان به دلیل احساس تعلقی که در خانواده از آن محروم است، به گروه همسالان جذب شود، خانواده بیشتر او را از خود طرد می‌کند و در نتیجه نوجوان بیشتر جذب همسالان ناهنجار خواهد شد. در عین حال، درون خانواده، چرخه‌ای بی حاصل ایجاد می‌شود. هر قدر نوجوان بیشتر از قواعد و محدودیت‌های اعمال شده از سوی والدین سر باز زند، والدین بیشتر در جهت کنترل نوجوان تلاش می‌کنند. این تلاش‌ها برای کنترل نوجوان، بیشتر سبب آزردگی او می‌شود و مشکل را تشدید می‌کند، زیرا نوجوانان بیشتر احساس می‌کند که او را درک نکرده اند و به سمت گروه همسالان ناهنجار کشیده می‌شود. این مبارزه برای به دست آوردن قدرت آنچنان تشدید می‌شود که منجر به جدایی و فاصله‌ای غیر قابل برگشت در رابطه می‌شود. در نتیجه نوجوان خانواده را ترک می‌کند و زود از آنان جدا می‌شود. والدین هم با درماندگی از او کنار می‌کشند یا او را از خانواده جدا می‌کنند. به عبارتی این چرخه را می‌توان بدین صورت نشان داد:

وابستگی ضعیف به والدین

معاشرت با همسالان ناهنجار

نوجوان درگیر رفتار مشکل زا می‌شود

والدین نوجوان را طرد یا کنترل می‌کنند

نوجوان احساس می‌کند که والدین با او بدرفتاری کرده‌اند؛

و در برابر تلاش‌های آنان برای کنترلشان مقاومت می‌کند.

مشتری مداری بر روی کشف و برآوردن نیازهای خرید مشتریان در حالی که بهترین منافع در ذهن آن ها حفظ می شود، تمرکز دارد. فروشندگانی که فروش محور بوده اند، نتایج کوتاه مدت فروش را بر دستیابی به نتایج بلندمدت مثل وفاداری مقدم دانسته. به طور کلی مدیریت می‌تواند اثر مثبت (با دادن هدایای ویژه به فروشندگان، مشارکت در تصمیمات و …) و یا اثر منفی بر روی مشتری مداری فروشندگان داشته باشد. بدون شک، فروشندگان با گرایش مشتری مداری به عنوان منابع پر ارزش برای خلق مزیت رقابتی شرکت ها شناخته می‌شوند. ایشان می‌توانند شبب افزایش رضایت مشتری، وفاداری مشتری و نیز بهبود عملکرد فروش گردند (Menguc and Boichunk, 2012).

۲-۳-۶) اشکال و دیدگاه های متفاوت به مشتری گرایی

محققان میان سه شکل از مشتری گرایی تمایز قایل شده اند. دیدگاه اطلاعات محور، مشتری گرایی را موجود بودن اطلاعات مشتری و میزانی که اطلاعات درباره نیازهای مشتریان جمع‌ آوری و تحلیل می شود، درنظر می‌گیرد. دیدگاه مبتنی بر فرهنگ و فلسفه ی فراتر از دیدگاه اول به مشتری گرایی می نگرد. مشتری گرایی در این دیدگاه مبتنی بر وجود عناصر خاص در فلسفه ی کلی سازمان همچون ارزش ها، هنجارها و عقاید است. ‌بنابرین‏ مشتری گرایی در این دیدگاه بخشی از فرهنگ شرکت است و نه فقط در باورها و عقاید سازمان مشخص می شود. بلکه در رفتار کارکنان در ارتباط با مشتریان نیز آشکار می شود. شکل و دیدگاه سوم مشتری گرایی مبتنی بر خدمت و تعامل می‌باشد که عمدتاً کیفیت خدمات ارائه شده را تعیین می‌کند. این دیدگاه نسبت به دو دیدگاه دیگر متفاوت است. در حالی که دو دیدگاه اول مشتری گرایی را از دیدگاه و نقطه نظر سازمان بیان می‌کند، دیدگاه مبتنی بر خدمت و تعامل مشتری گرایی را از دیدگاه مشتریان بیان می‌کند. مشتری گرایی به معنای تمایل یا زمینه موجود در کارکنان در جهت ارضای نیازهای مشتریان در هنگام کار می‌باشد. داناوان^[۳۸] و همکاران (۲۰۰۴)، مشتری گرایی را به دو بعد تقسیم نموده اند. بعد نیاز، نشان دهنده باورهای کارکنان درباره توانایی هایشان در ارضای نیازهای مشتریان است و بعد لذت، نشان دهنده ی این است که تا چه حد و میزانی تعامل و خدمت رسانی به تعامل و خدمت رسانی به مشتریان برای کارکنان لذت بخش است. داناوان و همکاران (۲۰۰۴)، معتقدند که وجود هر دو بعد برای درک کامل توانایی ها و انگیزه های کارکنان درجهت خدمت رسانی به مشتریان ضروری است (زارعی و همکاران، ۱۳۹۰).

