فهرست جداول			صفحه
جدول شماره (3-1): زیستگاه های گوزن زرد ایرانی در کشور			39
جدول شماره (3-2): نیازهای غذایی روزانه گوزن زرد در نیمکره جنوبی (استرالیا)			62
جدول شماره (4-1): شاخص نسبت علوفه و شاخص استاندارد شده، در جنگل جزیره ا­شک بر اساس رژیم غذایی گوزن زرد ایرانی (Cervus dama mesopotamica) (با حجم) برآورد شده از طریق کوادرات در بهار1390			66
جدول شماره (4-2): شاخص نسبت علوفه و شاخص استاندازد شده، در جنگل جزیره اشک بر اساس رژیم غذایی گوزن زرد ایرانی (Cervus dama mesopotamica) (با حجم) برآورد شده از طریق ترانسکت و کوادرات در تابستان 1390			68
جدول شماره(4-3) : خلاصه ی نتایج آزمون G(X2)، در مورد گونه های دارای ارجحیت گوزن زرد ایرانی در بهار 1390			72
جدول شماره(4-4) : شاخص های انتخاب برای گوزن زرد ایرانی مشاهده شده در چهار نوع زیستگاه در جزیره اشک،  دریاچه ارومیه بهار 1390			73
جدول شماره(4-5) : شاخص انتخاب(w) و شاخص انتخاب استاندارد شده (Bi) محاسبه شده از طریق نرم افزار Ecological Methodology،(داده های مربوط به تغذیه گوزن زرد ایرانی در جزیره اشک دریاچه ارومیه، بهار 1390)			75
جدول شماره (4-6): برخی شاخص های انتخاب برای گونه های تغذیه شده گوزن زرد ایرانی، جزیره اشک، بهار 1390			77
جدول شماره (4-7): برخی شاخص های انتخاب برای گونه های مورد تغذیه گوزن زرد ایرانی، جزیره اشک، ، تابستان 1390			78
جدول شماره (4-8): مقادیر شاخص آلفای منلی برای گونه های دارای ارجحیت گوزن زرد ایرانی در فصل بهار			81
جدول شماره (4-9): نیازهای روزانه گوزن زرد ایرانی( با توجه به نسبت وزنی گرفته شده از جدول 3-2)			85
جدول شماره (4-10): ترکیب شیمیایی گونه های مورد تغذیه ی گوزن زرد ایرانی در جزیره اشک (تابستان)			85
جدول شماره (5-1): مقادیر شاخص انتخاب Ivelv(1961)  (Ei)  مرتبط با مقادیر میانی فراوانی نسبیri (موارد غذاییi موجود در رژیم غذایی) (oi) و موجود در محیط (pi)			96
جدول (5-2): مقادیر شاخص انتخاب) Ivelv(1961)  (Ei  مرتبط با مقادیر میانی فراوانی نسبیri (موارد غذاییi موجود در رژیم غذایی) (oi) و موجود در محیط (pi)  در مورد داده های بهاره جزیره اشک			97
جدول (5-3): مقادیر شاخص انتخاب Straus(1979)  (Li)  مرتبط با مقادیر میانی فراوانی نسبیri (موارد غذاییi موجود در رژیم غذایی) (oi) و موجود در محیط (pi)  در مورد داده های بهاره جزیره اشک			97
جدول (5-4): مقادیر شاخص انتخابBowyer and Bleich(1984) مرتبط با مقادیر میانی فراوانی نسبیri (موارد غذاییi موجود در رژیم غذایی) (oi) و موجود در محیط (pi)  در مورد داده های بهاره جزیره اشک			98
جدول (5-5): مقادیر شاخص انتخاب) Ivelv(1961)  (Ei  مرتبط با مقادیر میانی فراوانی نسبیri (موارد غذاییi موجود در رژیم غذایی) (oi) و موجود در محیط (pi)  در مورد داده های تابستانه جزیره اشک			98
جدول (5-6): مقادیر شاخص انتخاب Straus(1979)  (Li)  مرتبط با مقادیر میانی فراوانی نسبیri (موارد غذاییi موجود در رژیم غذایی) (oi) و موجود در محیط (pi)  در مورد داده های تابستانه جزیره اشک			98
جدول (5-7): مقادیر شاخص انتخابBowyer and Bleich(1984) مرتبط با مقادیر میانی فراوانی نسبیri (موارد غذاییi موجود در رژیم غذایی) (oi) و موجود در محیط (pi)  در مورد داده های تابستانه جزیره اشک			99
	فهرست نمودارها			صفحه
	نمودار شماره (4-1) : زیست توده کل گیاهان دارای ارجحیت و در دسترس برای گوزن زرد ایرانی در زیستگاه های مختلف جزیره اشک در فصل بهار (a) زیست توده کل گیاهان مورد تغذیه گوزن زرد ایرانی در زیستگاه های مختلف  (b)			87
	نمودار شماره (4-2) : شاخص های انتخاب در گونه های گیاهی دارای ارجحیت در فصل بهار در جزیره اشک			88
	نمودار شماره (4-3) : رابطه بین میزان گونه های گیاهی دراری ارجحیت در محیط (pi) ، میزان گونه در رژیم غذایی (oi) و شاخص انتخاب منبع (wi) در زیستگاه دشتی برای گوزن زرد ایرانی، جزیره اشک دریاچه ارومیه در بهار			88
	نمودار شماره (4-4): رابطه بین میزان گونه های گیاهی دراری ارجحیت در محیط (pi)، میزان گونه در رژیم غذایی (oi) و شاخص انتخاب منبع (wi) در زیستگاه با شیب بالا برای گوزن زرد ایرانی، جزیره اشک دریاچه ارومیه در بهار			89
	نمودار شماره (4-5): رابطه بین میزان گونه های گیاهی دراری ارجحیت در محیط (pi)، میزان گونه در رژیم غذایی (oi) و شاخص انتخاب منبع (wi) در زیستگاه با حاشیه ی شرقی برای گوزن زرد ایرانی، جزیره اشک دریاچه ارومیه در بهار			89
	نمودار شماره (4-6): رابطه بین میزان گونه های گیاهی دراری ارجحیت در محیط (pi)، میزان گونه در رژیم غذایی (oi) و شاخص انتخاب منبع (wi) در زیستگاه با حاشیه ی شمالی برای گوزن زرد ایرانی، جزیره اشک دریاچه ارومیه در بهار			90
	نمودار شماره (4-7) : رابطه بین میزان گونه های گیاهی دراری ارجحیت در محیط (pi) ، میزان گونه در رژیم غذایی (oi) و شاخص انتخاب منبع (wi) در زیستگاه دشتی برای گوزن زرد ایرانی، جزیره اشک دریاچه ارومیه در تابستان			90
	نمودار شماره (4-8): رابطه بین میزان گونه های گیاهی دراری ارجحیت در محیط (pi)، میزان گونه در رژیم غذایی (oi) و شاخص انتخاب منبع (wi) در زیستگاه با شیب بالا برای گوزن زرد ایرانی، جزیره اشک دریاچه ارومیه در تابستان			91
	نمودار شماره (4-9): رابطه بین میزان گونه های گیاهی دراری ارجحیت در محیط (pi)، میزان گونه در رژیم غذایی (oi) و شاخص انتخاب منبع (wi) در زیستگاه با حاشیه ی شرقی برای گوزن زرد ایرانی، جزیره اشک دریاچه ارومیه در تابستان			91
	نمودار شماره (4-10): رابطه بین میزان گونه های گیاهی دراری ارجحیت در محیط (pi)، میزان گونه در رژیم غذایی (oi) و شاخص انتخاب منبع (wi) در زیستگاه با حاشیه ی شمالی برای گوزن زرد ایرانی، جزیره اشک دریاچه ارومیه در تابستان			92

 

 

 

 

 

 

 

فهرست تصاویر	صفحه
تصویر شماره (3-1): جزیره اشک، بهار 1390	37
تصویر شماره (3-2) : دشت ناز ساری، تابستان 1387	39
تصویر شماره( 3-3 ): نقشه پراکنش گوزن زرد ایرانی	43
تصویر شماره (3-4) : سیمای بهاره زیستگاه گوزن زرد ایرانی در جزیره اشک، بهار 1390	46
تصویرشماره (3-5): سیمای تابستانه زیستگاه گوزن زرد ایرانی در جزیره اشک، تابستان 1390	46

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست پیوست ها	صفحه
پیوست ها	112
پیوست 1: . فهرست PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است)داران پارك ملی دریاچه ارومیه	114-113
پیوست 2. فهرست پرندگان پارک ملی دریاچه ارومیه	115-119
پیوست 3. جدول خصوصیات زیستی و وضعیت حمایتی خزندگان پارك ملی دریاچه ارومیه	120
پیوست 4. فرم ثبت اطلاعات صحرایی (فرم شماره 1)	121
پیوست 5. خصوصیات چهار نوع زیستگاه گوزن زرد در جزیره اشک (تاج پوشش، میزان تولید در هر هکتار و تولید کل) در فصل بهار	122
ادامه پیوست 5. خصوصیات چهار نوع زیستگاه گوزن زرد در جزیره اشک (تاج پوشش، میزان تولید در هر هکتار و تولید کل) در فصل بهار	123
پیوست 6. خصوصیات چهار نوع زیستگاه گوزن زرد در جزیره اشک (تاج پوشش، میزان تولید در هر هکتار و تولید کل) در فصل تابستان	124
ادامه پیوست 6. خصوصیات چهار نوع زیستگاه گوزن زرد در جزیره اشک (تاج پوشش، میزان تولید در هر هکتار و تولید کل) در فصل تابستان	125

 

چکیده

مفهوم ظرفیت برد در زمینه های مختلف مورد استفاده واقع شده است، تعاریف متعددی از سوی متخصصان مختلف برای این اصطلاح ارائه شده است، ­که اکثر تعاریف بکار رفته برای این اصطلاح مبهم و تقریباً بی معنی هستند. ارائه ی یک ظرفیت برد به صورت عددی دستورالعملی برای ارائه ی راه کارهای مدیریتی به منظور حفاظت از جمعیت های حیات وحش خواهد بود. بنابراین در یک مفهوم کلی ظرفیت برد را می توان بعنوان حداکثر افرادی از یک گونه خاص نام برد که در یک دوره طولانی زمانی در یک منطقه مشخص، زیست می کنند و آن منطقه قابلیت نگهداری از آنها را دارد. شناسایی منابعی که جانوران تغذیه می کنند در تلاش برای حفظ گونه های در خطر و مدیریت جمعیت های بهره برداری شده مورد نیاز است. از آنجائیکه جمعیت گوزن زرد ایرانی در جزیره اشک طی دو دهه ی اخیر رو به ا­فزایش بوده است، انجام مدیریت پایدار در این جزیره به بررسی وضعیت تغذیه ای گوزن زرد نیازمند است. برآورد ظرفیت برد تغذیه ای نیز نیاز به شناسایی گونه های مورد تغذیه  دارد. از آنجائیکه  قابلیت دسترسی منابع متفاوت در طبیعت یکسان نیست، و استفاده از آنها ممکن است از طریق تغییر در قابلیت در دسترسی تغییر کند، از اینرو، منابع استفاده شده باید با مقدار عرضه مقایسه شوند. بر اساس نتایجی که از طریق نمونه برداری بدست آمد مشخص شد که گوزن زرد ایرانی در جزیره اشک در فصل بهار از میان گونه های گیاهی موجود یولاف (Avena fatua L.) ، گندم نیای قفقازی (Aegilops tauschii Cosson) و سیر وحشی (Allium akaka S.G.GMEL.) را در صورت موجود بودن در زیستگاه نسبت به سایر گونه ها ترجیح می دهد. نسبت به پسته وحشی (Pistacia atlantica DESF. Subsp. mutica (POJ.)RECH.) اجتناب نسبی نشان می دهد و همچنین نسبت به گیاه تنگرس(Rhamnus pallasii Fisch & C. A. Mey.) اجتناب کامل نشان می دهد. بعد از برآورد میزان پروتئین موجود در جزیره اشک با بهره گرفتن از نمونه های تهیه شده و همچنین مشخص شدن نیاز روزانه ی گوزن زرد با توجه به مطالعه ای که در یک محیط مدیترانه واقع در استرالیا انجام شده بود، به برآورد ظرفیت برد تغذیه ای از طریق این فاکتور پرداخته شد. طبق نتایج مشخص شد که ظرفیت برد تغذیه ای جزیره اشک بر این اساس برابر با 222.5 رأس گوزن بوده است که با توجه به آماری که از جمعیت گوزن زرد ایرانی در جزیره اشک از سوی مسؤولان اداره کل محیط زیست آذربایجان غربی (1390) ارائه می شود (بیش از 300 رأس) باید به منظور تعدیل این جمعیت اقدامات لازم مدیریتی اعمال شود.

