در رابطه با سازمان هایی که قبلا برنامه ریزی استراتژیک سیستم های اطلاعاتی را به صورت کوتاه مدت و بلند مدت انجام داده اند، تحلیل شکاف بین استراتژی های سازمان و تکنولوژی های روز و سیستم های اطلاعاتی از قبل طراحی شده ،نیاز مند باز نگری در روند برنامه ریزی استراتژیک می باشد،که مقاصد آتی، وضعیت فعلی سازمان و ارزیابی میزان شکاف بین آن دو و تدوین نقشه راه یا تعیین مسیر مناسب جهت حرکت از وضعیت فعلی به سوی وضعیت مقصد(آتی) را شامل می شود .

در رابطه با تکنولوژی های روز ،در این تحقیق به بررسی شرایط و ویژگی های مرتبط با سیستم های برنامه ریزی منابع سازمان مبتنی بر ابر ،  که به تازگی وارد دنیای تحقیقات آکادمیک گردیده اند، پرداخته ایم و راه های به کارگیری تکنولوژی رایانش ابری در سیستم های اطلاعاتی سازمان را مورد بررسی قرار داده ایم،یعنی از یک طرف جنبه تکنولوژی CloudERP[1] را مورد ارزیابی قرار داده ایم و از سوی دیگر وضعیت برنامه ریزی استراتژیک سازمان ها درجهت استفاده از تکنولوژی های روز را واکاوی نموده ایم .

تا آنجا که در رابطه با ارائه نقشه تعالی سازمان ها، مدل کارت امتیازی متوازن(BSC[2] ) ارائه شده توسط شرکت مبنا را اساس طراحی کارت امتیازی جدیدی مبتنی بر تحلیل شکاف بین وضعیت فعلی سازمان و وضعیت مطلوب در رابطه با بهره گرفتن از تکنولوژی های روز(به عنوان مثال رایانش ابری) قرار داده ایم. این تحلیل شکاف از طریق مدل ارئه شده ما، صورت می گیرد، و خروجی آن طراحی کارت امتیازی جدیدی مطابق با تکنولوژی روز باشد. برای رسیدن به اهداف تعیین شده یک مدل Y مانند؛ ارائه می شود و مبنای انتقال به وضعیت آینده آن نیز متدولوژی[3] EAP و تحلیل استراتژیک نقاط قوت و ضعف و فرصت و تهدید از چهار وجه استراتژیکی، سازمانی، مدیریتی و عملیاتی می باشد .

کلمات کلیدی :

1- برنامه ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات ،2- رایانش ابری ،3- سیستم های اطلاعاتی سازمان ،

4 – برنامه ریزی منابع سازمان ابری

فهرست رئوس مطالب

1                                        فصل اول (مقدمه و کلیات تحقیق)                 1

1  مقدمه                                                                                             2

2  ضرورت و اهمیت موضوع                                                   2

3  هدف از تحقیق                                                                             3

4  پرسشها و فرضیات تحقیق                                                4

5  مدل مفهومی تحقیق                                                                   5

6  محتوای تحقیق در فصول آینده                                                                 5

2                                         فصل دوم (ادبیات و پیشینه تحقیق)           7

1  مقدمه                                                                               8

2  سیستم های اطلاعاتی                                            8

2.2.1نسل اول: نرم افزارهای سنتی و قدیمی                                8

2.2.2نسل دوم : سیستم های برنامه ریزی منابع سازمان –  ERP            9

2.2.3نسل سوم : سیستمهای مدیریت گردش کار – WFM               9

2.2.4نسل چهارم : سیستمهای مدیریت فرایندهای كسب و كار BPMS –     10

2.2.5عمده مشكلات سازمان ها  قبل از سیستم های اطلاعاتی 11

2.2.6مزایای عمده استفاده از سیستم های اطلاعاتی سازمان         12

2.2.7مهمترین دلایل شکست پیاده سازی سیستمهای اطلاعاتی سازمان        13

2.2.8چارچوب چرخه حیات سیستمهای اطلاعاتی سازمان             14

3  برنامه‌ریزی منابع سازمان (ERP)                                                       15