۲-۳-۷) مشتری مداری و تکریم ارباب رجوع

رضایت مشتری را می توان پیش شرط تمام موفقیت های بعدی سازمان معرفی نمود. امروزه توجهات روزافزون به خواسته های مشتریان، بسیاری از مؤسسات را مجبور به بهبود و ارتقای ارتباطات با مشتریان نموده است. مشتری کسی است که نیازش (کالا و خدمات) را خودش تعریف می‌کند و حاضر است بابت ارزشی که برای آن متصور است، هزینه مناسبی بپردازد. ارباب رجوع مثل مشتری حالت تعاملی و طرفینی ندارد، بلکه خدمات یک جانبه را شامل می شود که در آن فروشنده ها (ارائه کنندگان کالا و خدمات) اطلاعات بیشتری نسبت به موضوع معامله دارند اما خریدار (دریافت کننده) نمی تواند به سادگی آن اطلاعات را به دست آورد، در حالی که سخت به آن نیازمند است. نکته ی مهم اینکه در اکثر موارد امکان دارد ارائه کننده کالا یا خدمت احساس هیچگونه منفعت و یا حداقل نفع را در این معامله داشته، لذا با میل و رغبت کامل در این معامله با ارباب رجوع شرکت نداشته باشد. مانند: خدمات درمانی، علمی، آموزشی و پرورشی. مشتریان را از جنبه‌های مختلف مثل میزان رضایت، نوع رفتار، قدمت ارتباط و غیره تقسیم بندی می نمایند که از جمله آن ها تقسیم به مشتریان داخلی و خارجی است. مشتری داخلی شامل کارکنان سازمان و مشتری خارجی سایر افراد و مؤسسات خارج سازمان ا شامل می شود. اصول و مبانی طرح تکریم از نظر تئوریکی بر جلب رضایت ارباب رجوع و تامین منافع او استوار است. طوری که در همه حال منافع ارباب رجوع بر منافع کارکنان و مؤسسه‌ ارجح است و کارکنان موظف و بلکه مجبورند در این راستا گام بردارند. چرا که احساس می‌کنند به صورت محسوس و نامحسوس توسط بازرسانی از کمیته های ویژه طرح تکریم زیر نظر مدیران مؤسسه‌ و بلکه مقاماتی بالاتر نظارت و کنترل می‌شوند و توسط ارباب رجوع نیز به راحتی مورد بازخواست قرار می گیرند. لذا کارمندان با احساس نظارت و بازرسی مداوم و توقعات روزافزون و گاها غیرمنطقی ارباب رجوع که در تعامل با آن ها و ارائه خدمات نفع چندانی غیر از حقوق و مزایایی که طبق مقررات از مؤسسه‌ دریافت می‌کنند عایدشان نخواهد شد، روز به روز ناراضی تر می‌شوند و امکان بروز خلاقیت و شکوفایی استعدادهای آن ها در راستای ارائه خدمات با کیفیت مستمر به حداقل خواهد رسید (لطیفی و محمودی فر، ۱۳۸۵).

منظور از حریم خصوصی ، قلمرویی از زندگی اشخاص است که به هیچ وجه مایل نیستند دیگران بدون اجازه آن ها وارد این قلمرو شوند یا از آن آگاهی پیدا کنند . به دیگر سخن ، آن بخش از زندگی اشخاص که آگاهی دیگران از آن به لحاظ کمیت و کیفیت در اختیار خود اشخاص می‌باشد حریم خصوصی نام دارد . ( انصاری ، ۱۳۸۱ ، ۳۹ )

حریم خصوصی مفهومی است ، زادۀ نوگرایی و تجدید نظر در روابط انسانی از یک طرف و مقاومت در برابر پیشرفت های روز به روز تکنولوژی از طرف دیگر .