 

واژه های کلیدی: گوزن زرد ایرانی، ظرفیت برد تغذیه ای، جزیره اشک، انتخاب منبع.

مقدمه

تجزیه و تحلیل ارتباط بین گونه  و زیستگاه همواره به عنوان یک مرکز ثقل در مسائل بوم شناسی مطرح بوده است .لذا اهمیت اقلیم برای شرح پراکنش جانوران وگیاهان از زمان های دور مطرح بوده است (Guisan, 2000). زیستگاه ها محیط ها یا اکوسیستم هایی هستند که مقادیر بوم شناختی وسرویس هایی ازقبیل ماهی، جمعیت های حیات وحش، تصفیه ی آب، وکنترل اقلیم را فراهم می نماید (Serfis, 1993).  لذا یکی از اهداف حفاظت ازطبیعت برنامه ریزی برای تعیین مناطق مهم برای تنوع زیستی است (Luoto et al.2004). با توجه به اینکه جمعیت گونه های گوزن طی سال های اخیر با معضلاتی مواجه بوده است، به خصوص در مورد گوزن زرد ایرانی که جزء گونه های آسیب پذیر(VU) قرار گرفته و همچنین به عنوان یکی از گونه هایی است که در ضمیمه II کنوانسیون CITES قرار گرفته (ضیائی،1387) لذا IUCN  برنامه ای را برای مطالعه و مدیریت گوزن های در معرض تهدید با بهره گرفتن از اطلاعات مربوط به انقراض در سراسر محدوده ی پراکنش آنها درجهان آغاز نموده است (Cowan & Holloway,1973). گوزن زرد ایرانی(Cervus dama mesopotamica) برای اولین بار توسط آقای Brooke  در سال 1875 نام گذاری شد (IUCN, 2011; Cowan & Holloway, 1973). این گونه در ایران طی دهه های گذشته با مشکلات و تهدید هایی مواجه بوده است، لذا این گونه را به زیستگاه های مختلفی در ایران معرفی نموده اند که یکی از اولین زیستگاه ها جزیره اشک در دریاچه ی ارومیه می باشد. دریاچه ارومیه (ذخیره گاه زیستکره- تالاب بین المللی) از سال 1346 تحت حفاظت بوده، در سال 1354 به پارک ملی ارتقاء یافت، از مهمترین گونه های گیاهی جزایر این دریاچه می توان به بنه، بادام، ارس، گوجه وحشی، درمنه، گرامینه ها و … و همچنین از گونه های جانوری وارد شده به این جزیره می توان به کبک، قوچ ومیش ارمنی و گوزن زرد ایرانی اشاره نمود (درویش صفت، 1385). جزیره اشک با مساحتی بالغ بر حدود 26 کیلومتر مربع، از نظر وسعت، در میان جزایر صد و یک گانه دریاچه ارومیه در جایگاه دوم قرار دارد. این جزیره نیز مانند سایر جزایر بصورت برآمدگی کوه مانندی است که تقریباًدر هیچ نقطه آن زمین هموار وسیعی یافت نمی گردد (زهزاد، 1368). گوزن زرد ایرانی در ابتدا از منطقه دشت ناز به جزیره اشک معرفی شد و جمعیت همواره در حال افزایش بود و این جمعیت در دسامبر 1993 ،80 رأس گزارش شده، بعد از مدتی تعدادی از جانوران جزیره را ترک کردند و با شنا به جزایر دیگر رفتند بعد از بررسی های انجام شده احتمال این امر را ظرفیت برد منطقه اعلام نمودند، بقاء گونه در جزایر مجاور احتمالاً به دلیل عدم وجود آب شیرین خیلی ناچیز بوده است (Wemmer,1998). لذا بررسی ظرفیت برد زیستگاه و اینکه این جزیره قابلیت حمایت از چه تعداد گوزن را دارد از درجه اهمیت بالایی برخوردار است. با توجه به اینکه گوزن زرد ایرانی جزء گونه های با ارزش و آسیب پذیر(VU) می باشد و طبق آمار ارائه شده از سوی IUCN این گونه در سال 2011 در رده درمعرض خطر(Endangered D) قرار گرفته است (IUCN, 2012). لذا لزوم پژوهش در زمینه زیستگاه های این گونه در ایران که به عنوان یکی از مراکز اصلی پراکنش این گونه به صورت طبیعی در دنیا می باشد به شدت احساس می شود و با توجه به اینکه جزیره اشک به عنوان یکی از زیستگاه های با ارزش این گونه محسوب می شود این زیستگاه به عنوان منطقه مورد مطالعه انتخاب شد. هدف در این پژوهش تعیین ظرفیت برد زیستگاه جزیره اشک برای گوزن زرد ایرانی طی فصل تابستان به عنوان فصل سخت برای این گونه می باشد، لذا برای دستیابی به این اهداف باید یکسری پارامترها (متغیرها) اندازه گیری شوند که از آن میان می توان به: تراکم پوشش گیاهی در کوادرات ها یا ترانسکت های تصادفی (نمونه)، تعیین گونه های گیاهی مورد تغذیه گوزن در دو فصل بهار و تابستان از طریق مشاهده مستقیم و اثر چرا (تعیین گونه های دارای ارجحیت بیشتر و تعیین تراکم آن گونه ها در جزیره با بهره گرفتن از کوادرات)، اشاره نمود. و در ادامه مشخص نمودن میزان ارجحیت این گونه ها از طریق شاخص های انتخاب متعدد و برآورد میزان مواد غذایی در دسترس و دارای ارجحیت موجود در جزیره و ظرفیت برد تغذیه ای جزیره اشک برای گوزن زرد ایرانی خواهد بود.

 

فصل دوم

2-9-2 تعریف سازمان بین المللی کار ………… 42

ز

2-9-3 تعریف آژانس بهره وری اروپا   ………………………………………………………………………………………………..   .   43

 

2-12 وجدان کار، فرهنگ کار و انظباط درکار.. 54

2-15 تحلیل پوششی داده ها (DEA)…………………………………………………………………………………………….68

2-16 استراتژیهای اولویت بندی……………………………………………………………………………………………………………….70

 

ح

 

 

فصل سوم

فصل چهارم

فصل پنجم

 

ط

 

5- پیشنهادات  ……………………………………………………………………………………………………………………………………182

6- محدودیت ها  ………………………………………………………………………………………………………………………………..183

منابع فارسی………………………………………………………………………………………………………………………………………….184

منابع لاتین  ………………………………………………………………………………………………………………………………………….185

پیوستها و ضمایم…………………………………………………………………………………………………………………………………..188

پرسشنامه    ………………………………………………………………………………………………………………………………………….189

جدول 2-1…………………………………………………………………………………………………………………………………68

جدول 2-2………………………………………………………………………………………………………………………………….70

جدول3-1………………………………………………………………………………………………………………………………..90

جدول 3-2………………………………………………………………………………………………………………………………….90

جدول3-3…………………………………………………………………………………………………………………………………..91

جدول3-4…………………………………………………………………………………………………………………………………. 91

جدول3-5…………………………………………………………………………………………………………………………………92

جدول3-6…………………………………………………………………………………………………………………………………..92

جدول 4-1………………………………………………………………………………………………………………………………… 95

ی

……………………………………………………………………………………………………………………………………….96

 

جدول 4-3………………………………………………………………………………………………………………………………….96

جدول 4-4…………………………………………………………………………………………………………………………………97

جدول4-5………………………………………………………………………………………………………………………………….97

جدول 4-6…………………………………………………………………………………………………………………………………98

جدول4-7………………………………………………………………………………………………………………………………….98

جدول4-8………………………………………………………………………………………………………………………………….99

جدول4-9………………………………………………………………………………………………………………………………..100

جدول 4-10………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 100

جدول4-11……………………………………………………………………………………………………………………………..101

جدول 4-12…………………………………………………………………………………………………………………………….101

جدول 4-13…………………………………………………………………………………………………………………………..102

جدول4-14………………………………………………………………………………………………………………………………102

جدول 4-15……………………………………………………………………………………………………………………………102

جدول 4-16…………………………………………………………………………………………………………………………….103

جدول 4-17 103

ک

جدول 4-18 104

 

جدول 4-19 105

جدول 4-20 105

جدول 4-21 105

جدول 4-22 106

جدول 4-23 106

جدول 4-24 107

 

جدول 4-25 107

جدول 4-26 108

جدول 4-27 108

جدول 4-28 109

جدول 4-29 110

جدول 4-30 110

جدول 4-31 111

جدول 4-32 112

جدول 4-33 112

ل

جدول 4-35 113

 

جدول 4-36 113

جدول 4-37 114

جدول 4-38 114

جدول 4-39 115

جدول 4-40 116

جدول 4-41 116

جدول 4-42 117

جدول 4-43 117

جدول 4-44 118

جدول 4-45 118

جدول4-46 119

جدول 4-48 120

جدول 4-49 120

جدول 4-50 121

جدول 4-51 122

م

جدول 4-53 123

 

جدول 4-54 123

جدول 4-56 124

جدول4-57 124

جدول 4-58 125

جدول 4-59 125

جدول 4-60 126

جدول 4-61 126

جدول 4-62 127

جدول4-63 127

جدول 4-64 128

جدول 4-65 128

جدول 4-66 129

جدول 4-67 129

جدول 4-68 130

جدول 4-69 131

ن

جدول4-70 131

 

جدول 4-71 132

جدول 4-72 132

جدول 4-73 133

جدول 4-74 133

جدول 4-75 134

جدول 4-76 134

جدول 4-77 135

جدول 4-78 135

جدول 4-79 135

جدول 4-80 136

جدول 4-81 136

جدول 4-82 137

جدول 4-83 138

جدول 4-84 138

جدول 4-85 138

س

جدول 4-86 139

 

جدول 4-87 139

جدول 4-88 140

جدول 4-89 140

جدول 4-90 141

جدول 4-91 141

جدول 4-92 142

جدول 4-93 143

جدول 4-94 143

جدول 4-95 144

جدول 4-96 144

جدول 4-97 145

جدول 4-98 146

جدول 4-99 146

جدول 4-100 147

جدول 4-101 147

ع

جدول 4-102 148

 

جدول 4-103 148

جدول 4-104 149

جدول 4-105 150

جدول 4-106 150

جدول 4-107 151

جدول 4-108 151

جدول 4-109 152

جدول 4-110 152

جدول 4-111 153

جدول 4-112 153

جدول 4-113 154

جدول 4-114 155

جدول4-115 155

جدول 4-116 156

جدول 4-117 156

ف

جدول 4-118 157

 

جدول 4-114 157

جدول 4-115 158

جدول 4-116 158

جدول 4-118 159

جدول 4-119 160

جدول 5-1 163

جدول 5-2 164

جدول 5-3 165

جدول 5-4 166

جدول5-5 167

جدول 5-6 168

جدول 5-7 169

جدول 5-8 170

جدول 5-9 171

جدول 5-10 171

ص

جدول 5-11 171

 

جدول 5-12 172

جدول 5-13 172

جدول 5-14 172

جدول 5-15 173

جدول 5-16 173

جدول 5-17 173

جدول 5-18 174

جدول 5-19 174

جدول 5-20 174

جدول 5-21 176

جدول 5-22 177

جدول 5-23 182

شکل2-2    23

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….   50

شکل 2– 6 56

چکیده

 

در عصر كنونی هر سازمان به منظور آگاهی از میزان مطلوبیت و كیفیت فعالیت‌های خود نیاز مبرم به نظام ارزیابی دارد. فقدان وجود نظام ارزیابی یکی ازعلائم بیماری های سازمان تلقی می گردد كه پیامد آن كهولت و نهایتاً مرگ سازمان است. كوشش های اقتصادی انسان همواره معطوف بر آن بوده كه حداكثر نتیجه را با كمترین امكانات و عوامل موجود به دست آورد، این تمایل را می توان دستیابی به كارایی بالاتر نامید.

در این تحقیق داده های 9 بیمارستان دولتی استان ایلام ازروش تحلیل پوششی داده ها( (DEAبراساس مدل مختلف  CCR با دو سناریودرطی سالهای 1390- 1388با بهره گرفتن از نرم افزار DEA solver  موردبررسی و تجزیه و تحلیل قرارگرفته است. نهاده ها یعنی تعداد پزشکان، کادرپرسنلی وتخت فعال وستاده ها یعنی خدمات کلینیکی، خدمات پارا کلینیکی، خدمات سرپایی، تخت فعال، روزبستری، اشغال تخت روز و خدمات سرپایی برای بررسی استفاده گردید.