2.3.1تعریف ERP                                                                   15

2.3.2تاریخچه و سیر تحولات سیستم های برنامه ریزی منابع سازمان(ERP)  15

2.3.2.1مرحله اول : یکپارچه سازی تولید                                   17

2.3.2.2مرحله دوم : یکپارچه سازی سازمان                                19

2.3.2.3مرحله سوم:یکپارچه سازی با هدف مشتری مداری    20

2.3.2.4مرحلۀ چهارم: یکپارچه سازی بین سازمانی               21

2.3.3بررسی راهبرد های استقرار سیستم برنامه ریزی منابع سازمان 23

4  برنامه ریزی استراتژیک                                                        25

2.4.1برنامه ریزی                                                                   25

2.4.2برنامه ریزی و تغییر                                                        25

2.4.3استراتژی                                                                       25

2.4.4برنامه ریزی راهبردی                                                         26

2.4.5مدیریت استراتژیک                                                               27

2.4.5.1مراحل مدیریت استراتژیک                                                         27

2.4.5.2مزایای مدیریت استراتژیک                                                      28

2.4.5.3ویژگی های مدیریت استراتژیک                                              28

2.4.5.4تأثیرات مدیریت استراتژیک بر عملکرد سازمان    29

2.4.5.5نحوه تکامل مدیریت استراتژیک                                           29

2.4.6برنامه ریزی استراتژیک و برنامه ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات           30

2.4.7تعریف برنامه ریزی استراتژیک سیستم ها و فناوری اطلاعات        31

2.4.8مراحل كلی برنامه ریزی استراتژیک سیستمهای اطلاعاتی       32

2.4.9روش های تحلیل استراتژی                                    32

2.4.9.1تحلیل  swot                             34

2.4.9.2مدل x                                            34

2.4.9.3هدایت کسب و کار                    34

2.4.9.4استراتژی بازار                                    34

2.4.9.5نیروهای رقابتی                                              35

 

 

2.4.9.6تحلیل سبد محصولات                                            35

2.4.9.7تحلیل محیطی                                                            36

2.4.9.8تحلیل دانش                                                               36

2.4.10مقدمه ای بر ارزیابی متوازن                                 37

2.4.10.1دیدگاه مالی                                                              39

2.4.10.2دیدگاه مشتری                                                40

2.4.10.3دیدگاه فرایندهای داخلی                                           40

2.4.10.4دیدگاه یادگیری و رشد کارکنان                                     41

2.4.11مدل مدیریت استراتژیک مبنا                                    42

2.4.12مدل برنامه ریزی استراتژیک Y                        54

2.4.13متدولوژی برنامه ریزی معماری سازمانی (EAP)        58

5  مفاهیم مورد استفاده در پردازشات ابری(رایانش ابری) 64

2.5.1محاسبات تورین (شبکه ای) Grid Computing                                 64

2.5.1.1مزایای محاسبات تورین                                                              64

2.5.1.2اصول هسته محاسبات تورین                                                      65

2.5.2معماری سرویس گرا                                                                  66

2.5.3رایانش ابری                                                                            67

2.5.3.1تعریف محاسبات ابرین                                                                 68

2.5.3.2سیر تکامل سبک های محاسباتی                                              69

2.5.3.3برخی دلایل انتخاب محاسبات ابرین                                   70

2.5.3.4اهداف محاسبات ابرین                                                        71

2.5.3.5مدل های تحویل سرویس (آناتومی ابر)                          74

2.5.3.6مدل های استقرار                                         77

2.5.3.6.1     ابر خصوصی Private                                                                    77

2.5.3.6.2    ابر عمومی Public                                                                       78