حریم خصوصی یکی از مصادیق آزادی های عمومی می‌باشد . آزادی در زندگی و خصوصی یعنی مصون بودن شخص از دخالت دیگران در امور خانوادگی و کاری و نیز مصون بودن از تفتیش و تجسس دربارۀ وضع جسمانی و احوال شخصی و سایر امور او . استراق سمع گفتگوهای خصوصی فرد و ثبت آن به وسیله ضبط صوت و غیره و یا گرفتن عکس شخص و یا مونتاژ آن بدون اجازه او و انتشار آن ، مداخله در زندگی خصوصی فرد است که عرفاً ، شرعاً و قانوناً ممنوع اعلام شده است .

در کنگره حقوق ‌دانان که در ۱۹۷۷ در استکهلم منعقد شده کنگره احترام زندگی خصوصی را برای سعادت بشر لازم می شمارد و از آنان تعریف جامعی به دست می‌دهد که حائز اهمیت است . در قطعنامه های این کنگره چنین آمده است :

حق زندگی حق فرد است ، که زندگی بکند همان‌ طور که قصد دارد و حمایت بشود در مقابل :

الف – هر گونه مداخله در زندگی خصوصی خانوادگی و داخلی او .

ب – هر گونه تعرض به سلامت جسمی یا روحی و به آزادی اخلاقی یا مصنوعی او .

ج – هر گونه تعرض به شرافت و شهرت او .

د – هر گونه تفسیر مضری که از گفته ها و اعمال او بشود .

ه – افشای بی موقع امور ناراحت کننده مربوط به زندگی خصوصی او .

و – استفاده از اسم او ، هویت و عکس او .

ح – هر گونه فعالیت به منظور جاسوسی کردن دربارۀ او .

ط – توقیف مکاتبات او .

ی – استفاده با سوء نیت از مخابرات کتبی یا شفاهی او .

ک ـ افشای اطلاعاتی که او داده یا گرفته برخلاف قاعده حفظ اسرار مربوط به شغل و حرفه شخص.

( یزدانی ، ۱۳۸۹ ، ۶۸ )

حریم خصوصی افراد در ارتباطات اینترنتی و در فضای سایبر به ویژه از طریق شنود اطلاعات شخصی آن ها در اینترنت نقض می شود . همچنین دسترسی غیرمجاز سایرین از طریق ارتباط اینترنتی به اطلاعات شخصی افراد مصداق دیگر نقض حریم خصوصی از طریق شبکه مذکور می‌باشد . فردی که به اطلاعات خصوصی دیگری نظیر نامه های شخصی ، فیلم ها یا عکس های خانوادگی دسترسی پیدا ‌کرده‌است آن ها را در اینترنت در دسترس عموم قرار می‌دهد . در این فرض ، عمل فرد مذکور همانند انتشار همان اطلاعات در یک روزنامه و تابع احکام آن است .

( انصاری ، ۱۳۸۱ ، ۴۱ )

لیکن در مجموع می ‌توان بیان نمود :

حریم خصوصی یعنی فرد آزادانه حق داشته باشد در خلوت خود اطلاعات مربوط به امور زندگی‌اش را پنهان نموده و بر آن کنترل داشته و مانع دسترسی دیگران ‌به این اطلاعات گردد و تصمیم بگیرد که چه وقت و تا چه حد این اطلاعات را به دیگران منتقل نماید .

(www.momtaznews.com )

گفتار دوم : حوزه های گوناگون حریم خصوصی

حریم خصوصی نیز مانند سایر موارد دارای حوزه های گوناگونی است که هر حوزه به طور جداگانه و از دریچه و دیدگاه خود ‌به این منظر می نگرد . حریم خصوصی را می توان در سه حوزۀ مجزا ولی مرتبط مورد بررسی قرار داد ، که عبارتند از :

۱ . حریم خصوصی ارضی :