نتایج نشان داد در اکثرسالهای مورد مطالعه 40% بیمارستانهای مورد مطالعه از لحاظ فنی ومقیاس کارا بوده در حالی که در 60% بقیه مراکز میزانی از ناکارایی فنی و مقیاس در آنها مشهود است. میانگین کارایی( فنی کل و مقیاس ) در کل دوره ها مورد مطالعه برای مراکز مذکور  به ترتیب 90% و 87% بوده است. نتایج این مطالعه حاکی از آن است که ظرفیت ارتقای کارایی فنی تا حدود 10% و ظرفیت کارایی مقیاس به میزان 13% بدون هیچ گونه افزایشی در هزینه ها و بکارگیری همان میزان از نهاده ها وجود داشت. همچنین در بیمارستانهای غیر کارا، ناکارایی فنی بیشتر از ناکارایی مقیاس بوده است.

 

واژهای کلیدی: ارزیابی، کارایی، تحلیل پوششی داده ها (DEA)، تخت فعال، واحدهای تصمیم گیرنده (DMU)،

بیمارستان.

1-1مقدمه

 

كوشش های اقتصادی انسان همواره معطوف بر آن بوده كه حداكثر نتیجه را با كمترین امكانات و عوامل موجود به دست آورد، این تمایل را می توان دستیابی به كارایی بالاتر نامید. كارایی مفهومی جامع است كه افزایش آن به منظور ارتقای سطح زندگی، رفاه، آرامش و آسایش انسان ها، همواره مد نظر دست اندركاران سیاست و اقتصاد بوده است، برخی بقا و تداوم یک نظام سیاسی و اقتصادی را نیز موكول به كارایی و بهره وری دانسته اند(ابطحی وهمکاران،2005).

بحث درباره کارایی درادبیات علمی از سابقه طولانی برخورداربوده ودرزمینه عمومی است که درهرکجا کاروفعالیتی وجود دارد، می توان ازآن اثراتی یافت. ازجمله دلایلی که برای این سابقه طولانی ووفور بحث درباره کارایی می توان برشمرد اهمیت این موضوع برای جامعه می باشد. چرا که درواقع بحث درباره کارایی وعوامل موثر برآن، بحث درباره این است که چگونه میتوان کار وفعالیتی که درحال انجام شدن است رابا هزینه وامکانات کمتر به نتایج بیشتری رساند، ازنیروهای موجودحداکثر استفاده استفاده رابرد، وازهدررفتن امکانات مادی وانسانی جلوگیری کرد ( امامقلی پورسفیددشتی،1381). توجه به ارتقای انتظارات عموم مردم از رفاه اقتصادی، تقاضا برای خدمات بهداشتی و درمانی روند صعودی داشته است. حال با توجه به محدودیت منابع و امكانات، حداكثر استفاده از امكانات موجود، یكی از مهمترین راه حل ها ی ممكن از دید اقتصاد سلامت ، جهت كاهش شكاف بین عرضه و تقاضا می باشد. كارایی، مهمترین و معمول ترین سازوكار جهت ارزیابی و اندازه گیری عملكرد یک بنگاه اقتصادی از جمله بیمارستان به شمار می رود، لذا در چند دهه گذشته بررسی عملكرد بخش های مختلف اقتصادی و یا بنگاه ها و واحدهای اقتصادی در سطح خرد از طریق سنجش و برآورد كارآیی، همواره مو رد توجه محققان رشته ها ی مختلف علوم اجتماعی به ویژه مدیریت و اقتصاد بوده است (یاساوارنگ،2005). [1]

تصمیم گیری مهمترین دغدغه هر مدیر در فعالیتهای حرفه ای است. به زعم بسیاری از دانشمندان حوزه مدیریت، تصمیم گیری معیار ارزیابی عملكرد هر مدیر است. هربرت سایمون[2] حتی گام را فراتر گذاشته و تصمیم گیری را معادل مدیریت دانسته است(شیردل ملاسرایی،1386). مدیران در اخذ تصمیم به اطلاعات گوناگونی نیاز دارند و مراحل مشخصی را برای دسترسی به اطلاعات طی می كنند. یكی از زمینه های كلیدی تصمیم گیری مدیران، ارزیابی عملكرد است كه آنان را در اخذ تصمیم هدایت می كند(غضنفری وهمکاران1379).

 

ارزیابی عملكرد سازمان از موضوعاتی است كه مدیران و محققین توجه زیادی به آن داشته اند و تا كنون در این زمینه، مقالات زیادی منتشر شده است(ماروهمکاران[3]،2003). وجود و یا عدم وجود نظام ارزیابی عملكرد كارآمد، با حیات و مرگ سازمان رابطه مستقیم دارد. بیمارستان ها به عنوان یكی از اصلی ترین سازمان های ارائه دهنده ی خدمات بهداشتی درمانی و به دلیل، حساسیت و اهمیت ویژه ای كه در سلامت جامعه دارند(ماسی،2007[4]). ضرورت ارزیابی عملكرد و بهبود كارایی را بیش از دیگران احساس می كنند(وردورث وهمکاران[5]،2005). افزایش هزینه های بخش بهداشت و درمان درایران و جهان همراه با رشد فزاینده ی تكنولوژی و تغییرات جمعیتی، ضرورت توجه به مفاهیم اقتصادی را در این بخش خاطر نشان می سازد در بخش بهداشت و درمان، به لحاظ اهمیت نوع خدمات و سروكار داشتن با سلامت و جان انسان ها، اعتلای کیفیت و تضمین آن برای نظام بهداشت و درمان و مردم به طور فزاینده مورد توجه قرار گرفته است. مردم از یک سو با پرداخت حق بیمه،مالیات و تحمل هزینه های گزاف بهداشت و درمان و در كنار آن افزایش آگاهی، انتظارات فزاینده ای از بیمارستان و دیگر بنگاه های ارائه دهنده ی خدمات بهداشتی و درمانی دارند. از سوی دیگرسرمایه گذاری كلان جهت بهره گیری از تكنولوژی  نوین درمان وافزایش هزینه های  پرسنلی و به کا‌رگیری نیروهای تخصصی و فوق  تخصصی موجب   گرانترشدن خدمات بهداشتی ودرمانی گردیده است.[6]

از آنجا كه بهبود بهره وری و كارایی یكی از منابع مهم توسعه اقتصادی است ، لذا این مقوله باید در بخش بهداشت ودرمان مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد .محاسبه كارایی فنی و شناخت عوامل مؤثر در افزایش كارایی بیمارستان ها، اقدامی مكمل در جهت توسعه كمی و كیفی آن است. با رفع عوامل دخیل در عدم كارایی بیمارستان، می توان كارایی را بدون اضافه كردن عوامل تولید افزایش داد و توان خدمت دهی را بالا برد. همچنین مدیران بیمارستان را در تصمیم گیری بهتر، وا قعی تر وكاراتر یاری كرد. در نتیجه انتظار می رود مدیران و برنامه ریزان با آگاهی از روند كارایی و شناخت عوامل مؤثر درآن، در جهت تخصیص بهینه منابع و افزایش بهره وری وكارایی گام بردارند(مردانی 2003).

عدم آشنایی مدیران بیمارستان ها و مسؤولین بهداشتی و درمانی به شاخص های اقتصاد بهداشت از یک طرف و مالکیت دولتی بیمارستان ها واستفاده از بودجه ی عمومی از طرف دیگر ، باعث شده كه مسؤولین و مدیران انگیز های برای انتخاب تر کیبی از نهاد ه ها كه هزینه ها را حداقل كند وانتخاب بهترین عوامل تولید كه ضایعات را به حداقل و كارایی را به حداكثر برساند وجود نداشته باشند(حاتم، 2001: 23).

با توجه به اهمیت موضوع، روش های گوناگونی برای ارزیابی عملكرد و افزایش كارایی سازما نها ارائه شده است. برای ارزیابی سازما نها به داشتن استاندارد و نظارت نیاز است. در خدمات بیمارستانی، استاندارد به معنی تعیین سطح لازم و قابل قبول در ارائه ی هر یک از خدمات اداری، پزشكی و پیراپزشكی است. با توجه به اینكه در بسیاری از موارد، استاندارد هماهنگ برای ارزیابی مراكز آموزشی درمانی در ایران وجود ندارد (خلیلی2009). یكی از ابزار های كارآمد در این زمینه تحلیل پوششی داده ها می باشد. با بهره گرفتن از این روش، واحدهای مورد بررسی با یک سطح استاندارد از قبل تعیین شده، مقایسه نمی شوند و كارایی واحدها با توجه به كارایی واحدهای دیگر سنجیده می شود.

 

 2-1 بیان مسأله

“سلامت حق مردم است ” این مسأله در كنفرانس بین المللی مراقبت های اولیه بهداشتی در آلماتا به عنوان واقعیتی انكارناپذیر پذیرفته شده است. بدیهی است كه تحقق آن، نیاز به تلاش در بخش بهداشت و بسیاری از  بخش های اجتماعی و اقتصادی دیگر دارد.

توجه به بهداشت و سلامت در سطح آحاد جامعه یكی از اهداف اصلی برنامه های جمهوری اسلامی می باشد. در اثبات این گفته می توان به مواردی چون قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران اشاره نمود كه ضمن محوری برشمردن سلامت كامل و جامع انسان، بهداشت و درمان را از جمله نیازهای اساسی می شناسد و دولت را مكلف كرده است تا تمامی منابع، امكانات و ظرفیت های خود را جهت تأمین، حفظ و ارتقای سطح سلامت افراد كشور بسیج كند. از این رو، یكی از ابعاد تجلی بخش مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی در كشور، ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به اقشار مختلف جامعه می باشد(صادقی و همکاران، 2005: 151) و در این راستا می توان به توجه خاصی كه در برنامه های توسعه كشور به بخش بهداشت و درمان شده است، اشاره كرد.

دراین میان بخش بهداشت امروز شاید از مهمترین بخش های خدماتی ویکی از شاخص های توسعه و رفاه اجتماعی تلقی می گردد. بنابراین بازشناخت اقتصادی این بخش از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بیمارستان به عنوان یکی از سازمان های اصلی ارائه دهنده خدمات بهداشتی درمانی ، حساسیت و اهمیت ویژه ای در اقتصاد بهداشت دارد(حسن زاده، 1386: 2) .

بهداشت و درمان یکی از نیازهای اساسی هر جامعه است.از آنجا که توجه به بهداشت و درمان و سرمایه گذاری دراین زمینه باعث افزایش بهره وری نیروی کار و افزایش تولید می گردد، لذا تخصیص منابع کافی و به کارگیری مطلوب منابع دراین بخش از اهمیت به سزایی برخوردار است( احمدکیادلیری، 1384: 22).

