فهرست مطالب

عنوان                                                                                                  صفحه

 

-1- مقدمه 2

1-2- بیان مساله 2

1-3- بیان اهداف تحقیق. 3

1-4- بیان اهمیت موضوع تحقیق. 4

1-5- چهارچوب نظری تحقیق. 4

1-6- مدل تحقیق. 5

1-7- فرضیات تحقیق. 7

1-8- متغیر ها و داده ها 7

1-9- جامعه آماری مورد مطالعه 7

1-10- بر آورد حجم نمونه 8

1-11- روش تحقیق. 8

1-12- ابزار گرد آوری داده‌ها 8

1-13- روش های گردآوری داده ها 8

1-14- روش تحقیق. 8

1- 15- قلمرو تحقیق. 9

1-15-1 قلمرو موضوعی. 9

1-15-2 قلمرو مکانی. 9

1-15-3 قلمرو زمانی. 9

 

2-1- مقدمه 11

2-2- پیدایش بیمه در جهان. 12

2-4- تعریف حقوقی بیمه 15

2-5- تعریف فنی بیمه 16

2-6- سیستم‌های مختلف بیمه 16

2-7- انواع رشته‌های بیمه 17

2-8- بیمه اشخاص… 17

2-9- بیمه درمان گروهی تمام درمان. 18

2-9-1-اهداف بیمه نامه 18

2-9-2-خسارات تحت پوشش.. 18

2-9-3- شرایط عمومی. 19

2-9-4-بیمه‌های درمانی گروهی. 19

2-9-5-انواع بیمه‌های درمان گروهی در جهان. 19

2-9-6- خصوصیات بیمه‌های گروهی. 21

2-9-6-1- صدور گروهی. 21

2-9-6-2- قرارداد اصلی. 21

2-9-6-3-هزینه پایین. 22

2-9-6-4- قابلیت انعطاف.. 22

2-9-6-5- نرخ‌گذاری تجربی. 22

2-10- بیمه درمان مسافرت به خارج از کشور. 22

2-11- بیمه درمان مسافران خارجی به داخل کشورirha)) 22

2-11-1-اهداف بیمه نامه 22

2-11-2-مخاطبین بیمه نامه 23

2-12- بیمه‌های درمان انفرادی. 23

2-13- تاریخچه بیمه درمان در ایران. 23

2-14- سازمان های ارائه دهنده بیمه‌های درمان ایران. 24

2-14-1- تأمین اجتماعی. 24

2-14-2- خدمات درمانی. 25

2-14-3- شركت‌های بیمه 26

2-16- سیستم مراقبت‌های بهداشت دهان و دندان. 28

2-17- مكانیسم‌های پرداخت برای مراقبت‌های بهداشت دهان و دندان. 29

2-17-1- بخش دولتی. 30

2-17-2- بخش خصوصی. 31

2-18-سیستم ارائه مراقبت‌های بهداشت دهان و دندان و طرح‌های بیمه سلامت در ایران. 37

2-19- خدمات مراقبت های بهداشت دهان و دندان در بخش دولتی. 37

2-20- طرح بیمه دندانپژشکی در ایران. 38

2-21- وضعیت سلامت دهان و دندان در ایران. 40

2-22-عوامل مربوط به بیمه و استفاده از خدمات مراقبت‌های بهداشت دهان و دندان. 41

2-23- مقبولیت خدمات بهداشت دهان و دندان. 42

2-24-پیشینه تحقیق. 43

2-24-1-تحقیقات داخلی. 43

2-24-2-تحقیقات خارجی. 45

25-2-معرفی شرکت بیمه ایران. 47

2-25-1-موضوع فعالیت.. 48

2-25-2-نیروی انسانی. 48

 

2-25-3-شبکه فروش.. 48

2-25-4-سرمایه بیمه ایران. 48

 

تحقیق. 49

3-1- مقدمه 50

3-2- روش تحقیق. 50

3-3-جامعه آماری. 50

3-4- حجم نمونه و روش اندازه گیری. 51

3-5- ابزار جمع آوری اطلاعات.. 53

3-6- رسانه های مرتبط با موضوع. 53

3-6-1 پرسشنامه 53

3-7- روایی پرسشنامه 54

3-8- پایایی پرسشنامه 54

3-8-1- بررسی پایایی پرسشنامه 55

3-9- روش تجزیه و تحلیل داده ها 55

3-9-1- آزمونt یک جامعه 56

3-9-2-آزمون دوجمله ای. 56

3-9-3-آزمون استقلال (آزمون کای دو پیرسون) 56

3-9-4-آزمون فریدمن. 57

 

4-1- مقدمه 58

4-2 آمار توصیفی. 58

4-2-1- بررسی شاخص های توصیفی متغیر سن. 58

4-2-3- تفکیک نمونه بر حسب متغیر وضعیت تاهل. 59

4-2-4- تفکیک نمونه بر حسب متغیر سطح تحصیلات.. 60

4-2-5- تفکیک نمونه بر حسب تعداد افراد خانوار. 61

4-2-6- تفکیک نمونه بر حسب زمان ویزیت دندانپزشکی. 62

4-2-6- تفکیک نمونه بر حسب سؤالات متغیر داشتن پوشش های بیمه دندانپزشکی بیمه گذار. 64

4-2-7- تفکیک نمونه بر حسب سؤالات متغیر دارای فرزند بودن بیمه گذار. 65

4-2-8- تفکیک نمونه بر حسب سؤالات متغیر دسترسی به خدمات دندانپزشکی. 67

4-2-9- تفکیک نمونه بر حسب سؤالات متغیر شاخص DMFT. 69

4-2-10- تفکیک نمونه بر حسب سؤالات متغیر سن. 72

4-2-11- تفکیک نمونه بر حسب سؤالات متغیر جنسیت.. 72

4-2-12- تفکیک نمونه بر حسب سؤالات متغیر سطح تحصیلات.. 73

4-2-13- تفکیک نمونه بر حسب سؤالات متغیر وضعیت تاهل شما (مجرد یا متاهل) 73

4-3-آمار استنباطی. 74

4-3-1- بررسی توزیع متغیرها 75

4-3-2- بررسی فرضیه های تحقیق. 76

4-3-2-1- فرضیه اول. 76

4-3-2-2- فرضیه دوم 77

4-3-2-3- فرضیه سوم 77

4-3-2-4- فرضیه چهارم 79

4-3-2-4-1- شاخص DMFT. 79

4-3-2-4-2- سن. 79

4-3-2-4-3- جنسیت.. 80

4-3-2-4-4- سطح تحصیلات.. 80

4-3-2-4-5- وضعیت تاهل. 81

4-3-3- یافته های جانبی تحقیق. 82

4-3-3-1- تأثیر متغیر سن. 82

4-3-3-2- تأثیر متغیرسطح تحصیلات.. 83

4-3-3-3- رتبه بندی مولفه های موثر بر میزان استفاده از خدمات دندانپزشکی. 84

 

5-1- مقدمه 85

5-2- نتایج فرضیات تحقیق. 85

5-3- نتایج یافته های جانبی تحقیق. 86

5-4- پیشنهادهای برگرفته از تحقیق. 87

5-5- پیشنهاد به محققان آتی. 87

5-6- محدودیت های تحقیق. 88

منابع و مآخذ 89

ضمائم

ضمیمه 1 آدرس شعب

ضمیمه 2 پرسشنامه

ضمیمه Out Put

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                                  صفحه