این حوزه از حریم خصوصی در برگیرنده یکی از ابتدایی ‌ترین و سنتی ‌ترین اشکال حق افراد بر لزوم محترم و مصون بودن از تعرض منازل مسکونی است . در باب حریم خصوصی اشخاص در منزل و اماکن تحت تصرف آن ها ، اختلاف نظر قابل توجه میان اهل فن به چشم نمی‌ خورد . این حق ریشه در حقوق اساسی افراد و همچنین حقوق بشر دارد و از فروع اصل کلی آزادی افراد در انتخاب مسکن و مصونیت از هر گونه تعرض است . مبنای این حق آن است که مسکن افراد و به تبع آن سایر اماکن مشابه نهان‌ ترین نهان خانه ایشان بوده و اگر حقی برای افراد دایر بر پوشیده نگاه داشتن ابعاد شخصی و اسرار خود ، به رسمیت شناخته شده است ( که چنین نیز هست ) هیچ مکانی مناسب تر از مسکن برای اعمال این حق وجود ندارد البته این حق نیز همچون همه اشکال حق ، تنها به عنوان اصل ، پذیرفته شده است . و نفوذ و اعتبار آن منافاتی با اعمال پاره‌ای استثناهای خاص و قانونی ندارد . از جمله این استثناها می‌ توان به امکان تفتیش و بارزسی از قبیل اجرای حکم مقام صلاحیتدار و قضایی ، بازدید محل برای مسائل مالیاتی و عوارض قانونی و یا بهداشت محیط کار و مواردی چون جرم مشهود و امثال آن اشاره کرد .

در خصوص وضعیت داخلی در این باب باید خاطر نشان کرد که هرچند قانون جامع و خاص در این حوزه تاکنون به تصویب نرسیده است لیکن از یکسو پاره‌ای آموزه‌ های دینی بر این حق در جامعه ما بدیهی تلقی شده و اجرا می‌ گردد و از سوی دیگر برخی متون قانونی به صورت کلی و گذرا برخی ابعاد این حق را مورد حمایت قرار داده‌اند از آن جمله می‌ توان به اصل ۲۲ قانون اساسی و مادۀ ۱۰۴ قانون آیین دادرسی دادگاه‌ های عمومی و انقلاب در امور کیفری مصوب ۱۳۷۸ و همچنین مقررات قانون مجازات اسلامی در باب هتک حرمت منازل و املاک غیر مصوب ۱۳۷۵ اشاره نمود ، اصل مصونیت این اماکن از هر گونه تعرض با قید برخی استثنائات مقرر شده است . به نظر می‌ رسد تدوین قانون جامع حمایت از حریم خصوصی اشخاص در منازل و اماکن خصوصی ضرورتی انکار ‌ناپذیر است . ( نوری و نخجوانی ، ۱۳۸۳ ، ۳۲ )

که در فصل گذشته به طور مفصل به تفسیر مواد قانونی مذکور در این زمینه پرداختیم .

۲ . حریم خصوصی اطلاعاتی :

این حوزه از مباحث مربوط به حریم خصوصی که در برخی نظام‌ های حقوقی تحت عنوان حمایت داده‌ ها مورد بررسی قرار می‌گیرد در برگیرنده قواعد حاکم بر پردازش داده‌ ها و اطلاعات مربوطه به اشخاص است . منظور از پردازش ، هر گونه تحصیل ، نگهداری ، سازماندهی ، ذخیره، هک و اصلاح ، افشا ، انتقال ، انتشار و اقدامات مشابه در خصوص داده‌ ها است . با این تعاریف روشن می‌شود که برخلاف تصور رایج اصل مباحث این حوزه‌ فی نفسه ارتباطی به ظهور فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی نداشته و پیش‌ تر نیز امکان نقض این حق به صورت بالقوه و حتی بالفعل وجود داشته است ، لیکن پیدایش این فناوری‌ ها موجب تسهیل و ترویج این قبیل اعمال در مقیاسی فوق تصور ، صورت گردید . و از همین رو جامعه امروز بیش از پیش نگران سوء استفاده‌ های احتمالی از اطلاعات خصوصی اشخاص است .