چکیده:
انتقال حرارت جابجایی آزاد یا طبیعی یکی از پدیده­های باکاربرد بسیاردر صنعت و در محیط پیرامون بشریت است. این پدیده به واسطه­ کاربرد گسترده­ی آن مورد توجه بسیاری از محققین قرار گرفته است و محققین را بر آن داشته تا جریان جابجایی آزاد را بر روی هندسه­هایی چون صفحه، گوه، بیضی، استوانه، مخروط، کره دنبال کنند. در این میان با توجه به اتفاقاتی که جریان تا رسیدن به حالت دایم طی می­ کند و در کل اهمیت جریان در حالت گذرا این حالت مورد توجه محققین قرار گرفته است که در این میان جریان گذرا اطراف برخی هندسه­ها از جمله کره کمتر مورد توجه قرار گرفته است. بنابراین در این پایان نامه به بررسی جریان جابجایی آزاد گذرا اطراف کره با در نظر گرفتن میدان مغناطیسی، با در نظر گرفتن جذب و تولید حرارت، با در نظر گرفتن لزجت متغیر با دما و با در نظر گرفتن هدایت حرارتی متغیر با دما پرداخته شده است. از طرفی یکی از بروزترین و کاراترین روش­های عددی ترکیب مربعات دیفرانسیل تکه‏ای (IDQ) با مربعات دیفرانسیل(DQ) می­باشد. به علت نوپا بودن این روش تا کنون از آن در حل عددی مسایل انتقال حرارت هدایت گذرا استفاده شده است. در این پایان نامه جریان­های گذرا اطراف کره با بهره گرفتن از این روش عددی بررسی شده است.
کلید واژه:
مربعات دیفرانسیل، مربعات دیفرانسیل تکه­ای، جابجایی آزاد گذرا، کره، لایه­ی مرزی
فهرست مطالب
عنوان                                                                                                               صفحه
فصل اول: مقدمه
1.1  مقدمه…………………………………………………………………………………………………….. 2
2.1   مروری بر کارهای گذشته…………………………………………………………………………… 4
3.1  اهداف پایان نامه ……………………………………………………………………………………… 15
فصل دوم:
روش مربعات دیفرانسیل و  روش مربعات دیفرانسیل تکه­ای
1.2- مقدمه…………………………………………………………………………………………………. 17
2.2- انتگرال­گیری مربعی………………………………………………………………………………… 18
3.2- مربعات دیفرانسیلی…………………………………………………………………………………. 19
4.2- محاسبه­ی ضرایب وزنی مشتق مرتبه­ی اول…………………………………………………….. 19
1.4.2- تقریب بلمن………………………………………………………………………………………. 19
1.1.4.2- تقریب اول بلمن……………………………………………………………………………… 19
2.1.4.2- تقریب دوم بلمن……………………………………………………………………………… 20
2.4.2- تقریب کلی شو………………………………………………………………………………….. 21
5.2- محاسبه­ی ضرایب وزنی مشتقات مرتبه­ی دوم و بالاتر……………………………………….. 23
1.5.2-ضرایب وزنی مشتق مرتبه­ی دوم………………………………………………………………. 23
1.1.5.2- تقریب کلی شو……………………………………………………………………………….. 23
2.5.2- رابطه­ بازگشتی شو برای محاسبه­ی مشتق مراتب بالاتر…………………………………. 24
3.5.2- تقریب ضرب ماتریسی…………………………………………………………………………. 26
6.2- اعمال شرایط مرزی………………………………………………………………………………… 27
7.2- انواع انتخاب فواصل بین نقاط……………………………………………………………………. 29
8.2- مربعات دیفرانسیل تکه­ای………………………………………………………………………….. 31
9.2- بررسی کارایی روش مربعات دیفرانسیل……………………………………………………….. 32
1.9.2- جریان جابجایی آزاد دایم بر روی کره دما ثابت………………………………………… 32
1.1.9.2- مدل­سازی ریاضی جریان…………………………………………………………………… 32
2.1.9.2- گسسته­سازی معادلات با بهره گرفتن از روش مربعات دیفرانسیل……………………….. 35
3.1.9.2- نتایج……………………………………………………………………………………………… 36
فصل سوم:
جریان جابجایی آزاد گذرا بر روی کره دما ثابت
1.3- بررسی جریان جابجایی آزادگذرا اطراف کره­ی همدما……………………………………. 40
1.1.3- مدل­سازی ریاضی جریان……………………………………………………………………… 40
2.1.3- گسسته­سازی معادلات با بهره گرفتن از روش مربعات دیفرانسیل…………………………… 43
3.1.3- نتایج………………………………………………………………………………………………. 44
2.3- بررسی جریان جابجایی آزاد گذرا بر روی کره دما ثابت در حضور میدان مغناطیسی… 44
1.2.3- مدل­سازی ریاضی جریان……………………………………………………………………… 47
2.2.3- نتایج………………………………………………………………………………………………. 49
3.3- بررسی اثر تولیدو جذب حرارت بر جریان جابجایی آزاد گذرا بر روی کره دما ثابت. 50
1.3.3- مدل­سازی ریاضی جریان……………………………………………………………………… 50
2.3.3- نتایج……………………………………………………………………………………………….. 51
4.3- بررسی اثر لزجت متغیر با دما بر جریان جابجایی آزاد گذرا بر روی کره دما ثابت…… 53
1.4.3- مدل­سازی ریاضی جریان……………………………………………………………………… 54
2.4.3- نتایج………………………………………………………………………………………………. 55
5.3- بررسی اثر هدایت حرارتی متغیر با دما بر جریان جابجایی آزاد گذرا بر روی کره دما ثابت       56
1.5.3- مدل­سازی ریاضی جریان…………………………………………………………………….. 57
2.5.3- نتایج………………………………………………………………………………………………. 59
6.3- بررسی اثر لزجت و هدایت حرارتی متغیر با دما بر جریان جابجایی آزاد گذرا بر روی کره دما ثابت       60
1.6.3- مدل­سازی ریاضی جریان……………………………………………………………………… 60
2.6.3- نتایج……………………………………………………………………………………………… 63
7.3- بررسی اثر لزجت و هدایت  حرارتی متغیر با دما بر جریان جابجایی آزاد گذرا بر روی کره دما ثابت  تحت میدان مغناطیسی با در نظر گرفتن تولید و جذب حرارت………………………………………………………………… 63
1.7.3- مدل­سازی ریاضی جریان……………………………………………………………………… 63
2.7.3- نتایج………………………………………………………………………………………………. 67
فصل چهارم:
بحث و نتیجه ­گیری و پیشنهادات
1.4- بحث و نتیجه ­گیری……………………………………………………………………………….. 69
2.4- پیشنهادات…………………………………………………………………………………………… 70
فهرست مراجع………………………………………………………………………………………………. 72
پیوست­ها
جداول………………………………………………………………………………………………………… 89
اشکال و نمودارها…………………………………………………………………………………………… 96
فهرست جداول:
جدول 1.2 : بررسی استقلال روش از تعداد گره­ها در راستای y در x=0 .
جدول 2.2: بررسی استقلال روش از تعداد گره­ها در راستای x در x=90 .
جدول 3.2: مقایسه ی روش DQ-FD با روش  DQ-DQ.
جدول4.2: بررسی نتایج حاصل از  با بهره گرفتن از DQM .
جدول 5.2: بررسی نتایج حاصل از  با بهره گرفتن از DQM .
جدول 1.3: بررسی استقلال روش از تعداد گره ها در راستای y در حالت دایم کد گذرا در x=0 .

 

جدول 2.3 : بررسی استقلال روش از تعداد گره ها در راستای x در حالت دایم کد گذرا در  x=90 .
جدول 3.3 : بررسی استقلال روش از تعداد گره ها در راستای در حالت دایم کد گذرا در x=90 .
جدول 4.3 : مقایسه ی روش DQ_IDQ با روش  DQ_DQ.
فهرست اشکال:
شکل 1.2: انتگرال­گیری مربعی
شکل 2.2: مقایسه­ توزیع چبشف-گوس-لوباتو با توزیع یکنواخت در شبکه­ 8*15
شکل2.3: چگونگی برخورد روش مربعات دیفرانسیل تکه­ای با یک تابع زمان­مند دلخواه
شکل 4.2: نحوه­ تکه تکه­کردن دامنه­ محاسباتی در روش مربعات دیفرانسیل تکه­ای
شکل 5.2: نمایی از مسیله مورد مطالعه
شکل6.2 : اثر تغییر زاویه برروند تغییرات پروفیل سرعت (الف) و توزیع دما (ب) در لایه ی مرزی با
شکل1.3: بررسی روند انتقال حرارت گذرا تا رسیدن به حالت دایم
شکل2.3 : روند تغییرات پروفیل سرعت (الف) و توزیع دما (ب) با  در با
شکل3.3 : اثر بر روند تغییرات پروفیل سرعت (الف) و توزیع دما (ب) در حالت دایم در
شکل4.3 : اثر برروند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (الف) و ناسلت محلی (ب) با  در
شکل5.3 : روند تغییرات پروفیل سرعت (الف) و توزیع دما (ب) با تغییر در باو
شکل6.3 : اثر بر روند تغییرات پروفیل سرعت (الف) و توزیع دما (ب) در حالت دایم در با
شکل7.3 : اثر  بر روند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (الف) و ناسلت محلی (ب) با  در  با
شکل8.3 : اثر بر روند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (الف) و ناسلت محلی (ب) در حالت دایم  با
شکل9.3 : روند تغییرات پروفیل سرعت (الف) و توزیع دما (ب) با تغییر در باو
شکل10.3 : اثر بر روند تغییرات پروفیل سرعت (الف) و توزیع دما (ب) در حالت دایم در با
شکل11.3 : اثر بر روند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (الف) و ناسلت محلی (ب) با  در با
شکل12.3 : اثر بر روند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (الف) و ناسلت محلی (ب) در حالت دایم  با
شکل13.3 : روند تغییرات پروفیل سرعت (الف) و توزیع دما (ب) با تغییر در باو
شکل14.3 : اثر بر روند تغییرات پروفیل سرعت (الف) و توزیع دما (ب) در حالت دایم در با
شکل15.3 : اثر بر روند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (الف) و ناسلت محلی (ب) با  در با
شکل16.3 : اثر بر روند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (الف) و ناسلت محلی (ب) در حالت دایم  با
شکل17.3 : روند تغییرات پروفیل سرعت (الف) و توزیع دما (ب) با تغییر در باو
شکل18.3 : اثر بر روند تغییرات پروفیل سرعت (الف) و توزیع دما (ب) در حالت دایم در با
شکل19.3 : اثر بر روند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (الف) و ناسلت محلی (ب) با  در با
شکل20.3 : اثر بر روند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (الف) و ناسلت محلی (ب) در حالت دایم  با
شکل21.3 : اثر بر روند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (الف) و اثر بر روند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (ب) در  با
شکل22.3 : اثر بر روند تغییرات ناسلت محلی (الف) و اثر بر روند تغییرات ناسلت محلی (ب)در  با
شکل23.3 : اثر بر روند تغییرات پروفیل سرعت (الف) و اثر بر روند تغییرات پروفیل سرعت (ب) در حالت دایم در با
شکل24.3 : اثر بر روند تغییرات توزیع دما (الف) و اثر بر روند تغییرات توزیع دما (ب) در حالت دایم در با
شکل25.3 : اثر بر روند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (الف) و اثر بر روند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (ب) در حالت دایم با
شکل26.3 : اثر بر روند تغییرات ناسلت محلی (الف) و اثر بر روند تغییرات ناسلت محلی (ب) در حالت دایم با
شکل27.3 : اثر بر روند تغییرات پروفیل سرعت (الف)، اثر بر روند تغییرات پروفیل سرعت (ب)، اثر بر روند تغییرات پروفیل سرعت (ج) و اثر بر روند تغییرات پروفیل سرعت (د)  در حالت دایم در با
شکل28.3 : اثر بر روند تغییرات توزیع دما (الف)، اثر بر روند تغییرات توزیع دما (ب)، اثر بر روند تغییرات توزیع دما (ج) و اثر بر روند تغییرات توزیع دما (د)  در حالت دایم در با
شکل29.3 : اثر بر روند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (الف)، اثر بر روند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (ب)، اثر بر روند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (ج) و اثر بر روند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (د)  در با
شکل30.3 : اثر بر روند تغییرات ناسلت محلی (الف)، اثر بر روند تغییرات ناسلت محلی (ب)، اثر بر روند تغییرات ناسلت محلی (ج) و اثر بر روند تغییرات ناسلت محلی (د)  در با
شکل31.3 : اثر بر روند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (الف)، اثر بر روند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (ب)، اثر بر روند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (ج) و اثر بر روند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (د)  در حالت دایم با
شکل32.3 : اثر بر روند تغییرات ناسلت محلی (الف)، اثر بر روند تغییرات ناسلت محلی (ب)، اثر بر روند تغییرات ناسلت محلی (ج) و اثر بر روند تغییرات ناسلت محلی (د)  در حالت دایم با
فهرست علایم:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

a	شعاع کره
	ماتریس ضرایب وزنی مشتق مرتبه­ی اول
	ماتریس ضرایب وزنی مشتق مرتبه­ی دوم
	میدان مغناطیسی
	ماتریس ضرایب وزنی مشتق مرتبه­ی سوم
	گرمای ویژه در فشار ثابت
	سرعت بدون بعد
	میدان جاذبه
	عدد گراشف
H	پارامتر تولید و جذب حرارت
	هدایت حرارتی
M	تعداد گره­ها در جهت y
	تعداد گره­ها در جهت x
	پارامتر هیدرومغناطیس
	تعداد گره­ها در جهت
	عدد پرانتل
	نرخ تولید یا جذب حرارت حجمی
	ثابت تولید یا جذب حرارت
T	زمان دارای بعد
t”	زمان بدون بعد
T	دمای سیال
	سرعت بدون بعد در راستای x
U	مولفه­ی سرعت در راستای X
	سرعت  بدون بعد در راستای y
V	مولفه­ی سرعت در راستای Y
x	مختصات بی­بعد شده در راستای سطح کره
X	مختصات در راستای سطح کره
y	مختصات بی­بعد شده در راستای عمود بر سطح کره
Y	مختصات در راستای عمود بر سطح کره
	ضریبی که خاصیت هدایت حرارتی را به اختلاف دما مرتبط می­ کند
	ضریب انبساط حرارتی
	ضریب که لزجت را به اختلاف دما مرتبط می­ کند
	پارامتر بدون بعد در هدایت حرارتی
	پارامتر بدون بعد در لزجت
	لزجت دینامیکی سیال
	لزجت سینماتیکی سیال
	دمای بدون بعد
	چگالی سیال
	ضریب هدایت الکتریکی سیال
	زمان بدون بعد
	تابع جریان
	پایین نویس
	مقادیر در فاصله­ی بسیار دور از سطح کره
W	مقادیر درسطح کره
	بالانویس
	نشانگر ماتریس ضرایب اصلاح شده