جدول2-1: ترتیب سیستم بیمه سلامت افراد بالغ مطابق با ساختار سازمانی در بعضی از کشور های جهان  34

جدول2-2: ارائه خدمات مراقبت بهداشت دهان و دندان در ایران. 39

جدول 3-1 اندازه نمونه با توجه به حجم جامعه آماری مفروض – جدول کرجسی و مورگان. 51

جدول 3-2 حجم جامعه و تعداد نمونه هر یک از نمایندگی های بیمه ایران. 52

جدول 3-3 طیف پنجگانه لیکرت.. 53

جدول3-4 بررسی پایایی پرسشنامه 55

جدول 4-1  بررسی متغیر سن. 58

جدول 4-3  بررسی توزیع فراوانی متغیر وضعیت تاهل. 59

جدول 4-4  بررسی توزیع فراوانی متغیر تحصیلات.. 60

جدول 4-5  بررسی توزیع فراوانی تعداد افراد خانوار. 61

جدول 4-6  بررسی توزیع فراوانی زمان ویزیت دندانپزشکی. 62

جدول 4-7 توزیع سؤالات متغیر داشتن پوشش های بیمه دندانپزشکی بیمه گذار. 64

جدول 4-8 توزیع سؤالات متغیر دارای فرزند بودن بیمه گذار. 65

جدول 4-9 توزیع سؤالات متغیر دسترسی به خدمات دندانپزشکی. 67

جدول 4-10توزیع سؤالات متغیر شاخص DMFT. 69

جدول 4-11 توزیع سؤالات متغیر سن. 72

جدول 4-12 توزیع سؤالات متغیر جنسیت.. 72

جدول 4-13 توزیع سؤالات متغیر سطح تحصیلات.. 73

جدول 4-14 توزیع سؤالات متغیر وضعیت تاهل بیمه گذار. 73

جدول 4-15  بررسی نرمال بودن توزیع متغیرها 75

جدول 4-16 آزمون t متغیر داشتن پوشش های بیمه دندانپزشکی. 76

جدول 4-17 آزمون t متغیر دارای فرزند بودن بیمه گذار. 77

جدول 4-18 آزمون t متغیر میزان دسترسی به خدمات دندانپزشکی. 79

جدول 4-19 آزمون t متغیر شاخص DMFT. 79

جدول 4-20 آزمون دوجمله ای متغیر سن. 80

جدول 4-21 آزمون دوجمله ای متغیر جنسیت.. 80

جدول 4-22 آزمون دوجمله ای متغیر سطح تحصیلات.. 81

جدول 4-23 آزمون دوجمله ای متغیر وضعیت تاهل. 81

جدول 4-24  جدول فراوانی دوبعدی میزان استفاده از خدمات دندانپزشکی و سن. 82

جدول 4-25 بررسی آزمون کای دو، میزان استفاده از خدمات دندانپزشکی و سن. 83

جدول 4-26  جدول فراوانی دوبعدی میزان استفاده از خدمات دندانپزشگی و سطح تحصیلات.. 83

جدول 4-27  بررسی آزمون کای دو، میزان استفاده از خدمات دندانپزشگی و سطح تحصیلات.. 83

جدول 4-28  آزمون فریدمن. 84

جدول 4-29  رتبه بندی متغیرها 84

 

فهرست نمودار

عنوان                                                                                                  صفحه

نمودار 4-1 توزیع فراوانی متغیر جنسیت.. 74

نمودار 4-2 توزیع فراوانی متغیر وضعیت تأهل. 75

نمودار 4-3 توزیع فراوانی متغیر سطح تحصیلات.. 76

نمودار 4-4 توزیع فراوانی متغیر تعداد افراد خانوار. 77

نمودار 4-5 توزیع فراوانی متغیر زمان ویزیت دندانپزشكی. 78

 

 

فهرست شكل

عنوان                                                                                                  صفحه

شكل 1: مدلی برای دو بعد خدمات مراقبت‌های بهداشت دهان و دندان. 38

 

فصل اول

کلیات

 

1-1- مقدمه

بیمه ی پایه و بیمه های تکمیلی موجود در کشور در حال حاضر خدمات ترمیمی و تخصصی دندانپزشکی را تحت پوشش ندارند، اما بیمه هایی مانند بیمه ارتش، بانک ها، کشتیرانی و برخی دیگر از سازمانها یا وزارتخانه ها در قالب تعریف

استاد مشاور :

 

دکتر علیپور

 

 

 

 

 

 

 

دی  1392

 

 

 

 

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                               صفحه

چکیده 1

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1 مقدمه. 3

1-2بیان مسئله. 4

1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق.. 5

1-4 هدف تحقیق.. 5

1-5 فرضیه  تحقیق.. 6

1-6 سؤال تحقیق.. 6

1-7 چارچوب  نظری تحقیق.. 6

1-7-1 تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها 7

1-7-1-1 محرک‌های عملکرد مدیریت عرضه و خرید.. 7

1-7-1-2 خروجی عملکرد شرکت… 7

1-8 روش گردآوری اطلاعات… 7

1-9 قلمرو تحقیق.. 7

1-9-1 قلمرو موضوعی. 7

1-9-2 قلمرو مکانی. 7

1-9-3 قلمرو زمانی. 7

1-10 جامعه آماری.. 8

1-11 نمونه آماری.. 8

1-12 تعریف واژه‌ها و اصطلاحات تخصصی.. 8

1-12-1ارزیابی عملکرد 8

1-12-2 واحدهای تصمیم‌گیری. 8

1-12-3 تحلیل پوششی داده 8

1-12-4 نهاده‌ها 8

1-12-5 ستانده‌ها 9

1-12-6 بازده به مقیاس.. 9

1-13 فرایند اجرای تحقیق.. 9

1-14 جمع‌بندی.. 10

فصل دوم: ارزیابی عملکرد

2-1 ارزیابی عملکرد. 13

2-1-1 مقدمه 13

2-1-2  تاریخچه ارزیابی عملکرد 13

2-1-3 تعریف ارزیابی عملکرد 14

2-1-4 اهمیت و ضرورت ارزیابی عملکرد 15

2-1-5 فرایند ارزیابی عملکرد 16

2-1-6 انواع مدل‌های ارزیابی عملکرد 18

2-1-6-1 مدل اسكور. 18

2-1-6-2 مدل تعالی عملكرد سازمانی اروپا   18

2-1-6-3  مدل کارت امتیازی متوازن.. 19

2-1-6-4 مدل ارزیابی عملکرد 360 درجه. 19

2-1-6-5 مدل برتری سازمانی.. 20

2-1-6-6 مدل تحلیل پوششی داده‌ها 20

2-1-7 ویژگی‌های یک مدل مناسب برای ارزیابی. 20

2-2 مقدمه. 22

2-2-1 مدیریت خرید. 23

2-2-1-1چه کالایی باید خرید شود؟. 24

2-2-1-2چقدر باید خرید کرد؟. 24

2-2-1-3 چه موقع باید خرید نمود؟. 25

2-2-1-4 از کجا باید خرید شود؟. 25

2-2-1-5 با چه نرخی باید خرید کرد؟. 25

2-2-2 مدیریت(زنجیره) عرضه(تأمین) 26

2-2-3 مدیریت عرضه و خرید. 27

 