همچنین باید دانست که منظور از اطلاعات خصوصی در این مبحث لزوماًً اطلاعات سری دارای ماهیت محرمانه نیست بلکه هر گونه اطلاعات مربوط به اشخاص از جمله اطلاعات مربوط به علایق ، سلایق و اطلاعات مربوط به منابع مالی و اطلاعات مربوط به نیازهای شخصی ، اعتقادات ، خصوصیات فردی وابستگی ‌های قومی ، نژادی ، هویت فرهنگی و به طور کلی هر قسم اطلاعاتی که بالقوه قابل استناد به ضرر شخص موضوع اطلاعات یا حداقل بهبود اشخاص دیگر باشند را شامل می شود . ( ایمانی ، ۱۳۸۲ ، ۸۲ )

۳ . حریم خصوصی ارتباطاتی :

• • متغیرهایی که بر تقاضای کل و در نتیجه بر فروش و درآمد بنگاه ها اثرگذارند، مانند حجم نقدینگی، هزینه های دولت و ارزش افزوده بخش‌های مختلف اقتصاد.

• • متغیرهایی که از سمت اقتصاد بین الملل بر اقتصاد داخلی تأثیرگذارند مانند درآمد ناشی از صادرات و نرخ ارز. در حالی که درآمدهای صادراتی بر جریانات نقدی بنگاه مؤثر است، تغییرات نرخ ارز می‌تواند درآمدها و هزینه های بنگاه ها را تحت تأثیر قرار دهد.

• متغیرهایی که وضعیت ثبات فضای اقتصادی و فضای کسب و کار را نشان می‌دهد و می‌تواند بر بازدهی اوراق بهادار تأثیر گذار باشد مانند شاخص قیمت کالاها و خدمات مصرفی یا نرخ تورم.

عملکرد بازارهایی که می‌توانند جانشین بازار بورس باشند مانند بازار مسکن، بازار سکه و طلا و بازار دارایی‌های واقعی)نصرالهی و همکاران،۹۱،۱۳۹۰).

نرخ ارز

نرخ مبادله ارز

نرخ ارز ، یک متغیر کلیدی و مهم اقتصادی در سیاستگزاری ها قلمداد می شود، تا جایی که گروهی ازکارشناسان بخصوص در کشورهای درحال توسعه ، از این متغیر به عنوان لنگر اسمی یاد می‌کنند(ختائی وغربالی مقدم،۴،۱۳۸۴).

نرخ مبادله ارز هزینه مبادله پول رایج یک کشور با پول رایج کشور دیگر است. مثلا اگر برای تعطیلات به انگلستان بروید باید هزینه هتل، غذا، حق ورود، سوغاتی و سایر مخارج را برحسب پوند انگلیس پرداخت کنید. چگونه می‌توانیم بر اساس نرخ مبادله خرید و فروش کنم؟ (سایت^[۱۸])

همان‌ طور که از مثال فوق می توانید دریابید نرخ مبادله ارز در نوسان است از آنجا که ارزش یک پول رایج در برابر دیگری افت و خیز دارد بازرگانان تصمیم می گیرند برای کسب سود خرید و فروش ارز انجام دهند. مشتریان خرد نیز در این بازار عمدتاً به عنوان تماشاچی شرکت می‌کنند و امیدوارنداز تغییرات در نرخ‌های ارز سود ببرند(همان منبع)

نرخ مبادله ارز می‌تواند به یک از این سه راه خرید و فروش شود:

1. 1. در یک بازار بورس که تحت نظارت کمیسیون تجارت سلف های جنسی(کالا) (CFTC) قرار دارد.اغلب بورس تجاری ،سلف های ارزی و حق خرید هایی برای محصولات سلف ارائه می‌دهد.سلف های ارزی وحق خریدهای معامله شده در بورس یک بازار ثانویه سیال را برای قراردادها با یک اندازه واحد،یک تاریخ انقضای ثابت وتهاترتمرکزیافته ارائه می‌دهند.

1. 1. در یک بازار بورس که تحت نظارت کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) قرار دارد. مثلا بورس سهام فیلادلفیا حق خریدهایی را برای ارز ارائه می‌دهد (یعنی حق نه الزام به خرید یا فروش یک ارز در یک نرخ معین در یک زمان خاص) حق خرید های ارزی معامله شده در بورس مشخصاتی مشابه با سلف ها و حق خرید های معامله شده در بورس دارند (مثلا یک بازار ثانویه سیال با یک اندازه معین یک تاریخ انقضای ثابت و تهاتر تمرکز یافته)

1. در خارج از بورس که بازار آزاد (OTC) نیز خوانده می شود. یک مشتری خرد مستقیما با یک طرف مقابل معامله می‌کند و هیچگونه بورس یا اتاق تهاتر مرکزی برای پشتیبانی این معامله وجود ندارد(سایت^[۱۹])