مقدمه:
یکی از پدیده­های انتقال حرارت، جابجایی آزاد یا طبیعی است. تغییر چگالی­ای که بواسطه­­ی گرادیان دما ایجاد می­ شود منجر به جاری شدن سیال می­گردد. حرکت سیال در جابجایی آزاد در مجاورت یک سطح در نتیجه­ نیروهای شناوری است که به واسطه­ گرادیان دما  اعمالی بر سیال در نزدیکی سطح و تغییرات چگالی سیال می­باشد. نیروهای شناوری که موجب جریان­های جابجایی آزاد می­شوند را نیروهای حجمی[1] می­گویند. تاریخچه­ی تحقیقات اولیه­ی که این جریان را در نظر گرفتند، به یک صده قبل باز می­گردد. از آن زمان تاکنون داده ­ها، روابط و تحلیل­هایی که بر این جریان حاکم می­باشند با رشد فوق­العاده­ی افزایش پیدا کرده ­اند. علاقه­ بی­شماری که بشریت به این پدیده نشان می­دهد، بازتاب نیاز فوق­العاده­ی است که بشر به این پدیده­ جالب و حیاتی احساس می­کرده است. اهمیت و تنوعی که در بکارگیری این پدیده در صنعت و محیط اطراف به چشم می­آید، نشان بر کاربرد گسترده­ی این پدیده دارد. این پدیده گاه به تنهایی و گاه با ترکیب شدن با سایر پدیده­های انتقال در انتقال حرارت و جرم بکار گرفته شده است.
از طرفی با توجه به اینکه سیستم­های واقعی فیزیکی یا مسائل مهندسی که بواسطه­ این پدیده ایجاد می­شوند به کمک معادلات پاره­ای توصیف می­شوند، در اکثر حالت­ها، حل بسته­ی[2] آن­ها فوق­العاده سخت است. بدین سبب، روش­های تقریبی عددی به صورت گسترده­ای برای حل این معادلات، مورد استفاده قرار می­گیرند. بیشترین روش­های عددی که برای حل این­گونه مسائل به کار گرفته می­شوند، روش­های المان محدو­د[3]، تفاضل محدود[4] و حجم محدود[5] می­باشد این سه روش جز روش­های مرتبه­ی پایین طبقه ­بندی می­شوند. روش­های مرتبه­ی پایین برای بدست آوردن دقت کافی در محاسبات نیازمند تعداد گره­های محاسباتی بالایی هستند. در مسایلی که چند بعد محاسباتی دارد نیاز به ظرفیت محاسباتی بالا برای حفظ دقت محاسبات بیشتر نمود پیدا می­ کند. بنابراین محققین تلاش­ هایی به منظور دست­یابی به روش­هایی که با تعداد گره­های محاسباتی کم، منجر به نتایجی با دقت بالا گردند را آغاز کردند. از این روش­ها تحت عنوان روش­های مرتبه­ی بالا یاد می­ شود. از جمله­ ماحصل این تلاش­ها می­توان به روش­های طیفی[6] و مربعات دیفرانسیل[7] اشاره کرد. همان­گونه که گفته شد یکی از مزایای این روش دست­یابی به دقت محاسباتی مناسب در عین کم بودن تعداد گره­های محاسباتی است.
روش مربعات دیفرانسیل برای اولین بار توسط ریچارد بلمن و همکارنش در اوایل دهه­ 70 میلادی به کار گرفته شده است. روش مربعات دیفرانسیل برگرفته شده از روش انتگرال­گیری مربعی[8] می­باشد. در این روش مقدار مشتق تابع در هر نقطه را با بهره گرفتن از مجموع حاصل­ضرب مقادیر تابع در مقادیر وزنی مرتبط در طول راستای مورد نظر تقریب می­زنند. نکته­ی کلیدی در بکار بردن این روش، تعیین ضرایب وزنی است. بدلیل محدودیت­هایی که در اعمال روش­های اولیه­ی تعیین ضرایب وزنی وجود داشت، این روش تا سال­های متمادی کمتر مورد استفاده قرار گرفت. تا این­که پژوهش­هایی که محققین در اواخر دهه­80 و اوایل دهه­ 90 به منظور پیدا کردن ضرایب وزنی ساده­تر انجام دادند، منجر به معرفی این روش به عنوان ابزار عددی قدرتمندی در دو دهه­ اخیر شد.

چكیده

خوشه‌بندی وظیفه کاوش الگوهای پنهان در داده‌های بدون برچسب را بر عهده دارد. به خاطر پیچیدگی مسئله و ضعف روش‌های خوشه‌بندی پایه، امروزه روش‌های خوشه‌بندی ترکیبی مورد استفاده قرار می‌گیرند. به روشی از خوشه‌بندی ترکیبی که در آن از زیرمجموعه‌ای منتخب از نتایج اولیه برای ترکیب و ساخت نتیجه نهایی استفاده می‌شود خوشه‌بندی ترکیبی مبتنی بر انتخاب زیرمجموعه نتایج اولیه می‌گویند. در سال‌های اخیر تمرکز بر روی ارزیابی نتایج اولیه برای انتخاب خوشه در خوشه‌بندی ترکیبی مورد توجه محققین زیادی قرار گرفته است. اما پاسخ به بعضی از سؤالات در این زمینه همچنان با ابهامات زیادی روبروست. از طرفی دیگر، نظریه خرد جمعی که اولین بار توسط سورویکی منتشر شده است، نشان می‌دهد که قضاوت‌های جمعی و دموکراتیک از اعتبار بیشتری نسبت به آنچه که ما انتظار داشتیم برخوردار هستند. این نظریه چهار شرط پراکندگی، استقلال، عدم تمرکز و روش ترکیب مناسب آراء را برای هر جمعیت خردمند لازم و کافی می‌داند. هدف این تحقیق پیشنهاد فرایندی جهت نگاشت و به‌کارگیری نظریه خرد جمعی در انتخاب زیرمجموعه مناسب در خوشه‌بندی ترکیبی مبتنی بر انتخاب می‌باشد. از این روی در این تحقیق ابتدا با بهره گرفتن از تعاریف مطرح‌شده در نظریه خرد جمعی باز تعریفی متناسب با خوشه‌بندی ترکیبی مبتنی بر انتخاب ارائه می‌شود و بر اساس آن دو روش برای ترکیب این دو مفهوم پیشنهاد می‌شود. در روش پیشنهادی اول الگوریتم‌های خوشه‌بندی اولیه غیر هم نام کاملاً مستقل فرض خواهند شد و برای ارزیابی استقلال الگوریتم‌های هم نام نیاز به آستانه‌گیری می‌باشد. در روش دوم، سعی شده است تا دو بخش از روش اول بهبود یابد. از این روی جهت مدل‌سازی الگوریتم‌ها و ارزیابی استقلال آن‌ ها نسبت به هم یک روش مبتنی بر گراف کد الگوریتم ارائه می‌شود و میزان استقلال به دست آمده در این روش به عنوان وزنی برای ارزیابی پراکندگی در تشکیل جواب نهایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. جهت بررسی ادعاهای این تحقیق در بخش ارزیابی دقت و اطلاعات متقابل نرمال شده‌ی روش‌های پیشنهادی بر روی داده‌ّهای استاندارد با روش‌های پایه، روش‌ ترکیب کامل و چند روش معروف خوشه‌بندی ترکیبی مبتنی بر انتخاب مقایسه می‌شوند که این مقایسه کاراریی بالای روش‌های پیشنهادی این تحقیق در اکثر موارد نسبت به سایر روش‌های مطرح شده را نشان می‌دهد. همچنین در بخش نتیجه‌گیری چندین روش توسعه جهت كارهای آتی‌ پیشنهاد می‌شود.

واژه‌های كلیدی: خوشه‌بندی ترکیبی، خرد جمعی، استقلال الگوریتم‌های خوشه‌بندی، پراکندگی نتایج خوشه‌بندی اولیه، عدم تمرکز در چهارچوب خوشه‌بندی ترکیبی

فهرست مطالب

فصل اول

1. مقدمه 2

1-1. خوشه‌بندی 2

1-2. خوشه‌بندی تركیبی 4

1-3. خرد جمعی 4

1-4. خوشه‌بندی مبتنی بر انتخاب بر اساس نظریه خرد جمعی 5

1-4-1- فرضیات تحقیق 6

فصل دوم

2. مروری بر ادبیات تحقیق 9

2-1. مقدمه 9

2-2. خوشه‌بندی 9

2-2-1. الگوریتم‌های خوشه‌بندی پایه 9

2-2-1-1. الگوریتم‌های سلسله مراتبی 10

2-2-1-1-1. تعاریف و نماد‌ها 11

2-2-1-1-2. الگوریتم پیوندی منفرد 13

2-2-1-1-3. الگوریتم پیوندی کامل 13

2-2-1-1-4. الگوریتم پیوندی میانگین 14

2-2-1-1-5. الگوریتم پیوندی بخشی 15

2-2-1-2. الگوریتم‌های افرازبندی 15

2-2-1-2-1. الگوریتم K-means 16

2-2-1-2-2. الگوریتم FCM 17

2-2-1-2-3. الگوریتم طیفی 19

2-2-1-2-3-1. الگوریتم برش نرمال 20

2-2-1-2-3-2.  الگوریتم NJW 21

2-2-1-2-4. الگوریتم خوشه‌بندی کاهشی 22

2-2-1-2-5. الگوریتم خوشه‌بندی Median K-Flat 23

2-2-1-2-6. الگوریتم خوشه‌بندی مخلوط گوسی 25

2-2-2. معیارهای ارزیابی 27

2-2-2-1. معیار SSE 28

2-2-2-2. معیار اطلاعات متقابل نرمال شده 30

2-2-2-3. معیار APMM 32

2-۳. خوشه‌بندی ترکیبی 33

2-۳-1. ایجاد تنوع در خوشه‌بندی ترکیبی 34

2-۳-1-1. استفاده از الگوریتم‌های مختلف خوشه‌بندی ترکیبی 35

2-۳-1-2. تغییر پارامترهای اولیه خوشه‌بندی ترکیبی 35

2-۳-1-3. انتخاب یا تولید ویژگی‌های جدید 36

2-۳-1-4. انتخاب زیرمجموعه‌ای از مجموعه داده اصلی 36

2-۳-2. تركیب نتایج با تابع توافقی 37

2-۳-2-1. روش مبتنی بر مدل مخلوط 37

2-۳-2-2. روش مبتنی بر ابر گراف 44

2-۳-2-2-1. روش CSPA 46

2-۳-2-2-2. روش HGPA 47

2-۳-2-2-3. روش MCLA 48

2-۳-2-3. روش‌های مبتنی بر ماتریس همبستگی 50

2-۳-2-3-1. الگوریتم‌های سلسله مراتبی تراكمی 51

2-۳-2-3-2. الگوریتم افرازبندی گراف با تکرار 52

2-3-3. الگوریتم‌های خوشه‌بندی تركیبی كامل 56

2-4. خوشه‌بندی تركیبی مبتنی بر انتخاب 56

2-4-1. خوشه‌بندی تركیبی مبتنی بر انتخاب فرن و لین 57

2-4-1-1. تعریف معیار کیفیت در روش فرن و لین 57

2-۴-۱-2. تعریف معیار پراکندگی در روش فرن و لین 58

2-۴-۱-3. راهکار انتخاب خوشه‌ برای تشکیل نتیجه نهایی در روش فرن و لین 58

2-4-2. الگوریتم هوشمند طبقه‌بندی مجموعه داده‌ها 60

2-4-3. خوشه‌بندی ترکیبی طیفی مبتنی بر انتخاب بر اساس شباهت 61

2-4-3-1. معیار ارزیابی  در روش پیشنهادی ژیا 61

2-4-3-2. انتخاب خوشه‌بندی بر اساس قانون نزدیک‌ترین همسایه در روش ژیا 62

2-4-4. خوشه‌بندی ترکیبی انتخابی لی‌مین 64

2-4-4-1. انتخاب افراز مرجع در روش لی‌مین 64

2-4-4-2. راهکار انتخاب خوشه در روش‌ لی‌مین 66

2-4-4-3. چهارچوب الگوریتم خوشه‌بندی انتخابی لی‌مین 68

2-4-5. خوشه‌بندی بر اساس معیار MAX با بهره گرفتن از مجموعه‌ای از خوشه‌های یک افراز 69

2-4-5-1. راهكار ارزیابی خوشهی MAX 69

2-4-5-2. روش انباشت مدارك توسعهیافته 70

2-4-6. خوشه‌بندی بر اساس معیار APMM با بهره گرفتن از مجموعه‌ای از خوشه‌های یک افراز 70

2-5. روش بهترین افراز توافقی اعتبارسنجی شده 72

2-6. استفاده از نظریه خرد جمعی در علوم رایانه 73

 

 

