چکیده

هدف اصلی پایان نامه ­ی حاضر بررسی تأثیر حفاظت از حقوق مالكیت بر سرمایه ­گذاری خصوصی در ایران طی دوره­ زمانی 1388- 1350 است. برای رسیدن به این هدف رابطه­ درازمدت بین حفاظت از حقوق مالکیت و سرمایه ­گذاری خصوصی و دیگر متغیرهای تأثیرگذار بر آن، با بهره گرفتن از الگوی ARDL در اقتصاد ایران مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج تخمین الگو با بهره گرفتن از روش ARDL نشان می­دهد كه حفاظت از حقوق مالكیت در درازمدت تأثیر مثبت و معناداری بر سرمایه ­گذاری خصوصی در ایران دارد و در کوتاه­مدت این تأثیر معنادار تضعیف می­ شود. هم­چنین تولید ناخالص داخلی تأثیر مثبت، ولی سرمایه ­گذاری بخش دولتی و نرخ ارز مؤثر واقعی تأثیر منفی بر سرمایه ­گذاری بخش خصوصی در ایران دارند. نتایج تخمین نشان می­دهد که تأثیر حفاظت از حقوق مالکیت بر سرمایه ­گذاری بخش خصوصی نسبت به نوع شاخص انتخاب شده برای­ حفاظت از حقوق مالکیت، حساس بوده است. پیشنهاد این پایان نامه این است که، دولت بتواند با توجه بیشتر به وظایف خود و هم­چنین ایجاد تحول در نظام حقوقی جامعه متناسب با تحول در نظام تولیدی، به حفاظت از حقوق مالکیت کمک کرده و سرمایه ­گذاری خصوصی را افزایش دهد.

عنوان                                                                                                                   صفحه