نقش بانک مرکزی بر نرخ مبادله ارز

مداخله در بازار ارز خارجی هر گونه معامله از سوی یک نماینده رسمی دولت است که برای تاثیر گذاری بر ارزش نرخ مبادله یک ارز می‌باشد. در اغلب کشورها عملیات مداخله توسط مقامات پولی انجام می‌شوند اگرچه تصمیم برای مداخله اغلب می‌تواند توسط مقامات در وزارت امور مالی یا وزارت خزانه داری نیز بسته به کشور مورد نظر اتخاذ شود. در عمل بانک‌های مرکزی مداخله را به صورت دقیقتر به عنوان هر گونه خرید یا فروش رسمی دارایی‌های خارجی در برابر دارایی‌های داخلی در بازار بورس خارجی تعریف می‌کنند (دومینگز،۱۶۴،۱۹۹۸).

اگرچه هر بانک مرکزی مجموعه روش های ویژه خودش را دارد، عملیات مداخله عموما در بازار واسطه ها انجام می‌شوند. در دوره های مداخله عمده دولت اغلب تصمیم می‌گیرد به صورت همزمان با دفتر ارز خارجی چندین بانک خارجی بزرگ مستقیما معامله کند تا به حداکثر تاثیر دست یابد.همانندهرمعامله ‌دیگر براساس ارز خارجی، خریدوفروشهای مربوطه اغلب رسما ناشناس هستند.اما اغلب بانک‌های مرکزی روابطی را با تاجران برقرار کرده‌اند که به آن ها اجازه می‌دهد طی همان دقایق اولیه معامله اولیه بازار را از حضورشان مطلع کنند یا عملیات مداخله شان را مخفیانه نگاه دارند( دومینگز^[۲۰]وفرانکل،۱۹۹۳)

در عین حال هیچیک از بانک‌های مرکزی داده های عملیات مداخله معاصر را به صورت سیستماتیک انتشار نمی کنند.اما عملیات مداخله روزانه به فراوانی در روزنامه ها و روی سرویس‌های خبری آن لاین انتشار می‌یابند.‌بنابرین‏ اگرچه داده های مداخله معاصر از طریق منابع رسمی در اختیار نیستند، منابع داده غیر رسمی متعددی وجود دارند(همان منبع ،۱۹۹۳)

مداخلات محرمانه یا مداخلاتی که بانک‌های مرکزی تصمیم می گیرند به عموم اعلان نکنند در داده های رسمی بانک‌های مرکزی متمایز نشده اند اما با مقایسه داده های تاریخی رسمی بنا با گزارش‌های فعالیت‌های مداخله که در مطبوعات تجاری انتشار یافته اند تقریبا می توان محرمانه بودن آن ها را استنتاج کرد. اگرچه گاهی ممکن است تاجران بدون انتشار اطلاعات در مطبوعات مالی بدانند که بانک‌های مرکزی در حال مداخله هستند این حسابداری نسبتا محافظه کارانه برای مداخله گزارش شده نشان می‌دهد که بخش قابل توجهی از مداخله اخیر محرمانه نبوده است. (دومینگز^[۲۱]،۱۶۵،۱۹۹۸)

دومینگز(۱۹۹۸)درتستهای تجربی خودمداخلات محرمانه وگزارش شده را ازهم متمایز ‌کرده‌است تا بررسی نماید، آیا متمایز سازی در رگرسیونهای بی ثباتی تاثیر مهمی دارد یا خیر. صرفنظر از اینکه اقدامات مداخله به اطلاع عموم برسند یا خیر،عملیات مداخله می‌توانند بر مبنای پولی داخلی تاثیر بگذارند.عملیات مداخله غیر استریلیزه شامل تغییر در مبنای پول داخلی هستند. آن ها مشابه با عملیات بازاز آزاد هستند با این استثناء که دارایی‌های خارجی خرید و فروش می‌شوند نه داخلی. عملیات مداخله استریلیزه شامل یک معامله خنثی کننده بر اساس دارایی‌های داخلی هستند، که اندازه اولیه مبنای پولی را احیا می‌کند(دومینگز،۱۶۴،۱۹۹۸).