2.5.3.6.3    ابر ترکیبی Hybrid                                                                   78

2.5.3.6.4    ابر انجمنی Community                                                           78

2.5.3.6.5ابر خاص-منظوره Special Purpose                                              78

2.5.3.7سرویس دهنده گان اصلی                                                              79

2.5.3.7.1      IaaS                                                                        79

2.5.3.7.2      PaaS                                                                    80

2.5.3.7.3      SaaS                                                                    81

3                             فصل سوم (روش تحقیق)                                  82

1  مقدمه                                                                                  83

2  نگاه کلی                                                                              83

3  ماهیت مدل CloudERP                                                                         85

3.3.1بررسی شرایط ERP در رابطه با ابر                                                        85

3.3.2چند سوال اساسی در رابطه با انتقال سیستم های ERP به محیط ابر  87

3.3.2.1عوامل مهم در انتقال سیستم های ERP به محیط ابر چه مواردی هستند ؟                 87

3.3.2.2محل فیزیکی ذخیره ی داده های سیستم ERP ،چگونه می باشد و شرایط ایجاد اعتماد متقابل بین ارائه دهنده خدمات ابری و مشتری(کاربر)چگونه است ؟                      88

3.3.2.3مدل چرخه حیات ERP  و  CloudERPبا نگاه فرایندی     93

3.3.2.4ارائه سیستم ERP بر اساس مدل نرم افزار به عنوان سرویس ، چگونه …؟         94

3.3.2.5چالش های مطرح  برای ارائه ERP از طریق ابر،چه مواردی هستند ؟                                    95

3.3.3انواع پلتفرم های Cloud ERP  (در رابطه با انتقال سیستم های اطلاعاتی)                                     96

3.3.4دلایل استفاده از Saas در رابطه با انتقال IT/IS  و ERP به Cloud            98

4  ارائه متدولوژی مناسب                                                                           100

3.4.1مراحل و قسمت های مختلف مدل پیشنهادی                        101

4      فصل چهارم (محاسبات و یافته های تحقیق)        109

1  مطالعه موردی– شرکت پست جمهوری اسلامی ایران                   110

2  آشنایی با روند سیرمرسولات پستی                                                   111

4.2.1مرحله قبول                                                                                           111

4.2.2مرحله تجزیه و آماده سازی                                                                         112

4.2.3مرحله رھسپاری و حمل و نقل                                                                       112

4.2.4مرحله توزیع                                                                                          112

3  بررسی مدل پیشهادی در شرکت پست ( مطالعه موردی )       113

4.3.1توصیف وضعیت فعلی                                                                    113

4.3.2معماری سیستم ها و تکنولوژی وضع موجود( سرویس رهگیری مرسولات پستی) :              125

4.3.2.1سیستم قبول(معرفی نرم افزارجامع دفترپستی)    125

4.3.2.2سیستم های رهگیری مرسولات                                                   127

4.3.2.3سیستم های نمایش عملکرد سیستم رهگیری                  130

4.3.2.4نمایش شماتیک ارسال اطلاعات سرور مراکز استان ها و سرور های شهرستان         133

4  بیان خصوصیات مدل پیشنهادی و ارزیابی مدل پیشنهادی  147

5                                             فصل پنجم (نتیجه گیری و پیشنهادات) 158

1  خلاصه تحقیق                                                                      159

2  بررسی مزایای رهیافت پیشنهادی                                                     159

3  محدودیتها و زوایای پوشش داده نشده                                         160

4  اقدامات آتی                                                                      161

6                           پیوست –  منابع و مآخذ                                               162

 

1            مقدمه

در این بخش به شرح کلیات تحقیق پرداخته می شود تا ایجاد ذهنیتی درست از موضوع تحقیق و چارچوب مورد نظر ، اهمیت آن و روش تحقیق ایجاد شود. از این رو در ادامه ، ابتدا به توجیه ضرورت انجام تحقیق خواهیم پرداخت سپس به بیان مسئله تحقیق می پردازیم و اهداف پیش رو را مشخص خواهیم کرد . معرفی روش پژوهش و تکنیک های اجرایی( مدل مفهومی تحقیق ) بخش بعدی این فصل خواهد بود و نهایتاَ به شرح مراحلی که در فصول آتی طی خواهیم کرد می پردازیم .