فصل سوم

3. روش تحقیق 76

3-1. مقدمه 76

3-2. نظریه خرد جمعی 77

3-2-1. شرایط جامعه خردمند 78

3-2-1-1. تعریف معیار پراكندگی 78

3-2-1-2. تعریف معیار استقلال 79

3-2-1-3. تعریف معیار عدم تمركز 79

3-2-1-4. روش تركیب مناسب 80

3-2-2. اهمیت و رابطه استقلال و پراكندگی در خرد جمعی 80

3-2-3. استثناءها در خرد جمعی 82

3-3. خوشه‌بندی خردمند با بهره گرفتن از آستانه‌گیری 82

3-3-1. روش ارزیابی پراکندگی نتایج 84

3-3-2. روش ارزیابی استقلال الگوریتم‌ها 85

3-3-3. عدم تمرکز در بخش‌های سازنده خوشه‌بندی ترکیبی 88

3-3-4. مکانیزم ترکیب مناسب 90

3-3-5. بررسی تأثیر مکانیزم بازخورد در کیفیت نتیجه نهایی 90

3-3-6. شبه کد خوشه‌بندی خردمند با بهره گرفتن از آستانه‌گیری 91

3-4. خوشه‌بندی خردمند مبتنی بر گراف استقلال الگوریتم 93

3-4-1. بررسی مکانیزم حل مسائل توسط الگوریتم‌های خوشه‌بندی 93

3-4-2. مدل‌سازی گراف استقلال الگوریتم 95

3-4-2-1. زبان استقلال الگوریتم‌ خوشه‌بندی 96

3-4-2-2. تبدیل کد به گراف استقلال الگوریتم 99

3-4-۲-۳. ارزیابی گراف استقلال الگوریتم 107

3-4-3. چهارچوب خوشه‌بندی خردمند مبتنی بر گراف استقلال الگوریتم 110

3-4-3-1. ارزیابی استقلال الگوریتم 110

3-4-3-2. روش انباشت مدارک وزن‌دار 112

3-4-3-3. شبه کد خوشه‌بندی خردمند مبتنی بر گراف استقلال الگوریتم 113

فصل چهارم

4. پیاده‌سازی و تحلیل نتایج 116

4-1. مقدمه 116

4-2. مجموعه داده‌ 116

4-3. مدل‌سازی الگوریتم‌ها به زبان استقلال الگوریتم‌ 118

4-4. ابزار تحلیلگر کد استقلال الگوریتم 128

4-5. نتایج آزمایش‌ها 130

فصل پنجم

5. جمع‌بندی و کار‌های آینده 140

5-1. جمع‌بندی 140

5-2. کار‌های آینده 141

منابع و مآخذ 142

 

 

 

فهرست جداول

فصل سوم

جدول3-1. نگاشت لغات لاتین در خوشه‌بندی ترکیبی به نظریه خرد جمعی …………………………………………………. 93

جدول3-2. یک نمونه از جدول نگاشت استاندارد کد …………………………………………………………………………………. 98

فصل چهارم

جدول4-1. مجموعه داده ………………………………………………………………………………………………………………………. 117

جدول4-2. لیست مجموعه الگوریتم‌های پایه ………………………………………………………………………………………….. 119

جدول4-3. جدول نگاشت استاندارد کد …………………………………………………………………………………………………. 120

جدول4-4. دقت نتایج این الگوریتم‌های خوشه‌بندی را نسبت به کلاس‌های واقعی داده ……………………………….. 130

جدول4-5. جدول مقایسه معیار اطلاعات متقابل نرمال‌ شده (NMI) نتایج آزمایش ………………………………………. 132

 

 

 

 

فهرست تصاویر و نمودار

فصل دوم

شكل 2-1. یک خوشه‌بندی سلسله مراتبی و درخت متناظر …………………………………………………………………………. 10

شكل 2-2. ماتریس مجاورت …………………………………………………………………………………………………………………… 11

شكل 2-3. رابطه دودویی و گراف آستانه ………………………………………………………………………………………………….. 12

شكل 2-4. گراف‌های آستانه برای ماتریس  ………………………………………………………………………………………….. 12

شكل 2-5. الگوریتم خوشه‌بندی سلسله مراتبی تراكمی پیوندی منفرد …………………………………………………………… 13

شكل 2-6. دندوگرام پیوندی منفرد برای ماتریس ………………………………………………………………………………….. 13

شكل 2-7. الگوریتم خوشه‌بندی سلسله مراتبی تراكمی پیوندی كامل ……………………………………………………………. 14

شكل 2-8. دندوگرام پیوندی كامل برای ماتریس  ………………………………………………………………………………….. 14

شكل 2-9. الگوریتم خوشه‌بندی افرازبندی ………………………………………………………………………….. 16

شكل 2-10. الگوریتم فازی خوشه‌بندی  ………………………………………………………………………………………… 18

شکل 2-11. خوشه‌بندی کاهشی ……………………………………………………………………………………………………………… 23

شکل 2-12. شبه‌کد الگوریتم MKF ………………………………………………………………………………………………………… 26

شکل2-13. (الف) مجموعه داده با تعداد 10 خوشه واقعی. (ب) منحنی  ……………………………………………….. 29

شکل2-1۴. (الف) مجموعه داده (ب) منحنی  مربوطه …………………………………………………………………………. 29

شکل2-15. دو افراز اولیه با تعداد سه خوشه …………………………………………………………………………………………….. 31

شکل2-16. نمونه‌های اولیه در نتایج الگوریتم …………………………………………………………………….. 36

شكل 2-17. زیر شبه کد الگوریتم خوشه‌بندی ترکیبی توسط مدل مخلوط …………………………………………………….. 43

شكل 2-18. خوشه‌بندی ترکیبی ………………………………………………………………………………………………………………. 44

شكل 2-19. نمونه ماتریس ، جهت تبدیل خوشه‌بندی به ابر گراف ……………………………………………………….. 45

شكل 2-20. ماتریس شباهت بر اساس خوشه برای مثال شکل (3-5) ………………………………………………………….. 46

شكل 2-21. الگوریتم افرازبندی ابر گراف ………………………………………………………………………………………………… 47

شكل 2-22. الگوریتم فرا خوشه‌بندی  ……………………………………………………………………………………………………… 49

شکل2-23. الگوریتم خوشه‌بندی تركیبی مبتنی بر ماتریس همبستگی ……………………………………………………………. 50

شکل2-24. الگوریتم افرازبندی با تکرار ……………………………………………………………………………………………………. 53

شکل2-25. نمایش گراف مجاورت در مراحل کاهش درجه ماتریس و شمارش آن ………………………………………… 54

شکل2-26. مثال روند تغییر توزیع تعداد خوشه …………………………………………………………………………………………. 55

شکل2-27. جریان کار عمومی برای پیاده‌سازی الگوریتم افرازبندی گراف …………………………………………………….. 55

شکل 2-28. گراف تابع  در بازه بین صفر و یک ………………………………………………………………………………… 62

شکل 2-29. الگوریتم خوشه‌بندی ترکیبی طیفی مبتنی بر انتخاب بر اساس شباهت ………………………………………… 63

شکل 2-30. مثالی از ماتریس اتصال ………………………………………………………………………………………………………… 66

شکل 2-31. شبه کد خوشه‌بندی ترکیبی انتخابی لی‌مین ……………………………………………………………………………… 68

شكل 2-32. روش ارزیابی خوشه­ی یک افراز­ در روش MAX ……………………………………………………………………. 69

شكل 2-33. چهارچوب خوشه­بندی تركیبی مبتنی بر انتخاب با بهره گرفتن از مجموعه‌ای از خوشه‌های یک افراز …… 71

شکل 2-34. چهارچوب روش بهترین افراز توافقی اعتبارسنجی شده ……………………………………………………………. 72

فصل سوم

شکل3-1. چهارچوب الگوریتم خوشه‌بندی خردمند با بهره گرفتن از آستانه‌گیری ………………………………………………… 82

شکل3-۲. محاسبه درجه استقلال دو خوشه‌بندی ……………………………………………………………………………………….. 86

شکل3-3. تأثیر عدم تمرکز بر روی پیچیدگی داده ……………………………………………………………………………………… 89

شکل3-3. تأثیر انتخاب افرازها در خوشه‌بندی ترکیبی مبتنی بر انتخاب بر مقدار NMI ارزیابی‌شده …………………… 91

شکل3-4. شبه کد خوشه‌بندی خردمند با بهره گرفتن از آستانه‌گیری …………………………………………………………………… 92

شکل3-5. دسته‌بندی الگوریتم‌های خوشه‌بندی ………………………………………………………………………………………….. 94

شکل3-6. کد الگوریتم K-means به زبان استقلال الگوریتم‌ خوشه‌بندی ……………………………………………………….. 98

شکل3-7. تبدیل کد‌های شروع و پایان به گراف ………………………………………………………………………………………. 100

شکل3-8. تبدیل عملگر شرط ساده به گراف …………………………………………………………………………………………… 100

شکل3-9. تبدیل عملگر شرط کامل به گراف …………………………………………………………………………………………… 101

شکل3-10. تبدیل عملگر شرط تو در تو به گراف ……………………………………………………………………………………. 101

شکل3-11. تبدیل عملگر حلقه ساده به گراف …………………………………………………………………………………………. 102

شکل3-12. تبدیل عملگر حلقه با پرش به گراف ……………………………………………………………………………………… 102

شکل3-13. پیاده‌سازی شرط ساده بدون هیچ کد اضافی ……………………………………………………………………………. 103

شکل3-14. پیاده‌سازی شرط ساده با کدهای قبل و بعد آن ………………………………………………………………………… 103

شکل3-15. پیاده‌سازی شرط کامل …………………………………………………………………………………………………………. 104

شکل3-16. پیاده‌سازی شرط‌ تو در تو …………………………………………………………………………………………………….. 104

شکل3-17. پیاده‌سازی یک شرط کامل در یک شرط ساده ………………………………………………………………………… 105

شکل3-18. پیاده‌سازی یک شرط کامل در یک شرط کامل دیگر ………………………………………………………………… 105

شکل3-19. پیاده‌سازی حلقه ساده ………………………………………………………………………………………………………….. 106

شکل3-20. پیاده‌سازی یک حلقه ساده داخل حلقه‌ای دیگر ……………………………………………………………………….. 106

شکل3-21. پیاده‌سازی یک حلقه داخل یک شرط کامل ……………………………………………………………………………. 106

شکل3-22. پیاده‌سازی یک شرط کامل داخل یک حلقه ساده …………………………………………………………………….. 107

شکل3-23. ماتریس درجه وابستگی‌ کد ………………………………………………………………………………………………….. 108

شکل3-24. شبه کد مقایسه محتوای دو خانه از آرایه‌های استقلال الگوریتم …………………………………………………. 108

شکل3-25. چهارچوب خوشه‌بندی خردمند مبتنی بر گراف استقلال الگوریتم ……………………………………………… 110

شکل3-26. شبه کد خوشه‌بندی خردمند مبتنی بر گراف استقلال الگوریتم …………………………………………………… 113

فصل چهارم

شکل۴-۱. مجموعه داده Halfring ………………………………………………………………………………………………………….. 118

شکل4-2. الگوریتم K-means ……………………………………………………………………………………………………………….. 121

شکل4-3. الگوریتم FCM …………………………………………………………………………………………………………………….. 121

شکل4-4. الگوریتم Median K-Flats …………………………………………………………………………………………………….. 122

شکل4-5. الگوریتم Gaussian Mixture …………………………………………………………………………………………………. 122

شکل4-6. الگوریتم خوشه‌بندی Subtractive …………………………………………………………………………………………… 122

شکل4-7. الگوریتم پیوندی منفرد با بهره گرفتن از معیار فاصله اقلیدسی …………………………………………………………… 123

شکل4-8. الگوریتم پیوندی منفرد با بهره گرفتن از معیار فاصله Hamming ………………………………………………………. 123

شکل4-9. الگوریتم پیوندی منفرد با بهره گرفتن از معیار فاصله Cosine …………………………………………………………… 123

شکل4-10. الگوریتم پیوندی کامل با بهره گرفتن از معیار فاصله اقلیدسی …………………………………………………………. 124

شکل4-1۱. الگوریتم پیوندی کامل با بهره گرفتن از معیار فاصله Hamming …………………………………………………….. 124

شکل4-1۲. الگوریتم پیوندی کامل با بهره گرفتن از معیار فاصله Cosine ………………………………………………………….. 124

شکل4-1۳. الگوریتم پیوندی میانگین با بهره گرفتن از معیار فاصله اقلیدسی ……………………………………………………… 124

شکل4-14. الگوریتم پیوندی میانگین با بهره گرفتن از معیار فاصله Hamming …………………………………………………. 125

شکل4-15. الگوریتم پیوندی میانگین با بهره گرفتن از معیار فاصله Cosine ……………………………………………………… 125