آلسینا و پروتی^[۲۸]( ۲۰۱۲، ۸)در پژوهش ‌به این نتایج دست یافت که اندیشه واگذاری بعضی از دولت ها از جمله سازمان تامین اجتماعی به بخش خصوصی از سو کسانی مطرح می‌گردد که بنا به تخصص یا مسئولیت اداری ، دغدغه اصلاح شیوه های اقتصادی و مدیریتی را دارند.

کاین (۲۰۱۴، ۲۹، ۱۲)در پژوهشی به بررسی رابطه رشد بهره وری، افزایش نا برابری ‌درآمد و بیمه اجتماعی در کشور پرداخت و بیان نمود، هنگامی که سطح بیمه اجتماعی کاهش می‌یابد، نرخ رشد اقتصادی نیز کاهش می‌یابد و همچنین مطرح نمود که تغییرات بزرگ در سطح بیمه ممکن است، تغییر کمی را در نابرابری درآمد ایجاد کند و لذا معتقد است که بیمه اجتماعی به خودی خود ممکن است، ابزار مؤثری برای کاهش نا برابری نباشد.

کامپانو و سالواتور (۲۰۱۳، ۸۸) در پژوهشی بیان نمود که بیمه های اجباری برای سازمان تامین اجتماعی از جهات مختلف به یکی از معضلات جدی تبدیل شده است و چالش های بسیاری را برای این سازمان به همراه داشته است. در جوامع صنعتی و پیشرفته، این بیمه ها به عنوان یکی از عناصر هویتی دولت های رفاه شناخته می شود که با کاهش رشد، ابعاد این بیمه ها کم کم مورد پرسش قرار گرفته و از طرفی مردم در جوامع رو به توسعه نیز به صورت روز افزون در پی تقاضا برای بیمه های اجباری و کسب آرامش خاطر نسبت به آینده خود هستند و در حالی که دولت ها و سازمان تامین اجتماعی در پاسخ گویی مطلوب ‌به این تقاضا دچار مشکل شده است.

فصل سوم

روش پژوهش

۳-۱ مقدمه

در فرایند انجام پژوهش، این روش‌شناسی پژوهش است که مبنای علمی دانش را به طور منطقی توضیح می‌دهد و در تجزیه و تحلیل و کشف روابط علت و معلولی، منطقی را رعایت می‌کند که قواعد آن مربوط به تعاریف، طبقه‌بندی و استنباط، تئوری احتمالات و نحوه اندازه‌گیری و سنجش مفاهیم می‌باشد.

در این راستا، در این فصل به روش‌شناسی پژوهش حاضر پرداخته شده که شامل نوع روش پژوهش، جامعه آماری، حجم نمونه و شیوه نمونه‌گیری، روش جمع‌ آوری داده ها، ابزار جمع‌ آوری داده ها، روایی و پایایی ابزار پژوهش، قلمرو پژوهش و شیوه تحلیل داده ها است.

۳-۲- نوع روش پژوهش

انتخاب روش تحقیق با توجه به هدف و ماهیت موضوع و همچنین اتفاقاتی که در حین اجرا رخ می‌دهد صورت می‌پذیرد. پزوهشگر پس از تعیین و تنظیم موضوع تحقیق باید در فکر انتخاب روش تحقیق باشد. مراد از انتخاب روش تحقیق این است که مشخص گردد چه روشی برای بررسی موضوع لازم است. روش تحقیق به شیوه های طراحی مطالعات پژوهشی و رویه‌های تجزیه و تحلیل داده ها اشاره دارد.

پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش توصیفی از نوع پیمایشی است. در واقع، پژوهش حاضر کاربردی است.

همچنین پژوهش حاضر از این جهت توصیفی است که شامل مجموعه روش‌هایی است که هدف آن توصیف شرایط و یا پدیده‌های مورد بررسی است که مربوط به وضعیت فعلی موضوع مورد مطالعه می‌شود و همین طور از آنجایی که پژوهش حاضر مبتنی بر تعمیم اطلاعات حاصل از بخش کوچکی از جامعه تحت عنوان نمونه به کل جامعه آماری می‌باشد و بیشتر مبتنی بر نظرسنجی خواهد بود از نوع پژوهش‌های پیمایشی است.