2            ضرورت و اهمیت موضوع

سیستم های سازمانی بواسطه طبیعتی كه در آنها نهفته است، منطق خاص خود را بر استراتژیها، سازمان و فرهنگ آن حاكم می كنند . با وجود اینكه ممكن است در برخی موارد ، مجز ا بودن برخی از واحدها ی سازمانی مقبول مدیران باشد، اما ا ین سیستم ها، سازمان را به سمت یكپارچگی هر چه بیشتر از لحاظ اطلاعاتی سوق می دهند . از سوی دیگر این سیستم ها، اجرای فرایندهای عمومی را به سازمان دیكته می كنند، درحالیكه ممكن است اجرای برخی از فرایندها بصورت خاص برای سازمان، مزیت های رقابتی خاصی ایجاد كرده باشد.

اگر سازمانی بدون توجه داشتن به الزامات سازمانی و تجاری اقدام به پیاده سازی سیستم های سازمانی نماید، رویای یكپارچگی اطلاعات برای آن تبدیل به كابوسی دردناك خواهد شد . ممكن است منطق سیستم با منطق كسب وكار سازمان در تعارض باشد كه این موضوع منجر به صرف هزینه و زمان زیاد و از دست رفتن مزایای رقابتی سازمان شده و یا اینكه تبدیل به وزنه ای سنگین بر پای سازمان برا ی حركت آن به سمت جلو گردد . با وجود مزایای متعددی كه پیاده سازی سیستم های سازمانی به همراه دارند ، اما ریسك پیاده سازی آنها نیز بالاست و مدیرانی كه تصمیم به اجرای چنین سیستمی در سازمان خود دارند، باید توجه داشته باشند كه شیفتگی نسبت به مزیتهای این سیستم ها مانع از توجه به مخاطرات همراه آنها نشود.

درنتیجه هر سازمان نیازمند پیاده سازی سیستمهای سازمانی بر اساس شرایط خاص خود خواهد بود، که مبنای انجام آن، داشتن برنامه ریزی مدون در جهت اهداف کسب و کار می باشد .

برای انجام این برنامه ریزی، باید پیشینه و شرایط تکامل برنامه ریزی را در نظر بگیریم. در روند تکامل برنامه ریزی استراتژیک ، پس از پیدایش ابعاد مختلف برنامه ریزی در همه زمینه ها، نیاز به برنامه ریزی در جهت سازمان دهی فعالیت های مرتبط با فناوری اطلاعات احساس شد، متعاقب با آن ، مبحث برنامه ریزی سیستم های اطلاعاتی و به دنبال آن برنامه ریزی استراتژیک سیستم های اطلاعاتی شکل گرفت. در این نوع برنامه ریزی به تدوین آرمان ها ، اهداف بلند مدت و کوتاه مدت ، نقاط قوت و ضعف ، فرصت ها و تهدید های سازمان در زمینه فناوری اطلاعات پرداخته می شود. از این طریق می توان تصویر روشنی از جهت گیری سازمان در زمینه فناوری اطلاعات کسب کرد ونیز می توان سیستم های اطلاعاتی را به گونه ای توسعه داد، تا اهداف سازمان را به طور کامل برآورده نمایند.این برنامه ریزی تمامی جنبه های فناوری اطلاعات شامل سخت افزار،نرم افزار ،نیروی انسانی و ارتباطات را در بر می گیرد.