فصل اول : مقدمه

1-1- بیان مسئله…………………………………………………………………………………………………          2     

1-2- اهمیت و ضرورت تحقیق……………………………………………………………………………..          3       

1-3- اهداف تحقیق…………………………………………………………………………………………….             4

1-4- سؤال­های تحقیق………………………………………………………………………………………..            4

1-5- چارچوب تحقیق…………………………………………………………………………………………            5

فصل دوم: مروری بر مطالعات پیشین

2-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………..              7       

2-2- مطالعات مربوط به عوامل اقتصادی………………………………………………………………         7

2- 3- مطالعات موجود با در نظر گرفتن عوامل نهادی………………………………………….        17

2- 4-  جمع­بندی………………………………………………………………………………………………27

فصل سوم: مبانی نظری و ساختار الگو                    

3-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………              31

3-2- مبانی نظری……………………………………………………………………………………………..              32

3-2-1- تعریف حقوق مالکیت و حفاظت از آن…………………………………………………….        32

3-2-2- معیارهای اندازه‌گیری میزان حفاظت از حقوق مالكیت…………………………….      33

3-2-2-1- شاخص ­های کیفی………………………………………………………………………..          33

3-2-2-2- شاخص ­های کمی…………………………………………………………………………           39

3-2-3- عوامل مؤثر بر سرمایه ­گذاری خصوصی…………………………………………………..        42

3-2-3-1- عوامل اقتصادی…………………………………………………………………………..43

3-2-3-2- عوامل نهادی………………………………………………………………………………46

3-2-4- حفاظت از حقوق مالکیت و سرمایه ­گذاری خصوصی……………………………..48     

3-2-5-  ساختار الگو……………………………………………………………………………………..57

3-3- روش تحقیق…………………………………………………………………………………………..60            

3-3-1- آزمون­های لازم برای تحلیل­های سری زمانی…………………………………………61     

3-3-1-1- آزمون ریشه­­ی واحد زیوت- اندریوز…………………………………………….61     

3-3-1-2- آزمون ریشه­­ی واحد لامسداین و پاپل………………………………………..64      

3-3-1-3- آزمون کرانه­ی پسران، شین و اسمیت برای هم­جمعی…………………..66   

3-3-1-4- برآوردگر خودتوضیح با وقفه­های گسترده…………………………………..67     

3-3-1-5-  الگوی تصحیح خطا………………………………………………………………….69

فصل چهارم: برآورد الگو و تحلیل نتایج

4-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………72             

4-2- داده ­های مورد استفاده …………………………………………………………………………..72           

4-3- آزمون ریشه واحد با وجود شکست ساختاری………………………………………….75       

4-4- آزمون کرانه­ی پسران، شین و اسمیت برای هم­جمعی……………………………… 78     

4-5-  برآورد ضرایب درازمدت الگوها……………………………………………………………..82          

4-6- آزمون­های تشخیصی و ثبات ساختاری……………………………………………………96

فصل پنجم: جمع­بندی، نتیجه ­گیری و پیشنهادها

5-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………… 103

5-2- خلاصه­ی تحقیق…………………………………………………………………………………..103        

5-3- نتیجه ­گیری………………………………………………………………………………………….104         

5-4- پیشنهادهای سیاستی…………………………………………………………………………..107       

5-5- پیشنهادها برای مطالعات آینده……………………………………………………………..        110

5-6- محدودیت­ها…………………………………………………………………………………………           110

فهرست منابع…………………………………………………………………………………………………117

فهرست جدول­ها

عنوان                                                                                                           صفحه

جدول 2- 1- برخی از مطالعات مربوط به عوامل اقتصادی                                           8

جدول 2-2 – برخی از مطالعات با درنظرگرفتن عوامل نهادی                                   18

جدول 2-3- مهم­ترین عوامل مؤثر بر سرمایه ­گذاری بخش خصوصی                        29

جدول 3- 1- مقادیر بحرانی آماره­ی t در آزمون ریشه واحد

 زیوت- اندریوز) 1992(                                                                                     63

جدول 3-2- مقادیر بحرانی آماره­ی t در آزمون ریشه واحد

 لامسداین و پاپل (1997)                                                                                          65

جدول 4-1- نتایج آزمون ریشه واحد زیوت- اندریوز (1992)                                76

     جدول 4-2- ضرایب درازمدت الگوها با بهره گرفتن از روش ARDL                             83

جدول 4-3- نتایج برآورد شکل تصحیح خطای ARDL                                          92

جدول 4-4- آزمون­های تشخیصی در تخمین­های ARDL                                      97

پیوست شماره 1: نتایج آزمون ریشه واحد لامسداین و پاپل (1997)

 با در نظرگرفتن شاخص CIM: 1388- 1350                                                          113        

پیوست شماره 2: نتایج آزمون ریشه واحد لامسداین و پاپل (1997)

 با در نظر گرفتن شاخص ­های پیشنهادی رنانی: 1383- 1350                                   114                

فهرست شکل­ها

عنوان                                                                                      صفحه

نمودار (3-1) : راه­های اثرگذاری حفاظت از حقوق مالکیت بر

سرمایه ­گذاری خصوصی                                                                                              51           

نمودار آزمون­های ثبات ساختاری  CUSUM و  CUSUMQ

برای الگوهای مختلف                                                                                                 98     

پیوست شماره­ 3: روند زمانی متغیرهای موجود در الگو                                          115

مقدمه

1-1- بیان مسئله

یکی از مهم­ترین اهداف کلان ­اقتصادی، رشد و توسعه­ اقتصادی مستمر و باثبات است. عوامل متعدد اقتصادی و غیراقتصادی در راستای تحقق هدف رشد اقتصادی توسط صاحبنظران عنوان شده است که در بین این عوامل، تمامی نظریات و الگوهای رشد، سرمایه ­گذاری را به عنوان موتور­ محرکه و تعیین ­کننده­ رشد و توسعه­ اقتصادی معرفی کرده ­اند.

از طرفی، دولت به دلیل وظایف گسترده­ای مانند حفاظت از حقوق مالکیت[1]، اجرای قراردادها، توزیع درآمد، اصلاح عوارض جانبی و تولید کالاهای عمومی که بر عهده دارد از ابزارهای سیاستی مختلفی استفاده می­ کند (پارک[2]، 2006). اعمال این سیاست­ها بر بسیاری از متغیرهای اقتصادی مانند سرمایه ­گذاری خصوصی اثرگذار هستند. بنابراین دولت با انجام وظایف خود، می ­تواند بر میزان سرمایه ­گذاری خصوصی در سطح جامعه تأثیرگذار باشد.

با وجود این شرایط، در دهه­ 1970 اقتصاددانانی مانند نورث[3]، دمستز[4]، کوز[5] به بررسی نقش نهادها در فرایند رشد و توسعه­ اقتصادی پرداختند و اقتصاد نهادگرایی جدید[6] را