۳-۳- جامعه آماری

جامعه آماری پژوهش، مجموعه حقیقی یا فرضی است که نتایج تحقیق به آن انتقال داده می‌شود. به عبارت دیگر مجموعه‌ای از افراد یا اشیایی که دارای ویژگی‌های همگون، مشترک و قابل اندازه‌گیری باشند و مبنای پژوهش محقق هستند را جامعه آماری می‌گویند.جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه بیمه شدگان بیمه اجباری شهر دزفول که تعداد آن ها ۳۰۰۰۰ نفر است.

۳-۴ حجم نمونه و شیوه نمونه‌گیری

نمونه آماری بخشی (زیر مجموعه‌ای) از جامعه (یا مجموع مرجع) آماری است. و تعریف آن ‌به این صورت است که نمونه تعدادی از عناصر جامعه است که به دلایل مختلف جهت آزمون انتخاب می‌شود و باید معرف جامعه باشد. یعنی محقق باید با توجه به مقتضیات روش تحقیق، ماهیت داده ها، نوع ‌ابزار گردآوری داده ها و ساختار جامعه آماری، نمونه‌ای را که معرف کیفیت و کمیت جامعه باشد انتخاب کند. در این پژوهش از این تعداد جامعه با مراجعه به فرمول کوکران، تعداد ۳۷۹ نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند.

روش نمونه‌گیری نیز عبارت است از مجموعه اقداماتی که برای انتخاب تعدادی از افراد جامعه به نحوی که معرف آن باشند، انجام می‌پذیرد. در این پژوهش روش نمونه‌گیری از نوع تصادفی ساده می‌باشد.

۳-۵ روش جمع‌ آوری داده ها

در این پژوهش اطلاعات به دو روش کتابخانه‌ای و می‌دانی جمع‌ آوری شده است. در واقع، در روش کتابخانه‌ای، از اطلاعات به منظور تدوین ادبیات موضوع و تنظیم چارچوب نظری پژوهش استفاده شده است.

در روش می‌دانی نیز، محقق با بهره گرفتن از پرسشنامه به عنوان یکی از متداول‌ترین طریق جمع‌ آوری اطلاعات اقدام به گردآوری داده ها نموده است. به عبارت دیگر، برای کسب اطلاعات مربوط به متغیرها و بخش تحلیلی پژوهش، پرسشنامه بین نمونه توزیع گردید.

۳-۶ ابزار جمع‌ آوری داده ها

مرحله گردآوری داده ها آغاز فرایندی است که طی آن پژوهشگر یافته های خود را جهت تحلیل گردآوری می‌کند. به منظور جمع‌ آوری داده ها در پژوهش حاضر از یک پرسش نامه استفاده شد که شامل:

۱- پرسش نامه چالش های بیمه اجباری

‌به این منظور و برای اندازه گیری و سنجش و مشخص نمودن چالش هابی بیمه اجباری از یک پرسش نامه محقق ساخته استفاده گردید. که این پرسش نامه دارای ۲۱ سئوال است و نحوه نمره گذاری بر اساس طیف لیکرت ۵ گزینه ای است. که دارای ۶ بعد است و این پرسشنامه بر اساس پژوهش کاین (۲۰۱۴) طراحی شده است ابعاد این پرسش نامه شامل :

فقدان مرکز فعال و مؤثر: سوالات ۱ تا ۴

دخالت و تاثیرات دولت: سوالات ۵ تا ۸

برداشت های سلیقه ای: سوالات ۹ تا ۱۲

بی توجهی به تامین اجتماعی: سوالات ۱۳ تا ۱۵

ناپایداری در سیاست های اجتماعی: سوالات ۱۶ تا ۱۸

اعمال سیاست های سیلقه ای: سوالات ۱۹ تا ۲۱

جدول شماره ۳-۱: سوالات هر کدام از مؤلفه‌‌های چالش های بیمه اجباری

مؤلفه‌‌ها سوالات تعداد سوالات فقدان مرکز فعال و مؤثر ۱ تا ۴ ۴ دخالت و تاثیرات دولت ۵ تا ۸ ۴ برداشت های سلیقه ای ۹ تا ۱۱ ۳ بی توجهی به تامین اجتماعی ۱۳ تا ۱۵ ۳ ناپایداری در سیاست ها ۱۶ تا ۱۸ ۳ سیاست های سیلقه ای ۱۹ تا ۲۱ ۳

۲- اشتغال