2-2-4 اهمیت عملکرد مدیریت عرضه و خرید. 28

2-2-5 تأثیر مدیریت عملکرد مدیریت عرضه و خرید در عملکرد مالی شرکت‌ها 29

2-2-5-1 تعداد مدیران و خریداران استراتژیک…. 30

2-2-5-2 تعداد تأمین‌کنندگان.. 30

2-2-6 تأثیر محرک‌های عملکرد  مدیریت عرضه و خرید در نتایج مدیریت عملکرد عرضه و خرید. 30

2-2-6-1 صرفه‌جویی در هزینه‌ها 30

2-2-6-2 همکاری‌های عملکردی.. 31

2-2-6-3 مدیریت عملکرد تأمین‌کننده. 31

2-2-7 تبدیل نتایج عملکرد مدیریت عرضه و خرید به عملکرد مالی شرکت.. 31

2-2-8 روش‌های مختلف انتخاب رویکرد ارزیابی مدیریت عرضه و خرید. 32

2-2-8-1مدل‌های تصمیم‌گیری در زمینه شناسایی و صلاحیت تأمین‌کنندگان مناسب (انتخاب اولیه). 32

2-2-8-2 مدل‌های تصمیم‌گیری در مرحله انتخاب نهایی.. 33

2-3 مقدمه. 43

2-3-1 تحلیل پوششی داده‌ها 43

2-3-2 تاریخچه مدل تحلیل پوششی داده‌ها 44

2-3-3 ماهیت ورودی و خروجی در مدل‌های تحلیل پوششی داده‌ها 44

2-3-4 راهکارهای بهبود واحدهای ناکارا در مدل‌های تحلیل پوششی داده‌ها 45

2-3-4-1 ماهیت ورودی محور. 45

2-3-4-2 ماهیت خروجی محور. 45

2-3-5 ویژگی‌ها و قابلیت‌های مدل تحلیل پوشششی داده‌ها 46

2-3-6 مدل‌های پایه‌ای تحلیل پوششی داده‌ها 46

2-3-6-1 مدل نسبت CCR.. 47

2-3-6-2 مدل مضربی CCR ورودی محور. 47

2-3-6-3 مدل پوششی CCR ورودی محور. 48

2-3-6-4 مدل مضربی CCR خروجی محور. 48

2-3-6-5  مدلBCC   1.. 48

2-3-6-6 مدل جمعی.. 49

2-3-7 نقاط قوت و مزایای تحلیل پوششی داده‌ها 50

2-4 پیشینه تحقیق.. 53

فصل سوم: روش تحقیق

3-1 مقدمه. 56

3-2 روش تحقیق.. 56

3-3 جامعه آماری.. 56

3-4 نمونه آماری.. 57

3-4-1 روش نمونه‌گیری. 57

3-5 فرایند اجرایی پژوهش…. 58

3-6 چارچوب  نظری تحقیق.. 59

3-6-1 عملیاتی کردن متغیرهای تحقیق. 60

3-6-1-1 محرک‌های عملکرد مدیریت عرضه و خرید.. 60

3-6-1-2 خروجی عملکرد مالی شرکت… 60

3-7 روش‌های گردآوری اطلاعات… 60

3-8 تکنیک‌های آماری مورد استفاده 60

3-8-1 تحلیل پوششی داده‌ها 60

3-8-2 نرم افزار LINGO.. 62

(AP) 62

3-9 جمع بندی.. 63

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

4-1 مقدمه. 65

4-2 کارآیی حاصل از حل مدل. 65

4-3 تجزیه و تحلیل نتایج کارآیی.. 67

4-3-1 کل نمایندگی‌های رشت.. 68

4-3-2 نمایندگی بندر انزلی. 70

4-4 نتایج روش اندرسون- پترسون. 74

4-5 جمع بندی.. 74

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1 مقدمه. 76

5-2 بررسی نتایج تحقیق و پیشنهادات… 76

5-3 پیشنهاداتی برای محققان آینده 78

5-4 محدودیت‌های پژوهش…. 79

فهرست منابع و مأخذ.. 108

 

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                  صفحه

جدول2-1 تمایز دیدگاه‌های سنتی و نوین در ارزیابی. 14

جدول 2- 2  مقایسه تطبیقی مدل‌های مختلف تحلیل پوششی داده‌ها 49

جدول 4-1 میزان کارآیی حاصل از حل مدل CCR خروجی محور 66

جدول 4-2 تجزیه و تحلیل میزان کارایی و مقایسه با واحد مرجع مجازی. 72

 

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                                                   صفحه

نمودار 1-1 فرایند اجرای تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………….. 9

نمودار 4-1 نمودار کارایی……………………………………………………………………………………………………. 67

 

 

فهرست اشکال

عنوان                                                                                                                   صفحه

شکل شماره 1-1: چارچوب نظری تحقیق.. 6

شکل 2-1 فرایند ارزیابی عملکرد. 17

شکل 2-2 مدیریت خرید.. 26

شکل 2-3 ماهیت ورودی و خروجی در DEA.. 45

شکل شماره 3-1 چارچوب نظری تحقیق.. 59

نمودار 4-1 نمودار کارایی.. 67

 

 

چکیده

صاحب‌نظران و محققین معتقدند که ارزیابی عملکرد موضوع اصلی در تمامی تجزیه و تحلیل‌های سازمانی محسوب می‌شود و تصور سازمانی که شامل ارزیابی و اندازه‌گیری عملکرد نباشد، عملاً غیرممکن به نظر می‌رسد. امروزه مدیریت خرید و عرضه در عملکرد عملیاتی و مالی به طور فزاینده‌ای مهم است. فشارهای رقابتی روزافزون در سرتاسر جهان، شرکت‌ها را وادار می‌سازد تا به دنبال خریدهای مطمئن و کم هزینه باشند. از آنجا كه تهیه و تدوین شاخص‌های مناسب جهت سنجش عملكرد در شیوه ارزیابی و در نیل به اهداف نقش بسزایی دارد، مدل تحلیل پوششی داده‌ها به عنوان یكی از شناخته‌شده‌ترین روش‌های اندازه‌گیری كارایی و ارزیابی عملکرد سازمان‌ها می‌تواند مثمر ثمر باشد. در این راستا پژوهش حاضر باهدف ارزیابی عملکرد مدیریت عرضه و خرید، با بهره گرفتن از رویکرد DEA و به صورت مطالعه موردی در نمایندگی‌های سایپا صورت پذیرفته است. در این رابطه مطالعه ادبیات تحقیق در باب ارزیابی عملکرد، عرضه و خرید و مدیریت آن و همچنین تصمیم‌گیری‌های چندشاخصه، منجر به شناسایی و انتخاب تکنیک تحلیل پوششی داده‌ها شده و در این راستا، مدل (سارانگا و موسر، 2010)، و شاخص‌های مرتبط با آن مشخص گردیده است و در جهت جمع‌ آوری داده‌های لازم برای سنجش متغیرها از داده‌های واقعی، چک‌لیست‌ها و مصاحبه با کارشناسان مرتبط استفاده‌شده است. در این پژوهش 14 نمایندگی به عنوان نمونه آماری انتخاب گردیده و با دو متغیر ورودی(تعداد خریداران استراتژیک  و تعداد تأمین‌کنندگان)و دو متغیر خروجی(درآمد ناخالص و سود ناخالص) کارایی مدیریت عرضه و خرید در هر  کدام از آن‌ ها نسبت به یکدیگر مورد مقایسه قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان می‌دهند که نمایندگی‌های انزلی و آستانه با توجه به میزان ورودی و خروجی‌های تعیین‌شده در مدل، بالاترین سطح عملکرد را داشته‌اند و در نقطه مقابل نمایندگی‌های رشت و سیاهکل پایین‌ترین جایگاه را به خود اختصاص داده‌اند.