شکل4-16. الگوریتم پیوندی بخشی با بهره گرفتن از معیار فاصله اقلیدسی ………………………………………………………. 125

شکل4-17. الگوریتم پیوندی بخشی با بهره گرفتن از معیار فاصله Hamming …………………………………………………… 125

شکل4-18. الگوریتم پیوندی بخشی با بهره گرفتن از معیار فاصله Cosine ……………………………………………………….. 126

شکل4-19. طیفـی با بهره گرفتن از ماتریس شباهت نامتراکم ………………………………………………………………………….. 126

شکل4-20. طیفـی با بهره گرفتن از روش نیستروم  با متعادل ساز …………………………………………………………………… 127

شکل4-21. طیفـی با بهره گرفتن از روش نیستروم  بدون متعادل ساز ………………………………………………………………. 127

شکل4-22. نرم‌افزار تحلیل‌گر کد استقلال الگوریتم ………………………………………………………………………………….. 128

شکل4-23. ماتریس AIDM ………………………………………………………………………………………………………………….. 129

شکل4-24. میانگین دقت الگوریتم‌های خوشه‌بندی ………………………………………………………………………………….. 131

شکل4-25. رابطه میان آستانه استقلال و زمان اجرای الگوریتم در روش پیشنهادی اول …………………………………. 133

شکل4-26. رابطه میان آستانه پراکندگی و زمان اجرای الگوریتم در روش پیشنهادی اول ………………………………. 133

شکل4-27. رابطه میان آستانه استقلال و دقت نتیجه نهایی در روش پیشنهادی اول ………………………………………. 134

شکل4-28. رابطه میان آستانه پراکندگی و دقت نتیجه نهایی در روش پیشنهادی اول …………………………………….. 134

شکل4-29. رابطه میان آستانه عدم تمرکز و دقت نتیجه نهایی در روش پیشنهادی اول ………………………………….. 135

شکل4-30. رابطه میان آستانه پراکندگی و زمان اجرای الگوریتم در روش پیشنهادی دوم ………………………………. 135

شکل4-31. رابطه میان آستانه پراکندگی و دقت نتایج نهایی در روش پیشنهادی دوم …………………………………….. 136

شکل4-32. رابطه میان آستانه عدم تمرکز و دقت نتایج نهایی در روش پیشنهادی دوم ………………………………….. 137

شکل4-33. مقایسه زمان اجرای الگوریتم‌ ………………………………………………………………………………………………… 138

 

مقدمه

 

1-1. خوشه‌بندی

به عنوان یکی از شاخه‌های وسیع و پرکاربرد هوش مصنوعی[1]، یادگیری ماشین[2] به تنظیم و اکتشاف شیوه‌ها و الگوریتم‌هایی می‌پردازد که بر اساس آن‌ ها رایانه‌ها و سامانه‌های اطلاعاتی توانایی تعلم و یادگیری پیدا می‌کنند. طیف پژوهش‌هایی که در مورد یادگیری ماشینی صورت می‌گیرد گسترده ‌است. در سوی نظر‌ی آن پژوهش‌گران بر آن‌اند که روش‌های یادگیری تازه‌ای به وجود بیاورند و امکان‌پذیری و کیفیت یادگیری را برای روش‌هایشان مطالعه کنند و در سوی دیگر عده‌ای از پژوهش‌گران سعی می‌کنند روش‌های یادگیری ماشینی را بر مسائل تازه‌ای اعمال کنند. البته این طیف گسسته نیست و پژوهش‌های انجام‌شده دارای مؤلفه‌هایی از هر دو رو‌یكرد هستند. امروزه، داده‌كاوی[3] به عنوان یک ابزار قوی برای تولید اطلاعات و دانش از داده‌های خام، در یادگیری ماشین شناخته‌شده و همچنان با سرعت در حال رشد و تكامل است. به طور كلی می‌توان تکنیک‌های داده‌كاوی را به دو دسته بانظارت[4] و بدون نظارت[5] تقسیم كرد [29, 46].

در روش بانظارت ما ورودی (داده یادگیری[6]) و خروجی (كلاس[7] داده) یک مجموعه داده را به الگوریتم هوشمند می‌دهیم تا آن الگوی[8] بین ورودی و خروجی را تشخیص دهد در این روش خروجی كار ما مدلی[9] است كه می‌تواند برای ورودی‌های جدید خروجی درست را پیش‌بینی[10] كند. روش‌های طبقه‌بندی[11] و قوانین انجمنی[12] از این جمله تكنیك‌ها می‌باشد. روش‌های با نظارت كاربرد فراوانی دارند اما مشكل عمده این روش‌ها این است كه همواره باید داده‌ای برای یادگیری وجود داشته باشد كه در آن به ازای ورودی مشخص خروجی درست آن مشخص شده باشد. حال آنكه اگر در زمینه‌ای خاص داده‌ای با این فرمت وجود نداشته باشد این روش‌ها قادر به حل این‌گونه مسائل نخواهند بود [29, 68]. در روش بدون نظارت برخلاف یادگیری بانظارت هدف ارتباط ورودی و خروجی نیست، بلکه تنها دسته‌بندی ورودی‌ها است. این نوع یادگیری بسیار مهم است چون  خیلی از مسائل (همانند دنیای ربات‌ها) پر از ورودی‌هایی است که هیچ برچسبی[13] (كلاس) به آن‌ ها اختصاص داده نشده است اما به وضوح جزئی از یک دسته هستند [46, 68]. خوشه‌بندی[14] شاخص‌ترین روش در داده‌كاوی جهت حل مسائل به صورت بدون ناظر است. ایده اصلی خوشه‌بندی  اطلاعات، جدا کردن نمونه‌ها از یكدیگر و قرار دادن آن‌ ها در گروه‌های شبیه به هم می‌باشد. به این معنی كه نمونه‌های شبیه به هم باید در یک گروه قرار بگیرند و با نمونه‌های گروه‌های دیگر حداكثر متفاوت را دارا باشند [20, 26]. دلایل اصلی برای اهمیت خوشه‌بندی عبارت‌اند از:

اول، جمع‌ آوری و برچسب‌گذاری یک مجموعه بزرگ از الگوهای نمونه می‌تواند بسیار پركاربرد و باارزش باشد.

چکیده:

محیط روستایی از مهمترین دارایی های هر منطقه به شمار می آید و دلیلی برای آغاز بسیاری از سفرهای تفریحی و سفرهای یک روزه در سراسر جهان می باشد. که شکل گیری گونه های جدید گردشگری و تغییر در اشکال عرضه و تقاضای گردشکری بر اهمیت آن افزوده است. این افزایش تقاضا در دهه های اخیر با آسیب های محیطی و فرهنگی اجتماعی ناشی از بهره اقتصادی و تأثیرات ناشی از حضور گردشگران در محیط آسیب پذیر روستایی منجر به افزایش روز افزون توجه به مسائل پایداری توسعه در گردشگری روستایی گشته است.

با توجه به اهمیت موضوع توسعه پایدار گردشگری روستایی در این پژوهش بر آنیم که ببینیم آیا می توان با بهره گرفتن از سرمایه اجتماعی موجود در بین ساکنان روستا، دستیابی به توسعه پایدار گردشگری را تسهیل کرد و هزینه های لازم برای دستیابی به این هدف را کاهش داد.

در همین راستا روستای ابیانه به عنوان یکی از مقاصدی که در سال های اخیر با استقبال گسترده گردشگران رو به رو شده است اما متأسفانه به دلیل نبود برنامه ای منسجم برای توسعه پایدار گردشگری شاهد بروز آثار منفی اقتصادی و فرهنگی  بوده است، برای مطالعه انتخاب شد. جامعه آماری بر طبق سرشماری سال 1390 ، 294 نفر بودند که از این تعداد،  170 نفر به عنوان نمونه در دسترس انتخاب شدند. ابزار به کار رفته در این پژوهش پرسشنامه بوده است و سوالات بر اساس طیف 5 تایی لیکرت سنجیده شدند. برای ارزیابی مدل پژوهش از               نرم افزارهای آماری لیزرل و SPSS استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی و آمار استنباطی صورت گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که بیشترین همبستگی بین شاخص همکاری سرمایه اجتماعی و توسعه پایدار وجود دارد. در مجموع از تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت سرمایه اجتماعی بر دستیابی به توسعه پایدار گردشگری تأثیر دارد.

 

واژگان کلیدی: سرمایه اجتماعی[1]، توسعه پایدار گردشگری[2]، روستای ابیانه[3]

فهرست موضوعات

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

صفحه	عنوان
	فصل اول:کلیات تحقیق
1	1-1-مقدمه
2	2-1-بیان مساله
3	3-1-اهمیت و ضرورت موضوع
4	4-1- گزاره‌های تحقیق
4	1-4-1-پرسش‌های اصلی
4	2-4-1-فرضیه‌های تحقیق
4	1-2-4-1-فرضیه‌های اصلی
4	2-2-4-1-فرضیه‌های فرعی
4	5-1-هدف‌های تحقیق
5	6-1-روش کلی تحقیق
5	7-1-قلمرو مکانی جامعه تحقیق
5	8-1-قلمرو زمانی تحقیق
5	9-1-روش‌های نمونه گیری و تخمین حجم جامعه
5	10-1-روش‌های گردآوری داده‌ها و ابزار مورد استفاده آنها
6	11-1-روش‌های تحلیل داده‌ها
6	12-1-موانع و محدودیت‌های تحقیق
7	13-1-چارچوب کلان نظری
8	14-1نقشه راه
9	15-1-شرح واژه‌ها و اصطلاحات تحقیق
	فصل دوم: ادبیات تحقیق
10	1-2- مقدمه
10	2-2-بخش اول: سرمایه اجتماعی
19	1-2-2-تاریخچه سرمایه اجتماعی
19	2-2-2- ماهیت سرمایه اجتماعی
21	3-2-2-انواع سرمایه اجتماعی
22	1-3-2-2- سرمایه اجتماعی رسمی و غیر رسمی
22	2-3-2-2- سرمایه اجتماعی متراکم و غیر متراکم
22	3-3-2-2- سرمایه اجتماعی درون نگر و برون نگر
23	4-3-2-2- سرمایه اجتماعی گسسته و پیوسته
24	5-3-2-2- سرمایه اجتماعی زنجیره ای
24   25 26 27 27 28 30 31 31 32 32	4-2-2- سطوح خرد و کلان سرمایه اجتماعی   5-2-2- مؤلفه های سرمایه اجتماعی 6-2-2- منابع سازنده سرمایه اجتماعی 7-2-2-قالب و ظرف شکل گیری سرمایه اجتماعی 8-2-2-نتایج و آثار وجود سرمایه اجتماعی 1-8-2-2-اثرات مثبت سرمایه اجتماعی 2-8-2-2- اثرات منفی سرمایه اجتماعی 9-2-2- نظریه های سرمایه اجتماعی 1-9-2-2- نظریه سرمایه اجتماعی جیمز کلمن 2-9-2-2- نظریه بوردیو 3-9-2-2- نظریه رابرت دی پوتنام
33	3-2-بخش دوم: توسعه پایدار گردشگری
34   36	1-3-2-ابعاد توسعه پایدار   2-3-2- اصول گردشگری پایدار
38   40 42	3-3-2-ابعاد گردشگری پایدار   4-2- بخش سوم : رابطه توسعه پایدار گردشگری و سرمایه اجتماعی 5-2- پیشینه تحقیق
	فصل سوم: روش تحقیق
45	1-3- مقدمه
45	2-3- روش تحقیق
45	3-3- جامعه آماری و ویژگی‌های آن
45	4-3- حجم نمونه و روش نمونه گیری
46	5-3- متغیرهای مستقل و وابسته تحقیق
47	6-3- سوالات و فرضیات تحقیق
47	7-3- ابزار گردآوری داده‌ها
47	8-3- تخصیص سوالات پرسش نامه
48	9-3- روایی و پایایی ابزار گردآوری داده‌ها
48	1-9-3- روایی پرسش نامه
49	2-9-3- پایایی پرسش نامه
49	1-2-9-3- ضریب آلفای کرونباخ
50	10-3- روش تجزیه و تحلیل داده‌ها
50	1 -10-3-آزمون رگرسیون خطی ساده با‌ نرم افزار SPSS19
50	2-10-3- تحلیل عاملی تاییدی مرتبه اول با‌نرم افزار LISREL8.8
51	3-10-3-تحلیل مدل معادلات ساختاری با‌نرم افزار LISREL8.8
52	4-10-3-شاخص‌های نکوئی‌برازش
53	11-3-جمع بندی فصل سوم
	فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده‌ها
54	1-4-مقدمه
54	2-4-آمارتوصیفی
54	1-2-4-تحلیل وضعیت جامعه پاسخ گویان تحقیق
55	1-1-2-4-جنسیت
55	2-1-2-4- سن
56	3-1-2-4-فعالیت اصلی
57	4-1-2-4- تحصیلات
59	5-1-2-4- فعالیت در بخش گردشگری
60	6- 1- 2-4- میزان در آمد حاصل از گردشگری
61	7-1- 2-4-نوع فعالیت در بخش گردشگری
63	3-4- آمار استنباطی
63	1-3-4-آزمون نرمال بودن متغیرهای پژوهش
63	2-3-4- آزمون فرضیات فرعی پژوهش با بهره گرفتن از روش رگرسیون خطی ساده
65	3-3-4- رتبه بندی روابط میان متغیرهای مستقل و وابسته پژوهش
66	4-3-4- تحلیل عاملی تاییدی  گویه‌ها و شاخص‌های پژوهش
82	5-3-4- سهم و رتبه هرشاخص و الویت بندی آنها
82	6-3-4- مدل سازی معادلات ساختاری
84	7-3-4- برازش مدل مفهومی پژوهش
84	8-3-4- مدل مفهومی پژوهش بعد از‌بررسی
85	9-3-4- پاسخ به فرضیه‌های  اصلی پژوهش‌بر‌اساس روش معادلات ساختاری
	فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری
86	1-5-مقدمه
86	2-5-بررسی نتایج فرضیه‌ها و آزمون‌های آماری
86	1-2-5-بخش اول: نتایج مرتبط با‌ سرمایه اجتماعی در روستای ابیانه
87	2-2-5-بخش دوم : نتایج مرتبط با‌ توسعه پایدار در روستای ابیانه
87	3-2-5-بخش سوم: نتایج مرتبط با‌ رابطه بین سرمایه اجتماعی و توسعه پایدار
87	3-5-بررسی نتایج فرضیات فرعی پژوهش
87	4-5- -بررسی نتایج فرضیه اصلی
89	5-5-نتیجه گیری نهایی
89	6-5-جنبه‌های نوآوری پژوهش
91	7-5-محدودیت‌های تحقیق
91	8-5-ارائه پیشنهادبه مدیران‌بر‌مبنای یافته‌های تحقیق
91	9-5-ارائه پیشنهادها‌برای تحقیقات آتی
92	6- منابع و مآخذ
93	7- پیوست‌ها
i	1-7- پرسش نامه های پژوهش
v	2-7-خروجی نرم افزارهای آماری SPSS  و LISREL