در زمان فعلی و با درنظر گرفتن آینده فناوری های مرتبط با سیستم های توزیع شده، و برای دستیابی به سیستم های سازمانی مبتنی بر تکنولوژی های روز، باید شرایط پیاده سازی سیستم های سازمانی مبتنی بر ابر، و برنامه های استراتژیک سازمان ها را که قابلیت اجرایی دارند، تواما مورد بررسی و پژوهش قرار داد.

 3           هدف از تحقیق

استفاده از ERP در ظرف مدت این چند سال به طور ریشه ای دچار تغییرات شده است و امروزه ERP می تواند برای هر نوع شرکتی در هر شاخه کاری راه حل ارائه دهد.ERP ابری به منظور گسترش و کنترل برنامه ریزی منابع سازمانی راهی ساده است که سازمان ها دیگر نیاز به تحمل هزینه های مربوط به سرور های اضافی و دیگر هزینه های وابسته به آن نیستند. نرم افزار به عنوان سرویس (Software as a Service) در حال حاضر یکی از رایج ترین و نیرومند ترین نوع از سرویس های رایانش ابری می باشد . ERP با بهره گرفتن از Saas ،سازمان های کوچکتر با بودجه محدود را قادر می سازد تا بتوانند با دسترسی به این فناوری راهی برای مدیریت مالی ،انعطاف پذیری بالا در مقابل تغییرات،مقیاس پذیری بیشتر،کارایی بالاتر و قابلیت دسترسی بهتر و از طرفی نگهداری کمتر پیدا کنند[1] .

برای بررسی شرایط لازم جهت انتقال سیستم های برنامه ریزی منابع سازمان به تکنولوژی رایانش ابری ، از ابزار برنامه ریزی استراتژیک استفاده می نماییم و به همین دلیل،یکی از نتایج کلی این پژوهش ارائه مدلی جهت سهولت استخراج استراتژی های جدید بر اساس انطباق تکنولوژی های روز  بر منابع سازمان می باشد .

 همچنین لازمه این گونه تحقیقات وجود یک مطالعه موردی می باشد،که برای این منظور ساختار فناوری اطلاعات شرکت پست مد نظر قرار گرفته است،که اصلاح ساختار استراتژیک این شرکت(در رابطه با تکنولوژی های جدید) به عنوان یکی از شرکت های تابعه وزارت فناوری اطلاعات ایران، می تواند قدمی موثر در کاهش هزینه ها و افزایش بهره وری از منابع سازمان باشد . با بررسی های آینده بر روی توسعه این پژوهش ، دستیابی به استانداردی جهت سازمان های مشابه در ایران، محقق خواهد شد .

 4            پرسشها و فرضیات تحقیق

• سیستمهای برنامه ریزی منابع سازمان ، بسته های نرم افزاری از پیش طراحی شده و از پیش مهندسی شده ای هستند كه برای پردازش تعاملات اطلاعاتی درون سازمان و تسهیل یكپارچگی اطلاعات به منظور برنامه ریزی بهتر و پاسخگویی سریعتر به نیازهای مشتریان طراحی شده اند.[14]

پردازش(رایانش) ابری ، به برنامه ها و سرویس هایی اشاره دارد،که در یک شبکه توزیع شده اجرا می شوند و از منابع مجازی استفاده می کنند،همچنین از طریق پروتکل های رایج اینترنت و استاندارد های شبکه قابل دسترسی می باشند.[2]

برنامه ریزی سیستم های کسب وکار ، یک روش ساخت یافته یا یک متدولوژی برای برنامه ریزی سیستم های اطلاعاتی سازمان هاست که جهت گیری سازمان ها را در کوتاه مدت و بلند مدت در مورد سیستم های اطلاعاتی ترسیم می کند[]

• سایت اصلی شرکت پست ، قابلیت اتصال و اشتراک گذاری منابع پردازشی به شبکه ملی ارتباطات را دارد .
• قابلیت انطباق محاسبات ابری روی منابع سازمان(شرکت پست)،وجود داردد .

5            مدل مفهومی تحقیق