کلید واژه‌ها : ارزیابی عملکرد، مدیریت عرضه، مدیریت خرید، تحلیل پوششی داده ها

 

 

1-1 مقدمه

 

فهرست مطالب:

فصل اول. 1

1-1-مقدمه. 2

1-2-تعریف مساله. 2

1-3- اهداف وکاربرد نتایج تحقیق. 3

1-4- فرضیات پژوهشی. 4

1-5-ضرورت و اهمیت تحقیق. 4

1-6- محدودیت‌ها‌ی تحقیق. 7

1-7- فصل بندی تحقیق. 8

1-8- شرح واژه‌ها‌ و اصطلاحات به کار رفته در تحقیق. 8

فصل دوم. 10

مروری بر ادبیات موضوع. 10

2-1-  مقدمه. 11

2-2- ادبیات تحقیق نگهداری وتعمیرات.. 11

2-2-1- بررسی استراتژ یهای مختلف تعمیرات.. 13

2-2-1-1- تعمیرات اصلاحی. 13

2-2-1-2-تعمیرات مبتنی بر زمان. 13

2-2-1-3-تعمیرات مبتنی بر شرایط 13

2-2-1-4-تعمیرات پیشگویانه. 14

2-2-1-5- نگهداری و تعمیرات مبتنی بر وضعیت.. 15

6-1-2-2مرور مدل‌ها‌ی پیشنهادی. 18

1-6-1-2-2سیستم کاملا قابل مشاهده 18

2-6-1-2-2 -سیستم‌ها‌ی قابل مشاهده  جزیی. 20

2-3- نقد ادبیات.. 23

2-4- استراتژی تعمیرات در شركت فولاد آلیاژی ایران. 26

2-4-1- استراتژی تعمیرات در طراحی اولیه. 28

2-5- مرور ادبیات تحقیق معیارهای تصمیم گیری. 29

2-5-1- ایمنی. 29

2-5-2هزینه. 30

2-5-3- کیفیت محصول. 31

2-5-4- درجه اهمیت دستگاه 31

2-5-5-قابلیت تعمیرپذیری. 32

2-5-6- قابلیت اطمینان. 32

2-5-7- قابلیت دسترس.. 33

-8-5-2ارزش افزوده 33

-9-5-2توجیه پذیری. 34

2-6- مدل‌ها‌ی تصمیم‌گیری ریاضی. 38

2-6-1- تکنیک‌ها‌ی تصمیم‌گیری ریاضیMCDM.. 38

2-6-2- ارزیابی و بررسی مدل‌ها‌ی MADM.. 38

2-7-علم مدیریت فازی: 40

2-7-1- اعداد فازی و عملیات جبری. 42

2–72- اعداد فازی نوع LR.. 43

2-7-3- اعداد فازی ذوزنقه ای ومثلثی. 44

2-8- ادبیات تحقیق  مبانی نظری فرایند تحلیل شبكه‌ای ANP. 45

2-8-1-  معرفی تكینیک ANP. 45

2-8-2- تكینكANP فازی. 53

2-9- معرفی تکنیک TOPSIS. 56

2-9-1- ادبیات تحقیق در مورد   TOPSIS فازی. 57

2-10- جمع بندی. 60

فصل سوم. 61

طراحی چارچوب تحقیق. 61

3-1- مقدمه. 62

3-2- الگوریتم پیشنهادی. 63

3-2-1- تشکیل تیم خبرگان شرکت.. 63

3-2-2 – خصوصیات افراد خبره 63

3-3 مشخص نمودن معیارها 67

3-4- محاسبه اوزان هر یک ازمعیارهای تصمیم‌گیری از روش خبرگی. 75

3-5- رتبه بندی تجهیزات.. 80

 

3-6- تصمیم‌گیری نهایی در خصوص انتخاب تجهیزات.. 80

3-7- روش انجام تحقیق. 80

3-8- روش شناسی پژوهش… 83

3-8-1- سوالات پژوهشی : 83

3-8-2- ابزار‌ها‌ی مورد استفاده در گرد آوری اطلاعات.. 83

3-9-  روایی وپایایی پژوهش… 85

3-10- جمع بندی. 86

فصل چهارم. 87

اجرای مدل و تحلیل نتایج. 87

4-1- مقدمه. 88

4-2- نتایج مربوط به مشخصات عمومی مصاحبه شوندگان. 88

4-2-1- سن مصاحبه شوندگان. 88

4-2-2- تحصیلات مصاحبه شوندگان. 89

4-2-3-سابقه کار مصاحبه شوندگان. 90

4-2-4- نوع استخدامی مصاحبه شوندگان. 91

4-2-5- پست سازمانی مصاحبه شوندگان: 92

4-3- تعیین وزن معیارها با رویکرد ANP  فازی. 93

4-3-1-محاسبه وزن هریک از مناظر 93

4-3-2- محاسبه وزن هریک از شاخصهای منظر مالی. 99

4-3-3-محاسبه وزن هریک از شاخصهای منظر فنی. 103

4-3-4- محاسبه شاخصهای مربوط به ایمنی. 110

4-3-5- محاسبه وزن منظر انسانی. 113

4-4- محاسبه وزن نهایی هر یک از شاخص‌ها‌ 113

4-5- اولویت بندی تجهیزات با رویکرد TOPSIS فازی. 115

4-5-1- تبدیل ماتریس میانگین به ماتریس بی مقیاس.. 134

4-5-2- تبدیل ماتریس نرمالایز شده به ماتریس موزون. 135

4-5-3- تعیین راه حل ایده آل مثبت فازی و راه حل ایده آل منفی فازی : 135

4-5-4- اولویت بندی نهایی گزینه‌ها‌ 136

4-6- اولویت بندی گزینه‌ها‌ از روش دیگر 140

4-7- تصمیم‌گیری نهایی در خصوص انتخاب تجهیزات.. 143

4-8- جمع بندی. 143

فصل پنجم. 144

نتیجه گیری وپیشنهادات.. 144

5-1- مقدمه. 145

5-2-نتایج ویافته‌ها‌ی  تحقیق. 145

5-3- نتایج حاصل از پیاده سازی مدل پیشنهادی. 147

5-4- مزایای الگوریتم پیشنهادی. 149

5-5 – پیشنهاداتی به منظور بهبود کاربرد الگوریتم پیشنهادی در اولویت بندی تجهیزات.. 150

5-6پیشنهاداتی جهت کاربرد نتایج تحقیق. 150

5-7- پیشنهاداتی برای تحقیقات آتی. 151

5-8-جمع بندی. 152

منابع ومأخذ فارسی. 153

منابع ومأخذ خارجی: 155

ضمائم. 159

 

 