فهرست  شکل‌ها

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

صفحه	عنوان
3	شکل1- 1 : رابطه جامعه میزبان ، محیط و گردشگران (قادری،1382،135)
7	شکل2-1 : چارچوب نظری تحقیق
8	شکل3-1 : نقشه راه
13	شکل 1- 2  : ابعاد سرمایه اجتماعی (گروتات و باستلر 2001)
20	شکل2- 2  : مدل ارتباطی کلمن
21	شکل3-2 : جامعه، شبکه های اجتماعی، کنش جمعی، کنش بین فردی
34	شکل4-2 : ابعاد توسعه پایدار سازمان ملل (زاهدی، 1390)
67	شکل1- 4  : مدل در حالت تخمین ضرایب استاندارد‌برای گویه‌های همکاری
68	شکل2- 4  : مدل درحالت معناداری‌برای گویه‌های همکاری
69	شکل3- 4  : مدل در حالت تخمین ضرایب استانداردبرای گویه‌های شبکه های اجتماعی
69	شکل4- 4  : مدل درحالت معناداری‌برای گویه‌های شبکه های اجتماعی
70	شکل5- 4  : مدل در حالت تخمین ضرایب استاندارد‌برای گویه‌های اعتماد
71	شکل6- 4  : مدل درحالت معناداری‌برای گویه‌های اعتماد
72	شکل7- 4  : مدل در حالت تخمین ضرایب استاندارد‌برای گویه‌های ارزش های اجتماعی
72	شکل8- 4  : مدل درحالت معناداری ‌برای گویه‌های ارزش های اجتماعی
73	شکل9- 4  : مدل در حالت تخمین ضرایب استاندارد‌برای گویه‌های بعد فرهنگی
74	شکل10- 4  : مدل درحالت معناداری‌برای گویه‌های بعد فرهنگی
75	شکل11- 4  : مدل در حالت تخمین ضرایب استاندارد‌برای گویه‌های بعد زیست محیطی
75	شکل12- 4  : مدل درحالت معناداری‌برای گویه‌های بعد زیست محیطی
76	شکل13- 4  : مدل در حالت تخمین ضرایب استاندارد‌برای گویه‌های بعد اقتصادی
77	شکل14- 4  : مدل درحالت معناداری‌برای گویه‌های بعد اقتصادی
78	شکل15- 4  : مدل در حالت تخمین ضرایب استانداردبرای گویه‌های بعد اجتماعی
78	شکل16- 4  : مدل درحالت معناداری‌برای گویه‌های بعد اجتماعی
79	شکل17- 4  : مدل در حالت تخمین ضرایب استاندارد‌برای شاخص های سرمایه اجتماعی
80	شکل18- 4  : مدل درحالت معناداری‌برای شاخص های سرمایه اجتماعی
81	شکل19- 4  : مدل در حالت تخمین ضرایب استانداردبرای شاخص های توسعه پایدار
81	شکل20- 4  : مدل درحالت معناداری‌برای شاخص های توسعه پایدار
83	شکل21- 4  : مدلسازی معادلات ساختاری مدل مفهومی تحقیق (تخمین استاندارد)
83	شکل22- 4  : مدلسازی معادلات ساختاری مدل مفهومی تحقیق (معناداری ضرایب)
85	شکل23- 4  : مدل نهایی پژوهش

فهرست جدول‌ها

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

صفحه	عنوان
15	جدول1-2: بررسی تعاریف سرمایه اجتماعی و ابعاد موضوع
18	جدول2-2: صورتبندی مفهوم سرمایه اجتماعی در ابعاد و سطوح مختلف (علمباز، 1388)
46	جدول1- 3 : متغیرهای مستقل تحقیق
46	جدول2- 3: متغیرهای وابسته تحقیق
47	جدول 3- 3  : چگونگی تخصیص سوالات پرسش نامه‌های پژوهش
49	جدول 4 – 3 : آلفای کرونباخ ‌برای شاخص‌های تحقیق
50	جدول5- 3 : آلفای کرونباخ ‌برای کل پرسش نامه‌ها
53	جدول6- 3 : روش‌های آماری پژوهش
55	جدول1-4:توزیع فراوانی مربوط به جنسیت پاسخ دهندگان
56	جدول2-4: توزیع فراوانی مربوط به سن پاسخ دهندگان
57	جدول3-4: توزیع فراوانی فعالیت اصلی
58	جدول4-4:توزیع فراوانی مربوط به تحصیلات پاسخ دهندگان
59	جدول5-4:توزیع فراوانی مربوط به فعالیت در بخش گردشگری
60	جدول6-4:توزیع فراوانی مربوط به درآمد حاصل از گردشگری
61	جدول7-4:توزیع فراوانی مربوط به نوع فعالیت در بخش گردشگری
64	جدول8-4: نتایج آزمون رگرسیون بین همکاری و توسعه پایدار گردشگری
64	جدول9-  4 نتایج آزمون رگرسیون بین شبکه و توسعه پایدار گردشگری
65	جدول10-4 : نتایج آزمون رگرسیون بین اعتماد و توسعه پایدار گردشگری
65	جدول11-4 : نتایج آزمون رگرسیون بین ارزش و توسعه پایدار گردشگری
66	جدول12-4 : رتبه بندی روابط میان متغیرهای مستقل و وابسته پژوهش
82	جدول13- 4 : اولویت بندی شاخص های تحقیق
84	جدول14- 4 : شاخص های نکوئی برازش مدل پژوهش و نتایج آن

فهرست نمودارها

 

 

 

 

 

 

 

 

صفحه	عنوان
55	نمودار 1- 4: نموداردایره ای مربوط به جنسیت پاسخ دهندگان
56	نمودار 2-4: نموداردایره ای مربوط به سن پاسخ دهندگان
57	نمودار 3- 4: نموداردایره ای مربوط به فعالیت اصلی پاسخ دهندگان
58	نمودار4- 4: نمودار‌دایره ای مربوط به تحصیلات پاسخ دهندگان
59	نمودار5- 4: نمودار‌دایره ای مربوط به فعالیت در بخش گردشگری
60	نمودار6- 4: نمودار‌دایره ای مربوط به میزان درآمد حاصل از گردشگری
62	نمودار7- 4: نمودار‌دایره ای مربوط به نوع فعالیت در بخش گردشگری

مقدمه

در عصر حاضر ،گردشگری و اقتصاد گردشگری در حال تبدیل شدن به یکی از سریع ترین صنایع رو به رشد جهان، ابزاری برای ایجاد درآمد ملی ،از اصلی ترین ارکان اقتصادی جهان و نیز از مفاهیم ، اشکال و ارکان توسعه پایدار قلمداد می شود.(راتناسوونگچی[1]، 1998، 2) این در حالی است که با آنکه مفاهیم توسعه پایدار از سال 1980 به بعد در نوشتارهای توسعه جهان به طور گسترده مورد توجه صاحبنظران واقع شده ،اما توجه به گردشگری پایدار از دهه 1960 با شناسایی تاثیر بالقوه گردشگری انبوه و توجه به تاثیر فعالیتهای گردشگری بر اقتصاد ،محیط زیست و فرهنگ مقاصد گردشگری (میزبان)،آغاز شد (چویی[2]، 2003، 7).  این روند در سال 1970 با شکل گیری و پیدایش مفهوم گردشگری سبز ادامه یافت و بیشتر بر حفاظت از منابع طبیعی و فرهنگی و سایر منابع گردشگری بر استفاده دائم نسل فعلی و نسل های آینده معطوف گردید.

در بحث سرمایه اجتماعی جوامعی که در آنها سرمایه اجتماعی به عنوان مولفه اساسی نقش دارد نسبت به سایر جوامع دارای پیشرفت و عملکرد بهتری در گردشگری پایدار می باشند. چرا که سرمایه اجتماعی از نوع سرمایه هایی است که در ارتباط با دیگران شکل می گیرد و همانطور که می دانیم گردشگری یک صنعت خدماتی است و افراد و ارتباطات آنها به عنوان بازیگران اصلی مطرح می شوند. بر این اساس سرمایه اجتماعی با ایجاد اعتماد متقابل و در گیر کردن افراد در شبکه های انسانی موجب بهبود روابط انسانی / پایبندی مردم به هنجارهای اجتماعی شده در نتیجه در جوامعی که از سرمایه اجتماعی بالاتر برخوردار هستند میزان بزهکاری و جرایم اجتماعی کاهش یافته در نتیجه افزایش امنیت جامعه را به همراه داشته که این خود زمینه جذب گردشگر را فراهم می کند.

در این راستا در این پژوهش محقق در نظر دارد با بهره گرفتن از شاخص های سرمایه اجتماعی ، میزان دستیابی به توسعه پایدار را در روستای ابیانه به عنوان یکی از مقاصد مهم گردشگری روستایی کشور بررسی کند.

 

 

2-1- بیان مسئله

با کاهش صنایع سنتی روستایی[3] مانند کشاورزی، استخراج معدن، جنگلبانی در طی چند دهه گذشته ، بسیاری از جوامع روستایی نیازمند اشکال جایگزین برای تقویت پایه های اقتصادی  خود شدند . بنابراین جوامع روستایی در پی یافتن صنایعی برای تقویت و متنوع ساختن اقتصاد خود بر آمدند. گردشگری روستایی به عنوان یکی از اولین صنایعی که می تواند به تنوع اقتصادی جوامع محلی کمک کند شناخته شد.  توسعه گردشگری همواره با آسیب رساندن به محیط زیست همراه بوده است و این تخریب ها می تواند منجر به از دست دادن منابع و سبب تضاد منافع بین ذینفعان مختلف شود .

زمانی که ساکنان جامعه در فرایند برنامه ریزی مشارکت کنند ، توسعه گردشگری به شکل مناسب توسط جامعه محلی پذیرفته می شود. مطالعات مختلف  نشان می دهند که سرمایه اجتماعی توسعه گردشگری را تحت تاثیر قرار می دهد .از جمله یون[4] (2009) بیان کرده است که بیشتر اشکال سرمایه اجتماعی نگرش ساکنان و میزان حمایت آنان از توسعه پایدار گردشگری را تحت تاثیر قرار می دهند.

مکبث و همکاران [5](2004) بیان کردند که توسعه گردشگری به سطح مشخصی از سرمایه اجتماعی ، سیاسی و فرهنگی نیاز دارد تا بتواند یک ابزار موفق توسعه روستایی باشد و اینکه جوامع روستایی را پایدار نگه دارد.