فهرست جداول

جدول-2 ١- مدل‌ها‌ی پیشنهادی و مدل‌ها‌ی قابل توسعه برای سیستم‌ها‌ی کاملاً قابل پایش… 25

جدول-2 ٢- مدل‌ها‌ی پیشنهادی و مدل‌ها‌ی قابل توسعه برای سیستم‌ها‌ی جزئاً قابل پایش… 26

جدول 3-1 نام وسمت افراد مصاحبه شونده 67

جدول 3-2 گروه بندی معیارها 72

جدول 3-3 معیارهای نهایی. 73

جدول 3-4 گروهبندی معیارها 74

جدول 3-5 عبارات کلامی واعداد فازی جهت مقایسه ترجیحات معیارها نسبت به یکد یگر 76

جدول 3-6 مقایسات زوجی مناظر چهارگانه نسبت به سظح اول. 76

جدول 3-7 مقایسه سه منظر نسبت به منظر مالی. 77

جدول 3-8 مقایسه سه منظر نسبت به منظر فنی. 77

جدول 3-9 مقایسه سه منظر نسبت به منظر ایمنی. 77

جدول 3-10 مقایسه سه منظر نسبت به منظر انسانی. 77

جدول 3-11 تعامل شا خصهای منظر مالی با یکدیگر 79

جدول 3-12 تعامل شاخصهای منظرمالی باشاخص زمان تهیه تجهیز 79

جدول 4-1 سن  مصاحبه شوندگان. 88

جدول 4-2 سطح تحصیلات مصاحبه شوندگان. 89

جدول 4-3 سابقه کار مصاحبه شوندگان. 90

جدول 4-4 نوع استخدامی مصاحبه شوندگان. 91

جدول 4-5 پست سازمانی مصاحبه شوندگان. 92

جدول 4-6 میانگین هندسی مقایسات زوجی هریک از مناظر چهار گانه نسبت به هدف.. 94

جدول 4-7 میانگین هندسی مقایسات زوجی مناظر نسبت به منظر مالی. 95

جدول 4-8 میانگین هندسی مقایسات زوجی مناظر نسبت به منظر فنی. 95

جدول 4-9 میانگین هندسی مقایسات زوجی مناظر نسبت به منظر ایمنی. 95

جدول 4-10 میانگین هندسی مقایسات زوجی مناظر نسبت به منظر انسانی. 96

جدول 4-11 ماتریس W22مناظر چهارگانه. 96

جدول 4-12 ماتریس Wi مناظر چهارگانه. 98

جدول 4-13 وزن نهایی مناظر چهارگانه. 98

جدول 4-14 میانگین هندسی مقایسات زوجی شاخصهای منظر مالی. 100

جدول 4-15 ماتریسW22  شاخصهای منظر مالی. 101

جدول 4-16 ماتریسwi  شاخصهای منظر مالی. 102

جدول 4-17 وزن نهایی شاخصهای منظر مالی. 103

جدول 4-18 میانگین هندسی مقایسات زوجی شاخصهای منظر فنی. 104

جدول 4-19 ماتریسW22  شاخصهای منظر فنی. 106

جدول 4-20ماتریسWi  شاخصهای منظر فنی. 108

جدول 4-21ماتریس وزن نهایی شاخصهای منظر فنی. 109

جدول 4-22 میانگین هندسی مقایسات زوجی شاخصهای منظرایمنی. 110

جدول 4-23 ماتریسW22  شاخصهای منظر ایمنی. 111

جدول 4-24ماتریسWi  شاخصهای منظر ایمنی. 111

جدول 4-25ماتریس وزن نهایی شاخصهای منظرایمنی. 112

جدول 4-26ماتریس وزن نهایی شاخصهای منظرانسانی. 113

جدول 4-27ماتریس وزن نهایی شاخصها 114

جدول 4-28 میانگین نظرات خبرگان برای تجهیزات.. 116

جدول 4-29لیست رتبه بندی نهایی تجهیزات.. 136

جدول 4-30 رتبه بندی نهایی تجهیزات از روش دوم. 141

جدول 5-1 وزن منطقی زیر شاخصها 141

فهرست اشکال

شکل 2-1عوامل موثر در برنامه ریزی تعمیرات.. 37

شکل 2-2انواع روش های تصمیم‌گیری MADM.. 40

شکل3-2تفاوت ساختاری بین یک زنجیره(a) و یک شبکه(b) 48

شکل4-2: تصویر استاندارد یک سوپرماتریس… 51

شکل5-2: زنجیره و شبکه. 51

شکل 3-1 تعامل مناظر چهار گانه بایکدیگر 76

شکل 3-2 تعامل شاخصهای منظر مالی بایکدیگر 78

شکل 4-1 تعامل مناظر چهارگانه با هدف.. 94

فهرست نمودارها

نمودار 4-1 سن مصاحبه شوندگان. 89

نمودار 4-3 سابقه کار مصاحبه شوندگان. 91

نمودار 4-2 سطح تحصیلات مصاحبه شوندگان. 90

 

فهرست مطالب

 

1-1- چکیده فصل اول : 1

1-2-  مقدمه : 2

1-3- مساله اصلی تحقیق.. 3

1-4-چارچوب نظری تحقیق : 6

1-5- ضرورت و اهمیت تحقیق : 14

1– 6– اهداف تحقیق : 15

1 – 7 –فرضیه های تحقیق : 15

1 – 8 – روش تحقیق : 15

1 – 9 – روش جمع آوری اطلاعات : 15

1 – 10 – قلمرو تحقیق : 15

1-10-1 –  قلمرو موضوعی.. 16

1-10-2 – محدوده زمانی.. 16

1-10-3 – محدوده مکانی.. 16

1-11- جامعه آماری و نمونه آماری.. 16

1-12 – روش تجزیه و تحلیل داده ها : 16

-13-1 محدودیت های تحقیق: 16

2 – 1 – چکیده فصل دوم : 18

2 – 2 – پژوهش های کاربردی مرتبط.. 18

2 – 3 – تحلیل پوششی داده ها 25

2-3-1-مقدمه. 25

2-3-3- تعریف تحلیل پوششی داده‌ها 29

2-3-4- ویژگیها و قابلیت‌های كاربردی مدلهای تحلیل پوششی داده‌ها 30

2-3-5- محدودیت‌ها و مسائل خاص در مورد رویكرد DEA (1998 Coelli,) 33

2-3-6- مدل اصلی CCR ـ نهاده‌گرا 34

2-3-7- تعریف كارایی در مدل CCR – نهاده‌گرا 36

2-3-8-مدل پوششی  CCR( مدل ثانویه) 36

2-3-9- مدل BCC-نهاده گرا 38

2-3-10-مدلهای دیگر DEA.. 40

2-3-11- مدل جمعی.. 41

45

»     46

        48

2-3-16- الگوبرداری با بهره گرفتن از DEA.. 48

2-3-17- تحلیل پوششی داده‌ها و برنامه‌ریزی آرمانی.. 49

53

3 – 1 – چکیده فصل سوم : 61

3-2- مقدمه. 61

3 – 3 – رویکردهای تعیین کارایی.. 62

3 – 3 – 1 رویکرد پارامتریک… 62

3 – 3 – 2 رویکرد ناپارامتریک… 62

3-4- جامعه آماری ونمونه آماری: 63

 

3-5- روشها و ابزارهای جمع آوری داده ها و اطلاعات: 63

3-6-  روایی وپایایی سنجش و اندازه گیری: 63

3-7-  روش تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات: 64

3-8- تعریف متغیرها : 64

4-1- چکیده فصل چهارم : 68

4- 2- مقدمه. 68

4- 3 – نرم افزار GAMS. 69

4 – 4 – تعیین مدل DEA مناسب : 69

4- 4 – 1- مدل CCR خروجی محور : 70

4 – 4 – 2 – مدل SBM : 71

-5-4 ارزیابی کارایی شعب بر اساس مدلهای DEA.. 74

4-5-1-  ارزیابی کارایی شعب  بر اساس مدل CCR خروجی محور: 74

4-5-2-  ارزیابی کارایی شعب بر اساس مدل CCR خروجی محور با 39 داده 84

4-5-3- مقایسه نمودارهای کارایی مدل CCR خروجی محور 40 شعبه ای با 39 شعبه ای.. 94

4-5-4-  ارزیابی کارایی شعب بر اساس مدل SBM با 40 داده 96

4-5-5-  ارزیابی کارایی شعب بر اساس مدل SBM با 39 داده 106

4-5-6- مقایسه نمودارهای کارایی مدل SBM 40 شعبه ای با 39 شعبه ای.. 117

4-5-7- مقایسه کلی بین مدل CCR خروجی محور ، با مدل  SBM: 119

4-5-8- شعب کارا و علت کارایی آنها : 120

4-5-9- شعب ناکارا و علت ناکارایی آنها : 121

5- 1 – چکیده فصل پنجم. 124

5 – 2- مقدمه. 124

5-3- پاسخ به پرسش های پژوهش…. 125

5 – 4- پیشنهادات برای تحقیقات آینده 126

5 – 5 – محدودیت ها: 126

فهرست مراجع : 127

 

 

فهرست جداول :

2-1- جدول ماتریس کارایی متقاطع………………………………………………………………………46

3-1- جدول مقادیر کمی متغیرهای خروجی و ورودی ……………………………………………..65

4-1- جدول امتیازات مدل CCR خروجی محور با 40 شعبه ………………………………………74

4-2- جدول رتبه بندی امتیازات مدل CCR خروجی محور با 40 شعبه ………………………76

4-3- جدول Projection ، CCR خروجی محور با 40 شعبه ……………………………………76

4-4- داده هایDMU  21 و 28 …………………………………………………………………………….84

4-5- جدول امتیازات ، CCR خروجی محور با 39 شعبه ……………………………………………85

4-6- جدول رتبه بندی واحدها بر اساس مدل  CCR خروجی محور با 39 شعبه …………..86

4-7- جدول Projection ، CCR خروجی محور با 39 شعبه ……………………………………87

4-8- جدول امتیازات مدل SBM با 40 شعبه…………………………………………………………..96

4-9- جدول رتبه بندی امتیازات مدل SBM با 40 شعبه……………………………………………98

4-10- جدول Projection امتیازات مدل SBM با 40 شعبه…………………………………….99

4-11- جدول امتیازات مدل SBM با 39 شعبه……………………………………………………….107

4-12- جدول مراجع و تعداد تکرار آنها………………………………………………………………..108

4-13- جدول رتبه بندی امتیازات مدل SBM با 39 شعبه…………………………………………108

4-14- جدول Projection امتیازات مدل SBM با 39 شعبه……………………………………109

4-15- مقایسه نتایج مدل SBM با 40 و 39 شعبه…………………………………………………..116

4-16- مقایسه کلی بین مدل های CCR خروجی محور و SBM………………………………119

 

فهرست نمودارها

2-1- نمودار تعداد انتشارات در زمینه DEA در ادوار……………………………………………..27

2-2- نمودار تعداد انتشارات در زمینه DEA توسط محقیقین……………………………………28

4-1- نمودار کارایی مدل CCR خروجی محور با 40 شعبه…………………………………….94

4-2- نمودار کارایی مدل CCR خروجی محور با 39 شعبه……………………………………94

4-3- نمودار کارایی رتبه بندی شده مدل CCR خروجی محور با 40 شعبه……………..95

4-4- نمودار کارایی رتبه بندی شده مدل CCR خروجی محور با 39 شعبه…………….95

4-5- نمودار کارایی مدل SBM با 40 شعبه…………………………………………………….117

4-6- نمودار کارایی مدل SBM با 39 شعبه…………………………………………………….117

4-7- نمودار کارایی رتبه بندی شده مدل SBM با 40 شعبه………………………………118

4-8- نمودار کارایی رتبه بندی شده مدل SBM با 39 شعبه………………………………118

فهرست اشکال :

2-1- شکل برنامه ریزی آرمانی……………………………………………………………………..50

2-2- شکل فرایند تولید برای DMUp……………………………………………………………54

2-3- شکل فرایند تولید برای DMUSUj……………………………………………………….56

 

 

 

فهرست مطالب

 

فصل1- کلیات طرح.. 1

1-1- مقدمه. 2

1-1-1- مفهوم سازی سرمایه فکری و اجزای سرمایه فکری.. 5

1-1-2- سرمایه‌های انسانی.. 7

1-1-3- سرمایه‌های ساختاری(سازمانی) 8

1-1-4- فرهنگ و اعتماد. 9

1-2- بیان مسئله. 10

1-3- اهمیت موضوع. 12

1-4- اهداف تحقیق.. 13

1-5- فرضیات تحقیق.. 14

1-5-1- سفرضیه اصلی.. 17

1-6- قلمرو تحقیق.. 19

1-6-1- قلمرو موضوعی تحقیق.. 19

1-6-2- قلمرو زمانی.. 19

1-6-3- قلمرو مکانی.. 19

1-7- روش تحقیق.. 20

1-8- روش نمونه برداری.. 20

1-9- جامعه تحقیق.. 21

1-10- پیشینه تحقیق.. 21

1-11- تعریف متغیرها و داده ها 26

فصل2- ادبیات موضوعی تحقیق.. 28

2-1- مقدمه. 29

2-1-1- چیستی و چگونگی دانش… 31

2-1-2- اشکال جدید منابع سازمانی.. 32

2-2- سرمایه فکری و رویکردهای آن. 41

2-2-1- مقدمه و تاریخچه. 41

2-2-2- سرمایه انسانی.. 48

2-2-3- سرمایه ساختاری.. 50

2-2-4- حسابداری دارایی های نامشهود و سرمایه فکری.. 51

2-2-5- طبقه بندی و مدلهای سرمایه فکری.. 51

2-2-6- سنجش سرمایه فکری.. 52

2-2-7- مدلهای توصیفی سنجش سرمایه فکری.. 54

2-2-8- نتیجه گیری.. 76

2-3- عملکرد سازمانی.. 77

2-3-1- مقدمه. 77

2-3-2- تعریف سنجش عملکرد. 78

2-3-3- نتیجه گیری.. 81

فصل3- روش شناسی تحقیق.. 82

3-1- مقدمه. 83

3-2- روش تحقیق.. 84

3-3- قلمرو تحقیق.. 85

3-3-1- قلمرو مکانی.. 86

3-3-2- قلمرو زمانی.. 86

3-4- روش نمونه گیری.. 86

3-5- شیوه های گردآوری داده های اطلاعاتی.. 87

3-5-1- روش های کتابخآن‏های.. 87

3-5-2- بررسی میدانی.. 87

3-6- تعیین روایی.. 88

3-6-1- روایی محتوا 89

3-7- تعیین پایایی.. 89

3-8- تحلیل عاملی.. 90

3-8-1- بنیآن‏های اولیه تحلیل عاملی.. 91

3-8-2- درك مفهومی تحلیل عاملی و كاربرد آن. 91

3-8-3- مفاهیم کلیدی روش تحلیل عاملی.. 92

3-8-4- مراحل اجرای تحلیل عاملی.. 93

3-8-5- روش KMO.. 94

3-8-6- روش بارتلت.. 94

3-8-7- معیارهای استخراج تعداد عاملها 98

3-8-8- معیار تعیین سطح معنی داری بارهای عاملی.. 99

3-9- مدل یابی معادلات ساختاری.. 99

3-9-1- اندیشه اساسی زیربنای مدل یابی ساختاری.. 100

3-9-2- توسعه مدل های علّی.. 101

3-9-3- موارد کاربرد روش لیزرل. 101

 

3-9-4- نرم افزار لیزرل. 102

3-9-5- تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی.. 102

3-9-6- آزمون های برازندگی مدل کلی.. 104

فصل4- تجزیه وتحلیل داده ها 106

4-1- مقدمه. 107

4-2- تحلیلهای آماری مربوط به پژوهش… 108

4-2-1- آمار توصیفی.. 109

4-2-2- آمار استباطی.. 112

4-3- بررسی فرضیه های تحقیق.. 121

4-4- معادلات اندازه گیری و ساختاری.. 125

4-4-1- اندازه گیری های موجود در معادلات بر طبق خروجی LISREL. 126

فصل5- نتیجه گیری و پیشنهادات.. 132

5-1- مقدمه. 133

5-2- نتیجه گیری حاصل از تحلیل نتایج تحقیق.. 133

5-2-1- نتیجه گیری و تحلیل فرضیه اول. 133

5-2-2- نتیجه گیری و تحلیل فرضیه دوم. 133

5-2-3- نتیجه گیری و تحلیل فرضیه سوم. 134

5-2-4- نتیجه گیری و تحلیل فرضیه چهارم. 134

5-2-5- نتیجه گیری و تحلیل فرضیه پنجم. 134

5-2-6- نتیجه گیری و تحلیل فرضیه ششم. 135

5-2-7- نتیجه گیری و تحلیل فرضیه هفتم. 135

5-2-8- نتیجه گیری و تحلیل فرضیه هشتم. 135

5-2-9- نتیجه گیری و تحلیل فرضیه نهم. 136

5-2-10- نتیجه گیری و تحلیل فرضیه دهم. 136

5-2-11- نتیجه گیری و تحلیل فرضیه یازدهم. 136

5-2-12- نتیجه گیری و تحلیل فرضیه دوازدهم. 136

5-2-13- نتیجه گیری و تحلیل فرضیه سیزدهم. 137

5-2-14- نتیجه گیری و تحلیل رتبه بندی ابعاد مختلف سرمایهفکری.. 137

5-3- پیشنهادات اجرایی.. 139

5-3-1- پیشنهادات بر مبنای نتایج و یافته های تحقیق.. 139

5-4- پیشنهادات برای تحقیقات آتی.. 142

5-5- محدودیتهای تحقیق.. 142

فصل6- منابع و مراجع.. 145

فصل7- ضمیمه ها 149

 

 

فهرست اشكال

شکل ‏1‑1-  اجزای مختلف سرمایه فکری از دیدگاه بونتیس… 6

شکل ‏1‑2- اجزای سرمایه فکری از دیدگاه ادوینسون. 15

شکل ‏1‑3- سرمایه فکری و اجزای آن، مدل استفاده شده در این پژوهش – بونتیس (2008) 16

شکل ‏2‑1- روند سنجشی سرمایه فکری.. 53

شکل ‏2‑2- دسته بندی مدلهای توصیفی سرمایه فکری.. 54

شکل ‏2‑3- مدل ارزش گذاری حقوق انحصار معنوی.. 59

شکل ‏4‑1- مدل پیشنهادی برای سرمایه فکری در این تحقیق.. 118

شکل ‏4‑2- مدل در حالت استاندارد در LISREL. 119

شکل ‏4‑3- مدل در حالت مقدار محاسبه t 121

شکل ‏4‑4- مدل معادلات ساختاری تحقیق شده برای سرمایه فکری و تاثیر آن بر عملکرد سازمانی.. 125

 

فهرست جداول

جدول ‏2‑1- تاثیرگذارترین تلاشها در جهت سرمایه فکری.. 44

جدول ‏2‑2- شاخصها و سنجه های کارت امتیازی متوازن (خاکاوند و همکاران، 1388) 68

جدول ‏2‑3- شاخصها و سنجههی مدل اسکاندیا (ادوینسون و مالون، 1997) 73

جدول ‏2‑4- طبقه بندی عاملهای عمومی موفقیت در سنجش عملکرد منبع خاکاوند و همکاران، 1388. 81

جدول ‏4‑1- آلفای کرون باخ به ازای تمام متغیرهای پنهان مستقل و وابسته. 108

جدول ‏4‑2- آمار توصیفی مربوط به سرمایه انسانی.. 110

جدول ‏4‑3- آمار توصیفی مربوط به سرمایه ساختاری.. 110

جدول ‏4‑4- آمار توصیفی مربوط به سرمایه ارتباطی.. 111

جدول ‏4‑5- آمار توصیفی مربوط به عملکرد سازمانی.. 111

جدول ‏4‑6- شاخص KMO به ازای عاملها 113

جدول ‏4‑7- بارهای عاملی استخراج شده در یک گروه، سرمایه انسانی.. 115

جدول ‏4‑8- بارهای عاملی استخراج شده در یک گروه، سرمایه ساختاری.. 115

جدول ‏4‑9- بارهای عاملی استخراج شده در یک گروه، سرمایه ارتباطی.. 116

جدول ‏4‑10- بارهای عاملی استخراج شده در یک گروه، عملکرد سازمانی.. 116

جدول ‏4‑11- روابط بین متغیرها و علائم اختصاری مربوطه. 119

جدول ‏4‑12- شاخص های نیکویی بدست آمده به ازای مدل پژوهش… 120

جدول ‏5‑1- رتبه بندی ابعاد و متغیرهای سرمایه  فکری.. 138

 

فصل1- کلیات طرح

 

1-1- مقدمه

چندیست که مقوله­ای به نام سرمایه فکری [1]در نظر مدیران و صاحبان فن اهمیت­های فراوانی پیدا کرده است . می­دانیم که دارایی[2]­ها در سازمان به دو بخش دارایی­ های مرئی و نامرئی تقسیم بندی می­ شود از جمله دارایی­ های مرئی می توان سرمایه در گردش و یا حساب بانکی شخص یا بنگاه را دانست و دارایی­ های نامشهود خود به دو دسته تقسیم بندی می شوند:

• دارایی­ های نامشهودی که به وسیله قانون حمایت شده ­اند و به آن‏ها عنوان مالکیت معنوی داده­اند و شامل حق امتیازها و کپی رایت و فرانشیز و علایم و مارکهای تجاری است . که برخی از موارد آن در ترازنامه منعکس می شوند.
• سایر دارایی­ های نامشهودی که شامل سرمایه ­های فکری است که تحت اصول اقتصاد فراوانی عمل می­ کنند یعنی با استفاده بیشتر از آن‏ها ، از ارزش آن‏ها کاسته نمی­ شود و معمولا در ترازنامه منعکس نمی شوند (تایلس و همکاران و 2000).

با ورود تکنولوژی و تکنولوژیکی شدن بنگاه­ها مفاهیم جدیدی در عرصه کسب و کار به وجود آمدند، ما نیازمند نیروی متخصص شدیم تا بتوانیم از تکنولوژی­ها استفاده کنیم و از آن‏ها بهره ببریم و همینطور در سطح سازمان نیازمند سیستم­ها و برنامه­ها و واحد تحقیق و توسعه شدیم و با بالا گرفتن رقابت بین بنگاه­ها، ارتباط با مشتری در راس کار هر بنگاه قرار گرفت، اتحادهای استراتژیک به وجود آمد و ارتباطات نزدیکی بین تامین کنندگان مواد اولیه و بنگاه ها به وجود آمد به همین دلیل نیازمند این شدیم که در قالب یک مفهوم آن را بررسی کنیم و بهترین واژه برای آن سرمایه ­های­فکری است. در حال حاضر تعریف جهانشمولی از سرمایه فکری وجود ندارد که تمامی متخصصین بر روی آن اتفاق نظر داشته باشند ولی در ذیل به مهمترین این تعریف ها که سرمایه فکری را تا حد قابل قبولی روشن می سازد می پردازیم:

• یک چیز فرار و گریزان است اما زمانیکه کشف شود ومورد استفاده قرار گیرد سازمان را قادر می سازد تا با یک منبع جدید در محیط رقابت کند (بونتیس[3] ، 1996) .
• سرمایه فکری شامل همه فرایندها و دارایی­ هایی است که به طور معمول و سنتی در ترازنامه نشان داده نمی شوند و همچنین شامل آن دسته از دارایی­ های نامشهودی مانند علایم تجاری یا مارک ها و حق امتیاز است که روش های حسابداری مدرن آن‏ها را در نظر می گیرد (روس[4] و همکاران ، 1997).
• سرمایه فکری شامل حاصل جمع دانش اعضای یک سازمان و تبدیل کاربرد عملی دانش اعضای سازمان است(روس و همکاران 1997).
• سرمایه فکری مجموعه منحصر به فردی از منابع مشهود و نامشهود شرکت است و همچنین سرمایه فکری نیز به تغییر و تحولات این منابع مشهود و نامشهود نیز اطلاق می­ شود (گوپتا[5] و همکاران ، 2001).
• سرمایه فکری، مواد فکری از قبیل دانش و اطلاعات و مالکیت (دارایی) معنوی و تجربه است که باعث ایجاد ثروت می شوند و هنوز تعریف جهانشمولی برای آن وجود ندارد(استوارت[6] ، 1997).
• سرمایه فکری جستجو و پیگیری استفاده موثر از دانش (کالای ساخته شده) در مقایسه با اطلاعات (مواد خام ) است(بونتیس، 1998).
• سرمایه فکری یک دانش وسیع و گسترده­ای که مخصوص و منحصر به فرد برای هر شرکتی است که به شرکت اجازه می­دهد تا بطور پیوسته خود را با شرایط در حال تغییر و تحول انطباق دهد(موریتسن[7]، 1995) .
• سرمایه فکری یک جریان دانشی در درون شرکت است(دیرکز و کول[8]، 1989).
• سرمایه فکری بصورت گروهی از دارایی های دانشی تعریف می‏شود که به یک سازمان اختصاص دارند و جزو ویژگی­های یک سازمان محسوب می­شوند و به طور قابل ملاحضه­ای از طریق افزودن ارزش به ذینفعان کلیدی سازمان، به بهبود وضعیت رقابتی سازمان منجر می­ شود (مار[9]، 2004).

با اینکه قریب به اتفاق مقالاتی که در زمینه سرمایه های فکری نوشته شده است روی متدها و چارچوب­ها و مدل­ها و سیستم­ها آگاهی­های خوبی به ما داده­اند ولی شرکت‏ها اکثرا به این موضوع بی­تفاوت بوده و مقدار کمی از سازمآن‏ها و شرکت‏ها به طور گسترده به ارزیابی سرمایه های فکری خود پرداخته­اند(کلین[10]، 1998). بر طبق نظر کلین (1998) بسیاری از سازمآن‏ها سرمایه ­های فکری خود را با متغیر­هایی همانند تحصیلات و سابقه اندازه گیری می‏کنند.

در حقیقت با توجه کردن به سرمایه فکری به چیزی جز دانش [11]در سازمان توجه نکرده ایم و دانش در سازمان می تواند در سطوح[12] مختلفی باشد. مفهوم دانش از نیمه دوم قرن بیستم اهمیتی بیشتر در بنگاه­ها و سازمآن‏ها به خود گرفت به حدی که اتحادیه اروپا استفاده از دانش را برای تبدیل شدن به قطب صنعتی در دنیا را بسیار مهم دانست. برای سال­های متمادی تئوری­های راهبردی شرکت‏ها بر این موضوع تاکید می­کرد که سازمآن‏ها یک بدنه از دانش را در بر می­گرفتند. با حرکت ما از عصر صنعتی به عصر دانش محور دانش تبدیل به عنصر کلیدی در رقابت­ها بین سازمآن‏ها و بنگاه ها و حتی ملت ها شد. دانش باید به صورتی مدیریت شود که مردم و سازمآن‏ها را به سمت تولید و نگه داری رفاه بیشتر سوق دهد. بر طبق گفته زک [13] توانایی ساخت دانش و ادامه دادن آموزش یک مزیت رقابتی می­باشد، زیرا دانش نوآورآن‏های که امروزگسترش پیدا کرده همان دانش پایه­ای برای فردا است(مارتینز تورس [14]، 2006).

دانش مزیت رقابتی بود که سازمآن‏ها و بنگاه ها با داشتن آن می­توانستند در دنیای رقابت پیشرفت بسیاری داشته باشند و باید دانست که دارایی‌های فکری سازمان مهمترین بخش دانش سازمانی است و نیاز به شناخت و اندازه‌گیری دارد (مار و چیوما[15]، 2006). پس بنابراین تعریف سرمایه فکری هم می تواند شامل خود دانش (که به مالکیت فکری و یا دارایی فکری یک شرکت تبدیل شود) و هم نتیجه نهایی فرایند انتقال آن باشد. در مدلی به نام جایگاه ارزش سرمایه فکری به 3 جزء اصلی تقسیم بندی می­ شود که این تقسیم بندی عبارتند از : سرمایه انسانی[16]، سرمایه ساختاری [17]یا سازمانی و سرمایه مشتری [18]یا ارتباطی(ادوینسون و مالون ، 1997).

[1] Intellectual Capital

[2] Asset

[3] Bontis, Nick

[4] Roos

[5]  Gupta

[6]  Stewart

[7] Mouritsen

[8] Dierickz and Cool

[9] Marr

[10] Klien

[11] Knowledge

[12] Levels

[13] Zack